Biekorf. Jaargang 3

Mingelmaren

CONSCIENCE te bij gekomen. - Voor hun verweer brengen sommige onzer aanvallers bij dat zij zulke of zulke zeggenschap, die in onze verantwoordinge opgegeven stond, niet gebezigd en hadden.

Dat kan zijn en dat moet zijn, om reden dat wij in eens aan allen geantwoord hebben. Al dat wij aanhaalden heeft door den eenen of door den anderen gezeid geweest en wij en hebben geen woord gedrukt wiens wezentlijke en duidelijke bestemminge wij niet en kunnen aanwijzen.

Een onzer aanvallers verzoekt ons nu in Biekorf den opstel te drukken dien hij tegen ons overal uitgestrooid hadde, en hij zegt dat de eerlijkheid zulks van ons vereischt!

Wij bedanken hem omdat hij nu zulk goed gedacht heeft van onze eerlijkheid; jammer dat hij dat gedacht niet eenige maanden vroeger en hadde, toen hij onze eenvoudige beoordeelinge meende te moeten schandvlekken bij geheel het vlaamsche volk, met allenthenen een lasterend strooiblad uit te veerdigen.

Doch aan dat verzoek en kunnen wij niet voldoen. Wij zouden er wel meê zijn, moesten wij alles overdrukken dat, aangaande die zake, in allerhande bladen uitgekraamd wierd! Ten anderen, onze beknibbelaars hebben genoeg getoogd dat zij ons niet noodig en hebben om hun lasterblad overal te verspreiden. Daarbij, wij rekenen op hunne eigene eerlijkheid en verhopen dat zij zelve zullen beginnen met onze antwoorde te zenden naar al dezen die hun schandvlekkend vertoog ontvangen hebben.

WIJ lezen in ‘Les Missions catholiques’ van 26sten in Sporkele:

De Eerw. Pater Bresson, algemeene zorger der Witte Paters, schrijft ons den 2den in Sporkele:

‘Ik ontvange slecht nieuws uit het binnenland: het reisgezelschap van E.H. Hautecoeur is gansch geplunderd drie dagen

[p. 79]

voor het einde der reize; het reisgezelschap van E.P. Dupont verkeert in den uitersten nood. Laat ons altijd hopen op de goddelijke voorzienigheid.’

De E.P. Dupont is de leider van den reistocht die onze landgenooten, de Eerw. Paters Marques, Roelens, De Beerst, Engels en Broeder Arcade in Oppercongoland moest brengen.

Met ongeduld verwachten wij nader bescheed.

DEN 21sten in Nieuwjaarmaand laatstleden, is te Détroit, in Noord-America, een verdienstelijke priester uit het bisdom van Brugge, de eerw. heer Pieter-Jan Hennaert, overleden. Hij was in 1821 te Pervyse geboren en vertrok in 1845 naar America met zijne Hoogweerdigheid Lefevre, van Rousselare, bisschop van Zela. M. Hennaert die eerst Vicaris Generaal geweest had en thans het ambt van Kanselier in het bisdom van Détroit uitoefende, is na vijf dagen ziekte gestorven.

‘HET woordenboek der Nederlandsche Taal is weer twee afleveringen verder gekomen. Thans hebben wij de 3de van het 5de deel, gaande van Godsvloek tot Gort, bewerkt door Dr. A. Beets, en de 12de van de 2de reeks, gaande van Onpartijdig tot Ontoerekenbaar, bewerkt door Dr. A. Kluyver met medewerking van Dr. C.C. Uhlenbeck en Dr. W.L. De Vreese.

Het spreekt vanzelf, dat er in de beide afleveringen nog al iets vergeten of verkeerd opgevat werd; maar hoe zou men 't aan boord kunnen leggen om alles te weten en te boeken, en tevens de looze zaden uit de goede te wannen? Men wete wel, dat het geenszins onze bedoeling is, de redactie daarover lastiger te vallen dan redelijk is. Een bijvoegsel zal later wel onontbeerlijk erkend worden; en het is dan ook met het oog dáar op, dat hier steeds notas ten beste gegeven worden. In de letter G zochten wij vergeefs naar Godswille, godswillestok en andere samenstellingen, die niet alle louter gewestelijk zijn. Daarentegen (kol. 295) vonden wij godvruchtig in den zin van 't fr. religieusement, dat wij hier te lande een gallicisme durven heeten, al werd het door Conscience gebruikt. Bij het w. Goedkoop weze in 't voorbijgaan aangestipt, dat Bestkoopst in de West-Vlaamsche volkstaal van dagelijksch gebruik is. Als eene nieuwigheid is te vermelden, dat de opstellers meer acht slaan op hetgeen in België zooal het icht ziet; ook de citaten worden veelzijdiger; Biekorf (kol. 304), Duclos (kol. 355) en Sleeckx (kol. 385) genieten ook eens de eer eener aanhaling.

De aflevering door Dr. Kluyver bezorgd geeft min uitgebreide

[p. 80]

verklaringen en citaten dan tot heden gebruikelijk was: en daar is voorzeker geen kwaad bij! Ook daar stieten wij op een waar gallicisme, nl. onredekundig, dat in Zuid-Nederland zoomin tot de geschrevene als tot de gesprokene taal behoort. Toen hij dit woord in een onbewaakt oogenblik aan zijne pen liet ontglippen, dacht Conscience alleen aan 't fr. illogique, - en iedereen heeft zich gewacht van dat na te schrijven, althans in de opgegeven beteekenis.’

Uit Taalwetenschappelijk overzicht door Karel Deflou, December 1891, gedrukt in Dicht- en Kunsthalle.

DE laatst verschenen uitzende van Fragmenta d.i. deze van Slacht- en Kerstmaand 1891, antwoordt op twee vragen die Biekorf, II, bldz. 382 en 384, gesteld hadde:

‘Ten gevolge der afschaffing van het bisdom van Terenburg en de oprichting, in 1559, van een nieuw bisdom te Yper, wierd er aldaar een kapittel bij de hoofdkerk tot stand gebracht. Dit kapittel bestond uit drie lidmaten (letten), in 't fransch membres: le membre de Terouane, le membre de St-Martin ou d'Ypres et le membre de Furnes. Door let van Sint Maarten, moet men dus dit tweede membrum verstaan, dat 12 kanonikaten of prebenden bevatte en grootendeels bestond uit goederen toebehoorende aan de voormalige kanoniken van Sint Maarten, vóór de inrichting des bisdoms.

Alzoo is gemakkelijk te verstaan dat dit let van Sint Maarten eenige goederen bezat te Zillebeke, tegen de stad Yper. (Vgl. Vanden Peereboom, Ypriana, VI, 336).

De “pays van Vranckrycke” hier gevierd ten jare 1599, was de vrede, gesloten den 2den Mei 1598 te Vervins, tusschen Philips II, koning van Spanje en Hendrik IV, koning van Vrankrijk, gevolgd eenige dagen later, van den afstand der Nederlanden ten eeuwigen dage aan Albrecht en Isabella en hun nakomelingschap. Het waren deze blijde gebeurtenissen die eerst 't navolgende jaar alhier met groote feestbetoogingen gevierd wierden’.

MEN kondigt het overlijden aan van eerw. heer Gustaf Thibau, geboortig van Iseghem, en te Pendleton in Oregon gestorven, daar hij bestierder was van het Sint-Joseph's klooster. ‘The Catholic Sentinel’, dagblad der streke, spreekt breedvoerig over het werkzaam leven en over de stichtende dood van den zendeling. Hij ruste in vrede!