Biekorf. Jaargang 3

[p. 14]

Mingelmaren

GUSTEN, verhaal uit den ouden tijd, door A. Mervillie. - Zoo luidt de hoofdinge van een boekske van 48 zijden, 8 in 't blad, dat over eenige maanden bij Ad. Van Mullem, te Brugge, verschenen is. Dat volksverhaal, eenvoudig doch schoone op mate naverteld ‘tot nut ende genoegen van den volke’, wordt inderdaad zeer geerne van het vlaamsche volk gelezen. Des te beter!

Hetgene ons eventwel hier meest van al 't vermelden weerd dunkt, 't is dat de opstelder zooveel mogelijk echt germaansche woorden maakt te bezigen, of liever, dat hij alle woorden, die stellig ongermaansch zijn, zooverre als 't doenlijk is, door echt germaansche zoekt te vervangen. Dat is een verblijdend en aanbevelensweerdig voorbeeld.

Eerw. Heer Mervillie heeft waarlijk gelukt in dit zijn loffelijk streven. In zijne voorrede nochtans staat het woord vel, ten onrechte, als ongermaansch opgegeven. Daarentegen zijn de woorden: flauw, noene, tabbaard, zeker, daarvan de drie laatste herhaalde maal wederkeeren, onbetwijfelde vreemdelingen die gemakkelijk konden vervangen worden en bij onoplettendheid des opstelders in dat verhaal blijven zitten zijn. Zinbouw en spellinge zouden wij hier end daar wat gewijzigd willen. Niettemin is dat boekske, wat den woordenkeus aangaat, wel het echtst germaansche dat ooit in 't dietsch gedrukt wierd.

't Is te krijgen voor fr. 0,30.

Eerw. Heer Mervillie heeft een ander werk op 't getouwe, te weten: de verdietschinge van Longfellow's Evangeline, in de zelfste mate als in 't engelsch. Die vertalinge zal insgelijks bij bovengemelden drukker uitkomen.

J. Cr.

WIE weet er nader bescheed over ‘Flandre de Médoc’ dat is Vlanderen in Médoc? Zoo heet eene streke die diepe in Vrankrijk verloren ligt. Men vindt ze op 't noorder ende van den driehoek, die strekt van de Gironde ten oosten, tot de zee ten westen, en den uitsprong dien men ‘la Teste de Buch’ noemt ten zuiden.

Die name staat aangeteekend op: Carte géographique et historique de la France avant 1790 contenant les noms des anciens pays ou provinces et leur répartition dans les gouvernements militaires N^o 56, welke landteekeninge te vinden is in: Atlas général de Géographie physique, politique, historique, enz. door L. Dussieux professeur... à l'école militaire de St. Cyr. enz... 3^e uitgave, verschenen bij J. Le Coffre.

In Vrankrijk zijn er twee dorpen die den name Bruges dragen.

[p. 15]

Het eene ligt bij de Gironde, in de landstreke Guienne, op 5 kilometers van de stad Bordeaux en het telt omtrent de duizend inwoners. Het andere vindt men meer zuidwaard in de leege Pyreneen, in de gouwe van Béarn, op 24 kilometers van de stad Pau, en 't heeft bij de twee duizend inwoners.

't Ware het weten weerd, hoe die vlaamsche namen ginder verre in de fransche streken verdoold gerocht zijn.

IN verschillige gewesten van Belgenland heeft men overjaar tot half wege in Slachtmaand geheele zwermen zwaluwen bemerkt. Dat en was niet meer gebeurd sedert 1848 en 1850.

DE Russische reiziger R.D. Nossilow heeft den onvergetelijken verleden winter overgebracht in het eiland Nowaja-Zemlja. Tot in Slachtmaand kon hij ontdekkingen doen en hij verzamelde eenen overvloed van zoogdieren en van vogels.

Met den poolnacht begon de vorst, en binst geheel den winter woedden er buitengewone ongeweerten, toch bleef de zee ijsvrij tot in de lente. Dikwijls bemerkte men schielijke veranderingen van luchtgesteltenisse. 't Gebeurde eens dat de warmte in eenige uren van - 31 tot + 5^o klom en het regende ongemeene.

Vele vogelen die nooit in die streken en verwinteren bleven er opgehouden dat zij waren door ongeweerte of door de koude die over Europa heerschte.

Een groot getal vossen en rendieren vergingen van den honger overmits de grond met eene dikke koste ijs bedekt lag.

De zeedieren zelve hadden vele te lijden binst dien buitengewonen winter. Duizenden zeehonden en visschen wierden door de baren op den zeeoever geworpen en stierven in eene dikke lage ijs die ze gevangen hield.

De lente was nog slechter en nog kouder als de winter en de zomer was zoo hard dat de Samojeden, die reeds binst zeven jaren in Nowaja-Zemlja verbleven hadden, getuigden nog nooit zulken zomer beleefd te hebben.

Tot op het einde van Hooimaand en klom de warmte boven 5^o niet; 't was onophoudelijk smoor, vorst en sneeuw. Vele vogels die 's zomers op het eiland komen broeden, wierden op hunnen nest onder de sneeuw begraven en stierven er. Nossilow verliet dat schrikkelijk eiland op het einde van Hooimaand en dan nog was de zee met ijs bedekt.

[p. 16]

IN de laatste uitzende van het Nederlandsch Museum des jaars 1891, kondigt de Gentsche hoogleeraar J. Vercoullie, op bldz. 127, volgender wijze Guido Gezelle'ns Duikalmanak aan voor het jaar 1892:

‘Weinig talrijk zijn de Vlaamsche scheurkalenders. Daaronder neemt de Duik- of Plukalmanak van Dr. G. Gezelle een eigenaardige plaats in. Hij zal vooral wellekom zijn aan al wie zich met onze taal, onze geschiedenis, onze folklore bezig houdt.

Ieder maand begint met een blaadje dat de verschillende namen van de maand en hunne verschillende vormen opgeeft. Niet alle zijn volksgemeen, sommige blijken zelfs wat fantastisch, maar alle zijn belangrijk.

Bij ieder dag worden eveneens de verschillende namen van dien dag opgegeven, als bij den 6den Januari: “Driekoningendag, Groot nieuwjaar, Dertienste nacht, Dertiendag, Heiliglicht nacht.” Voorts de gebruiken die daar plaats hebben, als bij denzelfden 6den Januari: “Goed heil, de koning drinkt! Berdzagers mesdag, Over 't keerske dansen, De koeke met der boone, Sterreliedjes, Rommelpot.” Dan de heiligen of godsdienstige gebeurtenissen die er gevierd worden, en eindelijk een rijmpje of een spreuk, zijnde een vroom voorschrift of een punt van levenswijsheid. Wij citeeren: “Een pinte in een teugske en een sulfer in vieren (op koppermaandag)! Van geven krijgt men lange arms! Alle ambachten zijn smerig, zei kosterinne, en ze stak - een keerse in heuren zak,” enz. enz.

Daarmede hebben onze lezers een gedachte van dien West-Vlaamschen Duikalmanak en kunnen zij “bevroeden” dat hij vol is met wetensweerdigheden.’

OVER naasten is bij drukker A. Siffer te Gent, de derde en verbeterde uitgave verschenen van het eerste deel van L. Mathot's werk over de geschiedenisse des Vaderlands tijdens Joseph II (1780-1789). Het geldt fr. 1,50.

WILT gij wezen Marien vriend,

zoo ziet dat gij hare moeder dient;

dient gij haar met goed betrouwen,

Jesus Maria en laten u niet onvergo'ën.

Onvergo'ën, te lezen onvergowwen, staat voor onvergolden.