Biekorf. Jaargang 3

[p. 273]

[Nummer 18]

Van Jan Heldenbloed

DAAR was een keer een kleêremaker met name Jan Heldenbloed. Jan gerochte met zijn stieletje tamelijk wel aan zijn brood; maar algelijk, dat eeuwig en ervig zitten op zijn tafelier, met zijne beenen dobbel onder hem, en dat verdrietig naaldeke, begosten Jan zoodanig tegen te steken, dat hij op zekeren dag de broek die hij bezig was met maken wanhopig ten gronde smeet en uitriep: ‘Jan Heldenbloed, gij zijt het ventje! waarlijk gij en verdient uwen name niet. Heldenbloed heeten, en uw leven lang krom en dobbel zitten en geen ander staal kennen als dat kort, vort kleen naaldeke; neen, neen, dat en staat niet te gâre, dat moet, en dat zal veranderen! 't Zitten hersens genoeg in mijnen kop, en moed genoeg in mijn herte, om van mij te doen spreken, om tot iets, ja iets groots te betijen; om als een ware held, fier op mijnen name, machtig, gevreesd, ja zelfs koning of keizer te worden. - Ik ga hier geheel dat boeltje verlaten, en reizen de wereld rond, achter heldengevarenissen’.

[p. 274]

Zoo gezeid zoo gedaan.

's Anderdaags trok Jan zijn uitsteekberd af, verkocht huis en gerief en ging, met den reiszak op zijnen rugge, en gildigen knuffelstok in d'hand, de wereld in. - Nochtans en hadde hij 't in zijn herte niet kunnen krijgen te scheiden van zijn canarievogeltje. Hij hadde 't meê: 't beestje zat zachte weg gesteken in den zak van zijne veste, benevens eene sponsie, om hem alle dage te wasschen aan de frissche bronnen, zei hij.

Zoo, onze Jan Heldenbloed ging uit op zoek achter geluk. Als hij alzoo vele dagen en vele nachten zonder staan, altijd gegaan hadde, sterne tegen wind, 't hoofd vol ontwerpen en 't herte vol hope op de toekomste, zoo viel hij in eene onbekende streke toe.

De huizen, dinne gezaaid, waren al zoo groot als de burgten van zijn land; en de menschen waren wel driemaal zoo groot als hij was.

‘Dat moet hier het land van de reuzen zijn,’ meende Jan, ‘'k heb dikwijls hooren zeggen dat dat volk zoo dwaas is als dat zij groot zijn, 't is hier van slim te spelen.’ Jan zette hem op eene ruwe rotse om wat te rusten en om die streke eens wel te bezichtigen; maar gelijk hij dood moê was, zoo vielen zijne oogen allichte toe en Jan sliep, en slapen was slapen.

Daar kwam, bij gevalle, een reuze voorbij, die Jan zag zitten. Deels uit nieuwsgierigheid en deels uit gramschap, omdat zoo een vernukkeld manneke het hadde durven wagen te reizen door het land van de reuzen, kwam hij bij Jan, tikte met zijnen vinger op Jans schouder dat, hij er van wakker schoot en bijna van boven neder de rotse viel. Maar, Jan was in eenen oogpink van zijn verschot hersteld, hij keek den reuze in 't straal van zijn oogen, en snauwde hem bitsig toe:

‘Reuze, wat moet gij hebben, wat hebt gij mij te stooren als ik ruste? Gaat uwe wegen voort, of 't zou u kunnen berouwen, hoort gij het?’

De reuze stond verstomd, omdat hij door zulk een kleen endeke mensch zoo stoutaangesproken wierd, en hij dacht in zijn eigen: ‘misschien is die kleene vent een van dat

[p. 275]

heldenras, waarvan de reuzen zoo dikwijls wreede kloppingen kregen: laat ons onderzoeken en voorzichtig zijn, dat volk is zoo behendig dat zij den felsten reuze als een riet neêrevellen.’

‘Vreemdeling,’ zei de reuze, ‘wie zijt gij, om mij zoo stout en onverschrokken aan te spreken?’

‘Wie ik ben,’ zei Jan, die zag dat hij met eenen dwazen reuze te doen hadde, ‘wie ik ben? Ik ben Jan Heldenbloed, en voor den felfsten reuze zelve en wijke ik geenen voet achteruit’.

‘Zoo, zoo,’ zei de reuze altijd van langs om meer verwonderd, ‘hoe zou het mogelijk zijn, dat gij, die zoo kleene en zoo reilde zijt, meer macht zoudt hebben als ik? 'k Ben immers driemaal zoo groot en zoo machtig gebouwd als gij’.

‘En nochtans’ zei Jan, ‘'t is alzoo: de leeuw die veel kleener is als de olifant en moet voor die groote lompe dieren niet achteruit gaan, dat weet gij toch wel!’

‘Ja, dat is mij bekend,’ zei de reuze; ‘maar gij’...

‘En wel, ik,’ zei Jan, ‘even als de leeuw niet en schrikt voor eenen olifant, zoo en vreeze ik geenen reuze’.

‘Ha! ha!’ riep de reuze, ‘wij zullen 't gaan zien wie er meest macht heeft!’ En eenen kei oprapende, douw hij hem tusschen zijne machtige vingers in gruis.

‘Wel, verdonders toch, wat is dat,’ zei Jan, en hij gebaarde eenen anderen kei op te rapen, maar haalde zijne sponsie uit zijnen zak, ‘daar! daar zi', reuze’ riep Jan, ‘ik duwe mijnen kei dat er het zap uit loopt!’

‘Dat is sterker,’ riep de reuze verwonderd, ‘dat is sterker, inderdaad, gij zijt een knappe vent, ik en hebbe dat in mijn land nog nooit tegengekomen... en zoo kleene kleene zijn,... hoe is het toch mogelijk!’

‘Ik heb het u gezeid,’ sprak Jan, ‘en ik herhale het u... ik, Jan Heldenbloed, en ga voor den sterksten reuze geenen duim uit mijnen weg!’

‘Laat ons nu eens smijten om ter verst,’ vroeg de reuze?

‘'k Ben altijd gereed,’ zei Jan, ‘smijt maar eerst.’ De reuze nam daar eenen steen, de grootte van Jans

[p. 276]

hoofd, en smeet zoo hooge en zoo verre, dat hij in Jans gedacht maar een spellekop meer groot en scheen.

Jan en verzinde niet lange en zijn welbemind canarievogeltje bedektelijk uithalende, wierp hij het zoo verre als hij kon; 't beestje, tenden smete, begon te vliegen de wolken in. Zoo dat de reuze 't niet meer zien en kon.

‘Dat is sterker,’ zuchtte de reuze, ‘uw steen is verdwenen in de wolken, ik ben overwonnen!’ En hij en hadde geen oogen genoeg om Jan, dat kleen manneken, te bezien. Ten langen laatsten wierd hij inwendig benauwd van Jan, en om er wel mede te staan: ‘Vriend,’ zei hij alzoo, ‘gij zijt sterker als ik, en ik en mijne broeders zijn de sterkste onder de reuzen. Komt mede met mij naar ons burgslot, ik wil nader kennisse maken met u, en met eenen zullen mijne broeders u ook leeren kennen’.

Zoo, ze trokken te gâre naar 't Reuzenslot: maar onder wege moesten ze voorbij nen machtigen grooten kriekelare, die overvloedig gelaân was met schoone lachende krieken. De reuze kreeg kriekenlust: ‘Komt Jan,’ sprak hij, ‘wij gaan hier eerst onzen buik vol krieken eten.

In een twee drie snakte de reuze eenen van de grootste en dikste takken vast, plooide hem neêrewaards tot bij den grond en begon maar hemelstorme krieken te trekken.

‘Jan,’ riep hij al met eens, ‘houdt wat dezen tak vast opdat ik zoude kunnen trekken met mijne twee handen’. Jan en kon noch en dorst niet weigeren, maar nauwelijks liet de reuze den tak schieten, of hij sloeg omhooge en wierp Jan over den boom, wel twintig stappen verre al den overkant. Gelukkiglijk viel Jan op zijne voeten, en hij en hadde het minste letsel niet.

‘Wat bliksems is dat nu, Jan,’ riep de reuze!

‘Wel niets, niets,’ zei Jan, ‘'t is dat ik daar eens wilde over den boom springen, 't docht mij lijk dat hij nog al hooge was; maar 'k ben er nog al tamelijk wel over, gelijk gij ziet, en toen nog zonder mijnen loop te halen’.

‘Dat is nu nog sterker!’ zuchtte de reuze, terwijl hij twee handsvollen krieken in zijnen mond stopte: ‘'k moete

[p. 277]

en 'k zal daar ook over springen’. Hij haalde zijnen waai wel van honderd stappen verre, kwam al scherden dat het benauwdelijk was om ziene, en sprong tot ten halven de kroone van den kriekelare. De reuze viel geheel bebloed op den grond en 't en schilde niet vele of hij brak nog zijne reuzenbeenen derbij.

‘'k Ben overwonnen,’ kermde hij, al vrijven aan hespe, heupe en elleboge. ‘Gij zijt waarlijk sterk in alles, en de reuzen moeten hier al onderdoen voor u. Komt, laat ons nu voortgaan naar mijn burgslot, ik zal alles vertellen aan mijne broeders. Ah! Jan Heldenbloed, gij zijt sterk - ja, geen mensche en was ooit sterker als gij -’ en zij trokken voort naar Reuzenburg.

Jan hadde inwendig leute genoeg om te sterven, maar hij hield hem in, om den dwazen reuze geen achterdenken te geven.

‘Hoeverre is uw slot nog wel van hier,’ vroeg Jan.’

‘Niet verre meer, niet verre meer: daar, ziet, achter dat woud daar’.

Inderdaad, in min als eene halve ure stonden zij voor de ijzeren poorte van het machtige Reuzenburg.

Jan keek bijna zijn oogen uit op de sterkte en de grootte van die muren, van die deuren en van die vensters. De zalen waren wel twee boogscheuten lang, en bijna zoo breed. De vensters en de deuren waren zoo hooge en zoo wijd als de gevels van gewone huizen. Nu, alles was er hooge, lang en breed; maar rijkdom en schoonheid dat en schilde de reuzen niet vele zeker, want 't was er al naakt en zonder sieraad.

De reuze leidde Jan in de keukenzale waar zijne zeven broeders waren. - Dat was mij 't zaaltje! - 't was al dat Jan tot tenden koste kijken; en daar zaten zeven reuzen, mannen zoo sterk en zoo groot als boomen. Zij zaten bij een vier, dat zoo machtig groot was dat Jan, eerst verschrikt, meende dat het eene hofstede was die aan 't laaien en aan 't vlammen stond. Zij hadden elk een half schaap in hunne handen, zij hielden het een weinig in de vlammen en beten door vleesch en beên dat het kraakte. Als zij hunnen broeder zagen inkomen met Jan, dan

[p. 278]

schoten zij in zulk eenen afgrijzelijken schaterlach, dat de vensters er van ruttelden en dat Jan van verschot bijna achterover vloog.

‘Waar, bliksems, hebt gij dien kortebondel, dien neutebuk, dat vernukkeld dingen van een ventje opgeraapt’ riepen zij?

Jan's oogen schoten vier en vlammen; zij spotteden met Jan Heldenbloed. O! dat moest eindigen. ‘Reuzen,’ sprak Jan, ‘al is 't dat gijlieden kloeker en grooter schijnt als ik, 't en is geene reuze voor wien Jan een voet achteruit gaat; uw broêre hier weet van mij te spreken, en, is 't dat gij voort met mij de zot houdt, zal ik u een speeltje leeren spelen dat u allen lust tot herbeginnen zal benemen.

De reuzen bezagen malkaâr verwonderd, maar lieten nochtans, al bijten in hun half schaap, een gegrol hooren gelijk van zeven beren, alsof zij zeggen wilden: Ventje, gij en zijt maar een bete weerd!

‘Ja maar, broeders,’ zei de reuze die met Jan binnen gekomen was, ‘broeders, zoo niet, of 't zou u kunnen berouwen. Die man, al en is hij maar kleene, is sterker als ik, en gij weet dat ik onder u verre de sterkste en de kloekste ben. Hij duwt de keien dat het zap eruit springt, hij smijt tot aan de sterren, en hij wipt zoo rap als de wind, zonder de minste moeite, over groote boomen’.

Daarop begost hij uiteen te doen al wat Jan onder wege verricht hadde. Naarmate dat hij vertelde en de zaken nog reuzachtig vermeerderde, groeide de verwonderinge van de reuzen en 't en leed niet lange of zij bezagen Jan met angst en schrik, en zij wierden danig benauwd. Jan hadde 't bemerkt en hij dacht in zijn eigen, goed, 't is nog eens troef in mijne bladen.

In stee van met Jan nog te gekken, begosten zij hem een stuk vleesch voren te stellen, zij wenschten hem welkom en trachtten hem op alle wijzen te voldoen. Jan at smakelijk zijn buiksken vol, klapte nog eenigen tijd met die reuzen en miek hun nog vele wondere prullen wijs, zoo dat zij altijd van langs om benauwder wierden van hem.

('t Vervolgt)

J. Leroy