Biekorf. Jaargang 3

't Gesticht ten Bogaerde

DE Rekeningen van de schole ten Bogaerde leeren ons welke de gewone inkomsten waren van dit liefdegesticht en geven te zelfder tijde menige wetensweerdige inlichtinge over de oude gebruiken binnen Brugge.

De stad zelve gaf jaarlijks eenen aanzienlijken onderstand.

Vele giften kwamen er ook toe van brood en andere etelijke ware, en het gesticht kreeg een zeker deel van het dischbrood en van al dat bij begravingen, bij jaargetijden of bij andere gelegentheden voor de armen bezet of uitgedeeld wierd.

Jaarlijks, binst den Vasten, wierd er eene omhalinge gedaan in stad, maar ‘de helftscheede der opbrengste moest gedeeld worden met de maechdekensschole in de Ezelstrate’; zoo had het door den schepenraad besloten geweest den 16sten in Oostermaand 1535.

Deze omhalinge wierd door de beheerders der schole gedaan in 't ronde van de stede, zoo bij wereldlijke als bij geestelijke lieden.

‘Op den goeden vrindach stond er een knechtje van den Bogaerde met eene busse voor de steeghere van den heiligen bloede.’

Der staan nog giften vermeld van de consuls van Spanjen en van Biscajen alsook van de Navarroisen, van

[p. 108]

engelsche stapelaars en van de brugsche stapelaars die te Sint Omaers, Rijssele, Ghent en Antwerpen verbleven. Die giften wierden telken jare ingezameld.

Geheel dikwijls gebeurde het dat brave lieden in hunnen uitersten wille iets nalieten voor dit gesticht ten Bogaerde, of dat rijke burgers almoesen schonken. Sommige jaren geven er twintig en dertig voorbeelden van en bijna geen één kind en was er dat later tot welstand kwam of in zijnen uitersten wille was het de schole ten Bogaerde indachtig: alzoo bezat het gesticht eindelijk eenige eigendommen die ook al iets opbrachten.

Somwijlen legde het Gemeentebestier belastingen op dranken of op zekere andere waren: en de opbrengste was voor de armen en gedeeltelijk ten minste voor ‘de schamele kinders ten Bogaerde.’

Sedert den schoolstrijd staan er nu ijverige mannen aan de deuren der kerken met bussen; sommigen mochten meenen dat die uitvindinge nieuwe is. In 't geheele niet: de kinderen der Bogaardschole stonden binnen de kerken van Sint Donaes, Sint Salvators, O.L. Vrouw, Sint Jacobs, Sinte Walburga, Sint Gillis, Sinte Anna, ten cloostere der Jacopinen, Carmers, Frerenmineuren; voor de kerke van de Paters Jesuiten, ten cloostere der Augustinen, van den Eeckhoutte, ten Heiligen Bloede, ten Nazarethe, Sinte Cateline en Sint Obrechts.

De opbrengste dier bussen moest nogmaals gedeeld worden met de maegdekensschole in de Ezelstrate.

Binst de jaren 1578-1584 van den geuzentijd staakte dat inkomen omdat de kerken gesloten waren.

Daarbij hongen er nog bussen voor de poorte van 't gesticht, voor de eetzale en in de raadkamer der schole.

Telken jare bracht de plechtigheid of natalis van Paschen, die in de hoofdkerke van Sint Donaas gevierd wierd, ook iets op voor de schole ten Bogaerde. Waarschijnlijk mochten de weezen daar 't eene en 't andere verkoopen: want de rekeninge spreekt van wijn die daar geoorboord wierd, alsook van 't gene dat de koster en de roêdrager ontvongen ‘voor 't stellen van bufette ende anders’.

Op de zondagen en op eenige andere feestdagen, zooals

[p. 109]

op Sint Laureinsdag, gingen vele burgers het gesticht bezoeken en schonken er ook dikwijls de eene of de andere gifte.

Bij hun inkomen moesten al de kinders beddinge en dekkinge mede hebben, of de zelfste weerde in geld, en der waren altijd liefdadige burgers gereed om daarin te voorzien. Zoo lange alsdat de kinders ten Bogaerde waren, was de opbrengste van hun goed de eigendom der schole. Eenige kinders wonnen iets met in de diensten van ambachten en neringen te gaan zingen, andere nog verdienden iets met te gaan beiaarden.

Daar is 't bezonderste dat de rekeninge zegt over de inkomsten van het gesticht.

Uit de lijste der betalingen vernemen wij dat verschillige feestdagen door de kinders gevierd wierden.

Op Dertienavond ontvongen zij bijzonder brood, op Witten Donderdag krakelingen, en te Paschen eiers.

Heilig Bloeddag en Sint Laureinsdag wierden gevierd met ‘groot bier, nieuwmolcken melk ende broot omme in de melck te brockene’, en de beide vrijdagen van den ommegang na heilig bloeddag met bezondere brooden.

De kinders kregen nieuwmolken melk op Alderzielendag, appels op Sint Maertensavond en nogmaals melk op Allerkinderendag.

Verders vinden wij nog dat honderde kinderen somwijlen een rijk bruidgelage kregen, ‘als hebbende kind geweest dezer schole’; om de zelfste reden wierd er voor velen betaald toen zij in 't klooster aanveerd wierden of priester wierden of later nood hadden.

D.S.