|
| |
| |
Volkszeg over dorp en steê
Kortrijk.
Als er iemand veel wit lijnwaad aanheeft, bezonderlijk aan zijnen hals, zoo zegt het volk:
Hij komt van Kortrijk.
Vergelijkt Lokeren.
Hij is zoo magere als de dood
van bachten 't Alderheiligste.
‘Bachten 't Alderheiligste,’ het oud kostelijk Tabernakel, van den hoogen Autaar, in de oude capelle van de gulden spooren, te Kortrijk, staat compere de dood verbeeld, onder de gedaante van een geraamte. Dat is de zoogezeide dood, met de welke het volk te Kortrijk de magere lieden vergelijkt.
Wie weet of er tot Atrecht, tot Iper, te Nazareth, eertijds ook zulk geene Dood bekend en was?
Lampernesse.
Een deel van Lampernesse heet het zakske van Lampernesse, en 't loopt tot zeer verre van de kerke, in de gedaante van eenen uitwas of van eenen aangegroeiden zak. Dat verre loopend zakske geeft gelegentheid aan 't volk om te zeggen, bij voorbeeld: En spreekt daar niet van tegen Pier Jan en Klaai, 't loopt seffens lijk het zakske
| |
| |
van Lampernesse, zoo verre als dat er menschen zijn. Ja, en ze zou'n 't de boomen vertellen, als ze geen menschen meer en vinden.
Lauwe.
De klokken luien gewillig,
Ledeghem, bij 't volk Leêghem, z. Rolleghem.
Naar Leeghem, onder Rolleghem, tusschen Leeghem en Rolleghem, is te bedde.
Vergelijkt Bovekerke, Rolleghem.
De klokken van Leêghem luiden verstaanbaar vlaamsch bij 't volk:
Lui Leeghem, - luizebestier, - en hooveerdig.
In de Leeghemsche processie, zegt het volk, ging er eertijds een met een stroo op zijne schouder, en hij was gevolgd van eenen anderen die eene balke droeg; de balkeman had voor last gedurig te wijzen naar het stroo van den strooman en met hem te spotten.
Als er nu hier of daar achterklap gesproken wordt, zult ge de oude Vlamingen hooren zeggen:
De Leeghemsche processie gaat uit!
Leffinghe.
Van twee verschillige zaken zegt men:
't Eene is 't eene en 't ander is Leffinghe.
Op 't hooren en is er geen verschil tusschen
't eene is 't eene en 't eene is Steene.
Leyseele, bij 't volk Leyssel.
Aan die klagen dat ze geen zate en vinden antwoordt het volk:
Zet-je plat up je gat, gelijk d'honds van Leysele.
Leke, z. Beerst, Schoore.
Lichtervelde, z. Thorhout.
Lichtervelde, kort van gelde;
Thorhoutsteê lacht ermeê;
| |
| |
Den mood steken is 't bovenste gedeelte van de strote, van den luchtader, den moed, uit pogen te steken, om eenen laatsten keer asem te halen, en niet kunnen: dus sterven. 't Is ook die mood of die moed die ‘vul komt’, als men ievers in veel deernisse heeft. Het volk zegt de moord steken. Hier wijst het rijm dat mood het rechte woord, en dat
al een zeer oud rijmken is.
Lokeren.
Hij komt van Lokeren is zoo vele als hij komt van Kortrijk.
Kortrijk en Lokeren zijn vermaard om hunne lijnwaadbleekerijen.
Loo, z. Poucke, Stavele.
Loveghem, ingebeelde dorpname.
Vergelijkt Blijdeghem.
Lovendeghem, z. Blijdeghem.
Meenen, bij 't volk ook Meende.
Meenen ligt dichte bij Allewinde,
Meenen vergaat dikwijls in Missen, en 't waait bij alle winden, tot verre weg van de waarheid, immers:
Meenen is verre van Comen.
Meyghem, z. Poucke.
Hij blinkt lijk Meyghem-torre,
Vergelijkt Clemskerke, Duynkerke.
Melden.
he'n te Melden in de' grendel gebeten.
Vergelijkt Ronse.
| |
| |
Moen, z. Becelaere, Heestert.
Molleghem, ingebeelde dorpname.
Dood en begraven is naar Molleghem zijn, den torre waken, gers eten averechts, de kosters hinnen wachten, enz.
Nazareth.
als de dood van Nazareth.
Vergelijkt Atrecht, Iper, Kortrijk, Wulpen.
Niecapelle.
Van flauwen drank zegt het volk:
Ge kunt er Niecapelle deure zien.
Niepoort.
‘Met 'n koe en ne steenpit, je gerieft geheel Niepoort van melk,’ zei Jan Houtsaeghers, en hij goot dat 't stroelde.
Jan Houtsaeghers is bij de herdopers gestorven, en, op het laatste van zijn leven,
zat hij op 't schip van Niepoort,
dat is tenden alle marten en tenden alle straten.
Vergelijkt Brielen, Cales.
Oereseele, nu Oeren, z. Vinchem.
Ooteghem, z. Tieghem.
Peteghem, z. Poucke.
Pithem, bij 't volk Puthem.
Naar Puthem of naar Molleghem gaan is al verre een en 't zelfste.
Vergelijkt Molleghem.
Poesele.
Als 't niet al te vele en schilt,
't en komt op geen' Poeselschen duime.
Poperinghe.
Naar Poperinghe zijn, gaan of gezonden worden, is niet halen, in 't kaartspel.
| |
| |
De Poperingsche waschte doen is 't droog slijk van eens kleeren wrijven.
Als 't te Poperinghe noene luidt,
dan zal ik misschien de geschiedenesse en de gevaarten weten van den Poperingschen kei.
Vergelijkt Cachtem, Couckelaere.
Poucke.
Peteghem, Bachte, Deynze.
Het Loo, waarvan hier sprake is, is Loo-ten-Hulle, in Oost-Vlanderen.
Die Poucke, Loo, Vinckt kan zeggen terwijl er een sterre verspringt verlost een zielken uit het vagevier.
Vergelijkt Schoore, Stavele.
Rolleghem, eertijds Rodelingahem, bij 't volk nog Rôleghem, z. Ledeghem.
Tusschen Rolleghem en Leêghem is in bedde.
Vergelijkt Bovekerke, Leêghem.
Ronse.
Die hunne zinnen missen hebben te Ronse in den grendel van de kerkdeure gebeten.
Vergelijkt Melden, Schiervelde.
Roosbeke, te weten West-Roosbeke, is ook droog Roosbeke geheeten, bij 't volk en in de oude oorkonden, z. Staen.
Van een lang verhaal zegt het volk:
't is lijk 't draadtje van Roosbeke.
En op de vrage: Hoe gaat 't in 't werk, in den oest, in de gezondheid, in den kweek? wordt er geantwoord, als 't wel gaat:
Dit laatste vernam ik te Iper.
| |
| |
Roovershem, ingebeelde dorpname, z. Vinchem.
Rousselaere, z. Iseghem.
Zwicht u van duivels en commisen en Rousselaernaars.
Rousselaersch korstje droogen brood,
smijt den duivel in d'helle dood.
Als er een deure of een reden kwalijk sluit,
ze sluit lijk Rousselaere.
Vergelijkt Wackene.
Rumbeke, z. Iseghem.
Schiervelde.
Die hunne zinnen missen hebben voorbij Schiervelde of voorbij Schiervelde-meulen geleên, en ievers nen tik van 't ende gekregen.
Schiervelde-meulen is afgebroken.
Schoore.
Die dat kan zeggen terwijl dat er eene sterre verspringt, verlost een zielken uit het vagevier.
Vergelijkt Poucke, Stavele.
Sint-Denijs, in 't fr. Saint-Génois, in West-Vlanderen.
Spiere, in fr. Espierres, z. Rolleghem.
Staden, bij 't volk Staen.
Als ge zit ge'n staat niet,
en als ge staat ge'n gaat niet,
en hoe zou-je 't doen om, al staan,
Stavele.
Die dat kan zeggen terwijl dat er een sterre verspringt, verlost een zielken uit het vagevier.
Vergelijkt Poucke, Schoore.
| |
| |
Steene, z. Leffinghe,
Stoepe, wijk Ertvelde, vermaarde begankenesse of beêvaart.
De durpel van Stoepe-capelle is zoo hooge als den torre van Assenede, zegt het volk.
Sweveseele, z. Lichtervelde.
Thielt.
('t en is te Wacken geen).
Vergelijkt Bisseghem, Wulpen.
Thorhout, z. Lichtervelde.
Thorhout is een schoone steê,
Lichtervelde lacht ermeê,
Ichteghem is 't kakkernest.
De Pouwen en de Waals komen in 't land, met Thorhoutfeeste.
De pouwen, bij De Bo de pauwen, heet men nog de bijspouwen, de koepouwen, de koehursels; en, wilt ge weten wat een erg gevlieg dat de pouwen zijn, rijscht het ne keer om in eenen sperrebusch te gaan, omtrent Thorhout-feeste, als de Waals (en de Duitschmans) in 't land en naar Thorhout komen, om peerden te koopen.
Tieghem.
Ooteghem, de fleure van al.
Men zegt, en 't schijnt waar genoeg, dat Ingoyghem eertijds schreef eng Odeghem, dat later ing Odeghem, ing Oyeghem en eindelinge Ingoyghem zou geworden zijn. Ingoyghem ‘lang en smal,’ dat komt daar wel meê overeen.
Veurnambacht.
‘Gods gratie is groot, zei de veint, ‘maar Veurnambacht is nog meerder,’ en hij verdoolde erin.
| |
| |
Als het 's zomers te lange dag is zegt het werkvolk: ‘De Veurnambachters houden de zunne op met hu'lder klauwstokken!’
‘Als 't niet wel en is,’ zeggen ze in 't zuiden: ‘Ge 'n moet maar naar Veurnambacht gaan, om de zeugen te scheren, voor de wulle.’
En te Iper hoorde ik van eenen kaluwaard dat zijn hoofd zoo bloot was als Veurnambacht.
Veurne.
('t Vervolgt)
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
