Biekorf. Jaargang 3

[p. 209]

[Nummer 14]

Kneipp en zijne geneeskunde

AARDIG klinkt het misschien ook, 't gene Kneipp onder andere over 't kleeden zegt, namentlijk dat hij lijnwaden onderkleêren voor warmer, gezonder en zuiverder houdt als wollene of flanellene. Maar Kneipp en staat hier wederom alleene niet met zijne beweringen, trouwens veel geneesheeren en wijze mannen zijn van zijn gedacht. De geleerden en zijn het op verre na niet 's eens over dat stuk; en aangaande dat bezonder slag van groef, dik, gekruist en luchtig lijnwaad, dat Kneipp aanprijst en goedvindt, en kan ik hem ook niet kwaadkeuren. Leest men hetgene Kneipp daarover schrijft in zijn werk: ‘So sollt ihr leben,’ zoo moeten wij erkennen dat hij daar uitnemende deugdelijke redens geeft om zijne gedachten als waar te doen aanveerden.

De lezers weten dat pastor Kneipp geen groote bewonderaar en is van de hedendaagsche moden in het algemeene; ik zal hun seffens gaan bewijzen, uit eene zijner

[p. 210]

voordrachten, dat hij een harde bevechter is van de hedendaagsche mode in zake van kleederdracht.

De eer- en minzame lezeressen van Biekorf en zullen het zeker niet al te bevallig vinden van mijnen 't wege dat ik de vrouwen en de jongvrouwen, in dit ons tijdschrift door Kneipp late over den hekel halen. Bij nader onderzoek zullen zij misschien toegeven dat het niet al onwaar en is 't gene in de volgende voordracht aangehaald wordt. Ten anderen deze voordracht van pastor Kneipp over de kleedije aanzie ik als eene van de eigenaardigste in hare ruwe luimigheid: en dat zal mij misschien half in de vrouwenoogen verontschuldigen.

‘Nu ziet men de kinders dikwijls baarbeens loopen, en tot aan de knie'n en dragen ze geen kleederen; men ziet ze drentelen lijk reigers door de bilken. Maar hun lijf is beladen met eenen geheelen klomp van allerhande kleêren, kanten, vellen, enz... men zou zeggen dat er vijf, zes vossesteerten gaan uitgroeien.

Doch 't en zijn de kleederen alleene niet die warmte geven, maar ook de lucht die er in en tusschen zit. Als de menschen te veel kleederen dragen en kan de uitwaseming niet geschieden gelijk het zijn moet. De vochtige stoffen droogen uit op het lijf en de gatjes van het vel geraken verstopt.

Maar het vrouwvolk, ja, ze en willen niet gelooven dat de buikgewanden daardoor gekrenkt geraken. En nochtans, hoevele honderden en komen er naar mij niet en zitten hun beklag te doen over hun lichaam en te kermen over gedane operaties. Nooit en hebbe ik een meiske gemoet dat eenvoudig gekleed ging en over iets dergelijks te klagen had.

Wij en mogen ook dat kussen niet vergeten daar het vrouwvolk nu achterwaards meê beladen loopt; sommigen dragen er twee of drie, al naar dat ze hunnen achterwagen leege of hooge willen opgebouwd zien; iederen keer dat ik zulk een aanwas voor mij zie, zeg ik in mijn eigen: Dat is toch een recht apenspel!

Ja, gij lacht daarmeê.

Vrouwvolk, horkt naar goeden raad en smijt die broei-

[p. 211]

kassen weg: zij zuigen de lijfswarmte op, en zij houden het lichaam maar warm omtrent de zate alleene. Al het bloed stroomt daar naartoe en de andere deelen van het lichaam lijden erbij. Gij en kunt niet gelooven wat schadelijke gevolgen die verdraaidheden te wege brengen. Als gij zult moeten geopereerd worden, dan zult gij wel uwe gadinge voor zulke grillen kwijt geraken. Dus weg der meê, en neemt mijnen raad wel ter herten!

Ik moete ook nog iets over het onverstandige snoeren en spannen gewagen, opdat het vrouwvolk daarvan zijn bekomste zou krijgen. Gij, moeders, zult later eens rekeninge geven, omdat gij zoo uitzinnig waart uwe kinderen hen alzoo te laten spannen; uwe ziele zal pijn en smerte lijden als gij niet op en houdt van in dat stuk van hunne opvoeding te zondigen.

Hoe kan een meiske tot vollen wasdom geraken als het omtrent zijne borst zoo nauwe thoopegebonden en gespannen gaat? Waar de edelste leeftuigen zitten, waar het herte in rustelooze werkzaamheid het bloed tot in de uiterste deelen van het lichaam zendt; waar dat bloed, in zes seconden tijds, geheel zijnen loop, uit het herte, om het lijf en weer naar 't herte, moet volbracht hebben; daar worden die banden en die boeien aangeleid, die geheel dien ommedrift zullen tegenhouden en beletten.

En de gevolgen? Het bloed hapert en staat op eenige plaatsen en elders en wordt men geen meer geware. In een woord, de regelmatige ontwikkelinge van het jeugdig lichaam, het wel bedijgen van zijne leeftuigen, is geheel onmogelijk. O koste ik hier vijf honderd moeders bij mij roepen met ooren om te hooren en met verstand genoeg om dien toestand te verstaan en te beteren.

En als men aan dat volkske nu hunne dwaasheid doet verstaan, zij geven u gelijk en zij roepen met u: “Ja, 't is schrikkelijk om zien hoe het vrouwvolk gekleed gaat, het misbruik gaat te verre!” En die dat zeggen zijn zelve gespannen dat zij er bij blazen. Nog eergisteren heb ik eene vrouwe uit mijne spreekkamer gejaagd, die zoo hard gespannen was geweest dat zij er eene bulte van droeg.

Door die dwaze kleederdracht wordt het lijf, de buik

[p. 212]

gekrenkt en onderhevig aan alle slag van smertelijke ziekten.

Maar zegt dat al aan de moeders! Zij en durven het aan hunne kinders niet overzeggen; zij hebben er hun meesterschap over verloren; zij worden ervan aanzien als oude dozen die geen verstand, bijzonderlijk geen van de mode meer en hebben.

Heb ik gelijk of ongelijk?

Ik hoor eenige vrouwlieden lachen; ik en weet niet of het kleedtje hun past, maar 't is achterna dat ze zullen kermen en kriepen; ja, te late dikwijls komen zij tot de overtuiginge dat zij dwaas en verkeerd geleefd hebben.

De vrouwen maken ook meest al hunne kleêren te nauwe om den hals, en ik ben dan gedwongen hun dat te verwijten als zij bij mij om raad komen. Het zelfste geldt voor arms en handen; onlangsleden, zoo kwam er een vrouwe naar mij met eene keten rond haren arm. Ik vroeg of zij eenen hond meêgebracht had. Zij keek mij verbluft aan noch en wist zij wat antwoorden. Ik wees naar haren arm en ik zei: Dat moet ge wegsmijten.

De handen moeten natuurlijk ook hun deel gekweld worden, en daarom sluit men ze in die nauwe handschoen. Nu, als iemand zijne handen niet eens zooveel verhard en heeft dat ze bloot de koude en de warmte kunnen verdragen, hij is er wel meê. Ik en hebbe tot den dag van vandage nooit geen handschoen noodig gehad’.

Vindt gij ook niet met pastor Kneipp, mijne beste lezers en lezeressen, dat er onder gezondheidsopzichten aan de kleederdracht nog wat te veranderen valt, en dat het niet noodig en is voor mij hier nog verdere bemerkingen bij te voegen?

Wij zullen liever eens het gedacht van Kneipp hooren over iets anders, dat ons van zeer naarbij aangaat, t.w. over eten en drinken.

Kneipp vindt dat de menschen te vele eten en te vele drinken; en ook, dat zij te vele eten dat hun niet en past, te vele drinken dat hun schadelijk of min voordeelig is.

Wij zijn het zeker allen 's eens om den banvloek uit te spreken over den geniver, die plage der dorpen, zoo ze

[p. 213]

door onzen grooten Conscience in eenen zijner romans gescholden wordt. Wij weten dat hij onder de menschen schrikkelijke en onherstelbare rampen te wege gebracht heeft en nog dagelijks brengt.

Maar zou ik, zelfs onder mijne verstandige lezers, nog den eigensten bijval genieten, als wanneer de geniver, met een schoonder kleedtje gekleed, als cognac, bitteren, schiedam, kummel, chartreuse, enz...... voor onze oogen komt?

Ik en durf hier bijna het bier en den wijn niet te berde brengen, - die nochtans ook redelijk ongenadig afgezweept worden door pastor Kneipp, - uit vreeze van al de lezers tegen mij te hebben.

Kneipp nochtans doet ons zonder schromen uiteen dat de mensch met bier en wijn gestadig vergif drinkt en alzoo zijn eigen zelven, al is het ook langzamerhand, vergeeft.

Ik weet wel dat velen zulks niet en zullen aanveerden. Men zegt: Een glas goed bier, een ruimer goede wijn en kan geen kwaad; maar, is men altijd zeker van goed bier te drinken? En is men in onzen tijd wel eens half zeker van goeden, overvalschten wijn over tafel te zien komen?

Neemt zelve aan dat een glas bier, een ruimer wijn, op tijd en met mate gedronken, aan niemand geen kwaad en veroorzaken; zouden wij zoo gerust het zelfste mogen beloven aan deze die dagelijks, niet een, maar tien, twintig glazen bier drinken; die dagelijks of in vele omstandigheden, niet twee ruimers, maar twee- drie flesschen wijn of meer nog veroorbaren?

Moet ik van cozijntjes en andere overkomste spreken, die ondertusschen het gevolg zijn van een schuimend wijngelage; en moet ik van brouwers, van brouwers-knechten, en van andere biervliegen spreken, die dikwijls zoo ellendig zijn, en van langdurige, slepende ziekten vergaan?

Moeten wij Kneipp ook geheel en gansch ongelijk geven als hij kaffij als ongezonden drank verwerpt?

Natuurlijk en zal Kneipp aan niemand doen gelooven dat de kaffij de andere spijzen uit de mage meêsleept en

[p. 214]

de vrucht van het ingenomen voedsel wegneemt. Hij en zal ook aan niemand kunnen doen gelooven dat kaffij bij den grooten hoop der menschen de eenige oorzaak is van zenuwachtigheid en bloedarmoede.

Maar is er daar eigentlijk in den grond niets van, en moet de kaffij ook voor zijn deel de schuld niet dragen van het vervallen en verkranken van vele menschen? En kan het niet zijn dat het gestadig, aanhoudend gebruik van dien drank, die een zenuw- en hertvergif bevat, op het einde bij vele menschen eene verzwakkinge van het lichaamsgestel veroorzaakt?

Ik en zou niet durven houden staan dat alle menschen kwaad hebben van een goe potje kaffij, integendeel; maar hetgeen ik vrijelijk mag zeggen, 't is dat het derven van kaffij nog nooit iemand kwaad gedaan en heeft, en dat er vele menschen zijn, en overtijd nog meer waren, die nooit geenen druppel kaffij over hunne lippen en hadden, en die nochtans, voor gezondheid en sterken lichaamsbouw, wel tegen den meesten hoop onzer kaffijdrinkers zouden kunnen opkomen.

('t Slot volgt)

D^r Alfons Depla