Biekorf. Jaargang 1

Mingelmaren

IN het Belfort van Slachtmaand 1890, staat er op bldz. 311 te lezen als volgt:

‘Tot hiertoe bezat men geen etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, en om den oorsprong en den wortel onzer woorden op te sporen, was men verplicht zijnen toevlucht te nemen tot Duitsche en Engelsche werken, waarin soms een plaatseken bespaard was voor ons Nederlandsch. Natuurlijk was dat een geringe bate, en nochtans moest de vooruitgang dien de Germaansche taalvorsching sedert Grimm verwezentlijkt had in juistheid en zekerheid, ook ten onzent benuttigd worden. De heer Vercoullie heeft de onderneming beproefd, hij heeft de bestaande leemte aangevuld’, namentlijk met zijn Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, die nu over eenige maanden bij J. Vuylsteke te Gent verschenen is.

[p. 367]

Dat is onwaar.

Een Duitscher, te weten D^r J. Franck, die Hoogleeraar is van Middeleeuwsch Dietsch te Bonn, en die ten jare 1883 eene Mittelniederländische Grammatik uitgaf, heeft reeds van in 1884 de eerste bladen laten drukken van zijn Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal. Dat deugdelijk werk gaat trage voort, 't is waar; doch was eventwel reeds tot een ende verre in Boekstaf R bij Nyhoff te 's Gravenhage gedrukt en verschenen, eer dat Leeraar Vercouillie's woordenboek uitkwam. Tegenwoordig is het alreede aan het woord Slof gerocht, bevat tot hiertoe 896 halve bladzijden, en zal in 't geheele omtrent de 17 frank gelden.

Die hooger gemelde reken in 't Belfort zette, zal uit J. Vercoullie 's ‘Voorrede’ besloten hebben dat er nog geen dergelijk werk in onze tale en bestond; immers omdat Franck's name daar wel eenen keer in genoemd staat, ja, maar zonder eenig bescheed daarbij wegens de tale over dewelke hij een afleidkundigen woordenboek gemaakt heeft en nog immer aan 't volmaken is.

MET lente van 't jaar 1892, zal er in Zuid-America een der grootste en der stoutste werken voltrokken worden van geheel deze eeuwe. Valparaiso, de hoofdstad van Chili, op de Stille zee, zal door den ijzerweg verbonden worden met Buenos-Ayres, de hoofdstad van Argentina, op de Atlantische zee.

Die steden liggen 280 uren van malkander, maar, dertusschen loopt de lange en hooge bergketen, Cordilleras de los Andes genaamd, en de nieuwe bane moet al over die bergketen getrokken worden.

Men zal twintig jaar lang aan dat reuzenwerk gewrocht hebben. Nu ligt de bane tot op 200 uren van Buenos-Ayres weg en 26 uren verre al den kant van Valparaiso. Van de 50 uren weegs die nog overblijven, is er reeds een derde geleid, en min of meer gebruikbaar.

De bergketen wordt doorsneden te Cumba Pass, dat 4000 meters boven het zeevlak ligt. De ijzerweg vermijdt die al te groote hoogte en boort 4800 meters verre door de eerde, ter hoogte van 3135 meters.

Weinig ijzerwegen zijnder in de wereld die zoo hooge loopen. De middelmatige hellinge bedraagt 8/100, en tandwielen alleene zullen het vervoer kunnen doen.

[p. 368]

TER stede van Hazebrouck, in Fransch-Vlanderen, bestond er voortijds een eigenaardig gebruik. In de stadsrekeningen, te beginnen met het jaar 1573 tot 1790, wierd er jaarlijks, nog al eene zware somme geld opgeschreven, en door de stad betaald, voor oranjappels en citroenen ‘die met half-vasten, aan de deftigste lieden uitgedeeld wierden’; mitsgaders voor noten ‘om ze aan den ingang der markt, te rapekaaie te smijten,’ ten einde het volk derwaards te trekken; geplogentheid die van de oudste tijden af onderhouden wierd.

Uit Comité Flamand de France, van den 22sten in Zaaimaand 't jaar 1890.

EEN zaadtje in 't zand
is een raapken in mijn hand,
en een zaadtje in de morre
is een groeze zonder knorre.

Zoo zijnder duist oude en goede, rijmende landbouwvoorschriften, die 't weerd ware te verzamelen en te bewaren.

WAAROM niet gezeid Roobeke? - ‘Bij anderen (dezer steênamen) is die oud-dietsche form nog wel bekend, maar niet meer in gebruik; ook niet bij de Vlamingen zelven; b.v. het oude Roodebeke, fransch Roubaix, dat de hedendaachsche Vlamingen Robaais noemen, en Robaeys schrijven.

Den nederlandschen plaatsnaamsuitgang beke, beek, hebben de Franschen in sommige gevallen verknoeid tot baix of bais (Roubaix, Molembaix, Molenbeek, bij Brussel, Marbais en Opprebais, Marbeke en Opperbeke in Zuid-Brabant); in andere gevallen tot becq of beque (Estienbecq, Steenbeke, Esquelbecq, Eikelsbeke, Everbecq, Bambeque, Bambeke); of tot bise (Tubise, Tweebeek) en bes (Lobbes, Loobeek).’

Uit Oud Nederland van Johan Winkler, bl. 243.

DE landschepen van onzen Biekorf vindt zijnen weg: hij staat reeds in 't Belfort en in de Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle vermeld.