Biekorf. Jaargang 3

[p. 374]

Bulte

SOMMIGE geslachtsnamen zijn aan hunne benamingen van lichaamsdeelen of aan lichamelijke hoedanigheden ontleend.

Zoo is de name Grijspeerdt, verworden uit Grijs perre, grijs hoofd te zeggen, en de man die eerst met dien naam te voorschijn kwam, had hem te danken aan de zilveren en eerbiedweerdige haren van zijne perre, anders gezegd van zijn hoofd.

Den name Grijs perre komt men in de oude handvesten alle stappen tegen.

Dat perre hoofd bediedt wordt bevestigd door spreuken gelijk de volgende: ‘Te perre staan,’ dat is ten hoofde, op zijn hoofd staan; eenen perreboom maken, enz.

Voor eenen perreboom maken hoort men dikkens verkeerd zeggen eenen pereboom, ja eenen perelare maken!

Van iemand die overleden is hoort men ook: ‘Hij is de perre gekeerd,’ dat is zoo vele als: Hij is met zijne perre, zijn hoofd omleegewaards gevallen.

Andere menschen heeten Voet, D'Oore, D'Ooghe, De Neus, Bruynooghe, Crul, De Witte, De Swarte, Bonte.

In den wandel wierden er wel soms met den spotnaam van de Bulte gedoopt.

De maagschapsnaam Bulte bestaat, en men zoude genegen zijn het ontstaan van dien name, aan den bochel toe te wijten, dien hij schijnt af te schilderen.

_**_*

Het opspeuren van de geslachten kan de verklaringe der toenamen ophelderen.

Een geslacht Van den Bulcke was overouds te Coyghem inheemsch.

Daar was die naam begrepen: men spreekt immers vlaamsch te Coyghem.

Eenige leden van dit maagschap verhuisden naar Dottingen, of Dottignies, bij de Walen; daar placht men, gelijk ook nog elders, den name kortweg als Bulcke uit te spreken.

[p. 375]

't Gebeurde ook dat die name bij de Walen niet verstaan en wierd.

Ten K zouden altemêe nen keer verspringen. Van den Bulcke, die over jaren naar de Walen vertijkelde, wierd daar allengerhand als Bulte vernoemd en geboekt, en hij kwam met den name Bulte of Bulté op vlaamschen bodem terug.

Hoe dat een dingen al ommekomt!

_**_*

Bulte is na Bulcke miszeid, en Bulcke is de verkortinge van den gekenden vlaamschen geslachtsnaam Van den Bulcke.

Deze naam komt van 't woord bulk, en is gebouwd lijk nog andere namen van den zelfsten aard: Van der Meersch, Van den Driesche, Van den Broucke.

Wat moeten wij nu door 'nen bulk verstaan?

Een bulk is een weiland met water omringd.

Terwijl een meersch in de leegte ligt, langs beken en stroomen, is een bulk eene weide die op eene zekere hoogte verheven is.

Van de beteekenisse van weiland dat hooge ligt en met water omsloten is, is men overgegaan naar de beteekenisse van perk, van weide met eene hage of heininge afgesloten.

Meyer kent bulk, als borst en borstharnas.

Hoe zullen wij nu dat woord ontstukken?

D^r Verdam teekent naar De Bo, zijne groote hulpe, de beteekenis aan van bulk; den uitleg echter en heeft hij niet gegeven.

Men kent den wortel bûl, opzwellen waaruit een groot verwantschap van Germaansche woorden gesproten is.

Met wijziging van klinkers hebben wij buil en uitbuilen, puilen en uitpuilen.

Met achtervoegsel t hebben wij 't w. bult (bul- t) dat benevens zijne gekende beteekenis nog deze heeft van aardhoop, hoop, heuvel, stroobondel, bulster (ook verwant); bulten, stooten met den kop, uitsteken.

Met achtervoegsel k hebben wij bulk (bul- k), woord

[p. 376]

dat eene uitgestrektheid weide beteekent, die uitsteekt, uitbult uit het water, en borst een deel van 't lichaam dat uitbuilt en uitsteekt; bulken, dat niet enkel balken en bediedt, maar hier en daar een naamgenoot is van bulten.

_**_*

Nevens bulk heeft men bilk; en even als men uit bulk Van den Bulcke en Bulcke heeft, zoo heeft men uit bilk de geslachtsnamen Van den Bilcke en Bilcke gebouwd.

Wij hebben bilk nevens bulk door de gekende klankwijziging, door den overgang van u tot i.

_**_*

En zoo komt het dat Bulte en Bulcke al twee kanten maagschap zijn.

Al den uitgang, door de verwisselinge van k in t, bij de Walen van Dottingen die van Bulcke, Bulte gemaakt hebben.

Al den stam, die de zelfste is voor bult en bulk, en die den eenen keer met t, den anderen keer met k, twee gekende achtervoegsels, is uitgebouwd.

J. Claerhout