Biekorf. Jaargang 2

Van dien edelen Bruischaard

't EERSTE dat ik vernam van dien edelen Bruischaard, het stond gedrukt op een omzendblad van heer R. Vyncke-Daels, wijnhandelaar in de Zuidstraat te Rousselaere.

Sedert hebbe ik Bruischaard vermeld gevonden op weerdschappen, vroeger menus, die verdoken zaten in kunstelijk gevouwde schootdwalen, anders gezeid serveeten.

Later zag ik Bruischaard aan 't werk, of liever aan 't werken, want hij werkt geweldig, van zoohaast als hij

[p. 10]

al buischende, ruischende en bruischende, uit zijn kot springt, tot dat hij, zijne bestemminge en zijnen name getrouw, leute, lachen en liederen bij zijne vrienden verwekt heeft.

Deze zouden eventwel behooren indachtig te blijven hetgene in een der vijftig Vlaamsche Liederen te lezen staat, die onlangs te Brugge bij Adolf Van Mullem verschenen zijn. Daarin zingt er een luimige zanger als volgt:

‘Men roemt, ja, nog den eedlen bruischaard,

die, zegt men, in den lande van Champagne wast;
doch zwicht uw hoofd, of 't wordt ne ruischaard,

van zoo gij wat te wale met der schale brast.’

Dat doet Bruischaard, en dat en verwondert mij niet.

't Gene mij verwondert, 't is dat de zuidersche eigentaalliefhebbers, de provençaalsche Félibers, ons Vlamingen voor- of nadoende, ook hunnen Bruischaard gevonden hebben, en, zoo 't blijkt, hem veel eere aandoen.

Bruischaard al eventwel en draagt in 't Provençaalsch zulk geenen prachtig schoonen naam als bij ons.

Vader Maerlant, in Alexanders Geesten, VII 624, wiste reeds te spreken van:

‘Wijn, clareit ende bruscart.’

‘Voor bruizen’, zoo teekent D^r Snellaert aan in zijnen uitleg over die rijmreke, ‘zegt de Vlaming bruisschen; tusschen Lei en Zee klinkt het bruschen, dat men (zooals in Maerlants tijd) bru-sken uitspreekt. Bruusc-aert ware dus zooveel als de schuimende drank, bepaaldelijk schuimende wijn in de besprokene zinsnede. Le Grand d'Aussy getuigt dat men in de middeleeuwen bruizende wijnen kende.’ Die gisse van D^r Snellaert staat goedgekeurd in den woordenboek op Alexanders Geesten, dien heer Lodewyk Roersch, ten jare 1888, heeft beginnen uit te geven, op last der Vlaamsche Taalkamer.

In het Provençaalsch heet schuimende, bruischende wijn eenvoudiglijk Champagno-provençau.

Hier volgt zijn kerstenbrief, getrokken uit den Armana provençau pèr lou bel an de Diéu 1891. Avignoun encò de Roumanille, carriero de Sant-Agrico, 29.

[p. 11]

Daar staat te lezen, in die eigene en schoone tale, van het zuider-Fransche volk:

‘Erian estouna, despièi longtèms, que 'n terro de Prouvenço, ounte noste soléu amaduro e sucro tant de clareto, dins li claretiero de Dio, d'Eirago e de Castèu-Reinard, et de muscat tant fin dins li muscadeliero de Baumo, i' aguesse pas dins lou magòci, un champagno-prouvençau. Espèriavan....

Graci à l'ounourable oustaude M.G.-A. Palun, pou dèn dire qu'espèran plus, car tenèn. En effet, i' atroubaren, a parti d'aro, un vin ouneste, linde, amistous, regale de festin, vin capitani, viéu coume la poudro: fai parti lou tap coume un canoun li boulet, finalemen vin digne d'avé pèr lusènto marco l'Estello de la bello co.

Mai... es pas besoun de lou faire moussa: mousso tout soulet!!

Dat luidt in ons Provençauwsch: woord voor woord, ‘Wij waren verwonderd sedert langen tijd, dat in Provencenland, daar onze zonne murruwt en suikert zooveel clareit, in de clareitbergen van Dio, van Eirago en van Casteul-Reinard, en muscaat zoo fijn in de muscaatbergen van Baumo, - er niet en was in den handel een Provençauwsche bruischaard. Wij wachtten...

Dank aan 't achtbare huis van M.G.-A. Palun, wij mogen zeggen dat wij niet meer en wachten, want wij hebben. Inderdaad, wij vinden daar, van nu voortaan, eenen oprechten wijn, zoet, vriendelijk, den eerewijn van bruiloften en van maaltijden, den wijn boven wijn, zoo dul als buskruid: hij schiet den tap af gelijk een geschut de kogels, eindelijk eenen wijn die verdient te hebben voor eervol kenmerk de sterre met den schoonen steert.

Maar... 't en is niet noodig van hem te doen schuimen: hij schuimt heel alleene.’

Is dat de rechte weêrsplete en 't wel gelijkend namaaksel niet van onzen Bruischaard?

Ware ik als heer R. Vyncke-Daels, van Rousselare, ik schreef rechtuit naar M.G.-A. Pulun, in Avignoun, en ik liet een kistje komen, of ware 't maar om ne keer te tikken uit vriendschap.

[p. 12]

Wilt M. Vyncke-Daels er eenen klaai of zesse Feliberschen magentroost bij hebben, zoo en moet hij 't maar laten weten naar M. André, agènt de l'oustau Broquis fraire, carriere Galanto, 30, en Avignoun. Daar koopt men den:

Liquour di Felibre,
Bloundo coume l'or
Rènd l'estouma libre
E caufo lou cor.

Guido Gezelle