Biekorf. Jaargang 3

Mingelmaren

HIJ is om zeepe. - Op bladz. 378-380 van zijn voorgaande jaar, heeft Biekorf den uitleg gedrukt dien het vlaamsche volk weet te geven over die raadselachtige spreuke. 't Is 't vermelden weerd dat A. De Jager, ten jare 1840, in Taalkundig Magazijn, III, bl. 481, teenemaal, wat den inhoud aangaat, het zelfste volksvertelsel gedrukt heeft.

De Jager, eventwel, voegt daar een tweeden uitleg bij, zeggende:

‘Men heeft dit spreekwoord ook anders verklaard. Tuinman, II, 236, gist dat het ontleend zij van de bedevaarten naar Jeruzalem, van waar de geachtste zeep gehaald werd, of van de kruisvaarten om het H. Land te winnen. En Bilderdijk beweert het eerste stellig, in Aanteekk. op Huyghens, VI, 227’.

TEGENWOORDIG is men bezig met zorgvuldig alles op te speuren dat van verre of van bij in betrek staat met de ontdekkinge van America.

Alzoo hebben oudheidskundigen allerhande opzoekingen gedaan nopens de schepen die Christoffel Colombo den eersten keer naar de nieuwe wereld gevoerd hebben.

't Zijnder drie: Santa Maria, Nîna en Pinta. Santa Maria, het meeste, en dat Colombo zelve aan boord hadde, was een eenvoudige kleene driemaster met 5 zeilen. Het schip en was maar 23 meters

[p. 111]

lang en 6 m. 90 breed, het had eene dracht van 120 tot 130 duizend kilo en de manschap bestond uit 90 zeelieden. Met voorspoedigen wind kon het tot 20 kilom. afleggen ter ure.

't Waren alle drie van de meeste schepen die er toen bestonden.

En zeggen dat er nu, vier eeuwen later, schepen bestaan die 150 meters lang zijn en die van 8 tot 9 millioen kilo vervoeren!

MEN meldt uit de Vereenigde Staten van America het overlijden van eenen Westvlaamschen priester, den eerw. heer Pieter De Smet, geboortig van Oost-Nieuwkerke.

Eerw. heer De Smet was sedert een vijftiental jaren pastor in Michigan, te Chiboygan, eene stad van omtrent 7000 inwoners, waarvan er een derde deel katholijk zijn.

Van allen, zoowel wangeloovigen als katholijken, wierd onze landsgenoot zaliger geacht en bemind: tot bewijs van dien, 't is dat bij het aankondigen zijns overlijdens, al de winkels en handelshuizen van het stedeken, tot rouwbetoog, gesloten wierden. Hij ruste in vrede!

DE Précis historiques, 3/ 3/ '92 zijn lezensweerdig voor iederen Vlaming, luistert liever:

Het Escurial, 't welbekende koninklijk hof van Madrid, bezit een volledig wekkerspel dat bijna geheel en gansch in Belgenland gegoten wierd. Het meeste deel der klokken wierden te Lissabon gekocht binst de omwentelinge der XVI^e eeuwe, andere wierden bij onze klokgieters besteld door koning Philips II.

Volgens de geschriften van Jan Lhermite is er daar eene klokke die van Veurne gedregen wierd naar Steenkerke in Vlanderen, tusschen Duynkerke en Nieuwpoort, en die gegoten was in 't jaar 1418.

Acht klokken komen uit de gieterije van Pieter Van den Ghein te Mechelen. Zij wierden er gegoten tusschen de jaren 1547 en 1583 en dragen alle vlaamsche opschriften, als:

‘Peeter Van den Ghein heeft my gegoten...’.

‘Maria, ben ick van Peeter V.D.G. gegoten...’

Nog vier andere belgische klokgieters hebben aan het wekkerspel van het Escurial gewrocht, onder andere de Vlamingen:

Jan van Venlo, Jan Zeelstman († Maria, is mynen naem van Ghendt sy Gode bequaem. J.Z. 1463), Adriaen Sterlart (Jacob ben ick gegoten van A.S... 1564), Steven Bytendic (Salvator. Ick beschrey den dooden ende ick roep den levenden tot Godts dienst. 1570, S.B.), Jan Tolhuys (Joannes Cultor Eremi is mijnen naem. 1549). Hendrik de Vorch.

[p. 112]

Deze laatste klokgieters zijn min gekend als Pieter Van den Ghein, uitgeweerd Jan Tolhuys van Utrecht.

Men vindt nog klokken en bellen die uit de gieterij der Van den Gheins kwamen, te weten in het tooghuis van Cluny en te Montmédy-bas in Vrankrijk en in de kerke van Crail in Engelland.

In Schotland heeft men ook twee klokken gevonden die van vlaamsche gieters komen met name Michiel en Jan Burgerhuys.

IN de kerke van ‘Lande de Cubzac’ in het fransch rechtsgebied van Libourne, hangt eene klokke wier opschrift door niemand en kon gelezen worden. Het gebeurde nu onlangs dat een vreemdeling, die bij toeval de streken bezocht, daar uitleg van kon geven en getuigde dat het vlaamsch was dat er op stond, en ook dat er te lezen stond dat Vlamingen die klokke aldaar, op de plaatse zelve gegoten hadden.

Uit Notice sur les cloches de Bordeaux par l'Abbé Pardiac.

EENE legende schrijft het ontstaan van de Moeren van Veurne aan den H. Willibrord toe, die, zegt men, door deze overstrooming den afgodendienst vernietigde, op deze kust gevestigd, en waarvan de aanhangers aan al de vermaningen van den apostel weerstonden.

Uit ‘Ons Volksleven’ 1892, 3de aflev.

ANTONIUS van Solemme of van Solesmes, een vlaming, heeft de drukkunst ingebracht te Norwich in Engelland. Het eerste werk dat hij drukte hiet: De CL Psalmen Davids - 1568.

_**_*

In I475 begon Colard Mansion te Brugge te drukken. Zijn eerste boek (zonder jaartal) was: Le Jardin de dévotion.

EERWEERDE Heer Alfons Denys, die geboortig is van Rousselare, en in Pietmaand van het jaar 1890 het zendelingenhuis van Scheut verliet voor de zendingen van Mongoliën, is er waarschijnlijk te Lao-hou-keou, op 30sten in Lentemaand laatst godvruchtig overleden, in den ouderdom van 25 jaren. Hij ruste in vrede!