Biekorf. Jaargang 1
(1890)– [tijdschrift] Biekorf–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd | |||||||||||||||
[pagina 230]
| |||||||||||||||
‘Rechtveerdich vreetsaem volck, Lantbauwers, goede boeren,
Tot u laet myne pen syn kraem met dichten voeren.
Ick woon oock op het lant, ick ben een buyten man
En schoon ick niet en werk, ick doe al wat ik kan.
Ghy werckt met uwen Plough, en ick met myne Penne,
Maar wie, dat beter werckt, dat can den Hemel kennen:
Ghy slaeft staegh om den cost voor kynders ende wijf
En ick voor eene ziel meer weerdich als een lijf.
Ghy zyt veel op het velt becommert met het werken,
Maar ick op mijn comptoir, of wel in mijne kercke,
En somtyts door den geest der Poesie geraeckt,
Soo hebbe met vermaeck voor u het dicht gemaeckt.’
Het werk, waarvan hier sprake is heet: Middelen tot den vrede met Godt, sy selven, ende syn Evenaesten, gedrukt... als boven. In de inleidinge geeft Pastor Jongheryckx ons te kennen hoe noodig de landman is in de samenlevinge: ‘Goeden man, door al u werken
Yder-een die roert en leeft,
En door u (soo ick bemercke)
Godt aen ons het voedsel gheeft.
Sonder u wy souden sterven,
Sonder u men zou vergaen,
Ja men can u niet min derven
Als het licht van Son en Maen.’
In zijn eigentlijk gezeid gedicht legt de Pastor eenige spreuken van het Heilig Schrift uit. Alles aanhalen ware onmogelijk, maar om 's mans wijze van 't volk te leeren te doen verstaan, zij 't volgende: ‘Omnia in Nomine Domini facite.
Col. 3 v. 17.
In dien naam moet gij beginnen
Of u wercken deughen niet,
En in al's den Heer beminnen,
Soo in voorspoet, als verdriet.
Gloria et divitiae in domo ejus.
Ps. iii, v, 3.
Die hun werck met Godt beginnen,
Vinden daer Godts segen in,
Niemand can, of sal meer winnen
Als waer Godt staet aen 't begin.
Als u huys wort eene kercke
O! wat goet en compt daer van?
Elck sal als een biêken wercken,
Elck sal doen, wat dat hij kan.
| |||||||||||||||
[pagina 231]
| |||||||||||||||
Gaet te kercke, schauwt de straete
Maer dit met een goet fat-soen
Eet en drinckt noyt buyten maete,
Vast altyt tot aen den noen.
Die in eeten en in drincken
Altyt even maetich zyn
Siet men van gesontheyt blincken
En schier even jeughdich zyn.
Sacrificate sacrificium justitioe et sperate in Domino.
Ps. 4, v, 6.
Wie verswynt de goede wercken
Die mismaeckt heel syn Geloof,
't Wort een vogel sonder vlercken,
Sonder oogen, en gants doof.
Dignus est operarius mercede sua.
Luc. 10, v, 7.
Waeght de soon veel met de caerte,
Gaen de dochters moy gekleet,
Bakt de Moeder dickwils taerten
Dat den vaeder niet en weet,
Dit en can niet blyven deuren,
En 't waer wonder, soo sy niet
Al hun leven mosten treuren
Om het gonn' daer is geschiet.
Gaen ter Herbergh t' elcken daegen
Segt my eens, wat comt daer van?
Anders niet, als veel meer plaegen,
Als men wel verdraeghen can.
Als dees mannen t' elcken daegen
In den wyn soo vroolyck zyn,
't Minste deel van al hun plaegen
Is het wreede Flerecyn.
Aermen Dronckaert, heel u beuse
Is nu aen den weert verpant,
En nu gaet ghy druype neusen,
Als een luyffer achter 't lant.
Repletur multis miseriis. Job. 24, vi.
‘Veel meer als de regen-booge
Schoone schynt aen myn gesicht,
Aengenaem is aen myn oogen,
Die 't Bagyn-hof heeft gesticht.
| |||||||||||||||
[pagina 232]
| |||||||||||||||
't Is al-daer, alwaer de menschen,
In de stilte van 't gemoet,
Laeten vaeren al hun wenschen,
En maer soucken 't Hemelsch goet.
Schoon sy leven, syn als geesten
Opgeweckert tot de deught,
Die gestaedich in de feesten
Van den Hemel zyn verheugt,
Niemand mach daer ledich wesen,
Elck moet passen op zyn werck,
Yder is, gelick voor desen
Of in 't werck, of in de kerck.
Onze zee en lydt geen doode,
Maer sy dryft die stracx daer uyt
Noch 't Bagyn-hof geene snoode,
Die moet stracx ter poorten uyt.
Veel geluckx dan suyver Vrauwen,
Die soo wel u daer bevint,
Laet die plaets u noyt berauwe
Soo ghy u geluck bemint’.
't En is niet te verwonderen dat de eerweerde pastor van Coolkerke het Begijnhof zoo hooge prees, hij hadde immers twee zusters die niet alleen Begijntjes maar ook Dichtereskens waren. Horkt liever: zijne oudste zuster ‘Margariete Jaquelyne Jongherycx, Bagijnken’ dichtte de volgende reken: ‘U eersten boek was wel gemaeckt,
Vermits het heeft soo wel geraeckt,
Het slap gemoet van veele menschen,
Die als sy laesen u Ghedicht,
Eerst wierden in hun ziel verlicht,
En paelen stelden aan hun wenschen;
Maer naer ghedaen uwen tweeden boek,
Soo dunckt hy my een hof vol blommen,
Die uwe wysheid heeft gepluckt
En op 't pampier heeft afghedrukt,
Op dat hy dus tot ons zou kommen.’
Marie Angeline, zijne tweede zuster, en bleef niet ten achteren, zij schreef: ‘Het volck moet wesen onderricht,
En dit is best eens priesters plicht,
Wanneer hy in de kerck gaat preecken;
Of van het goet of van het quaet;
Maer u Ghedicht my best aenstaet,
Vermits het preeckt, oock sonder spreeken.’
| |||||||||||||||
[pagina 233]
| |||||||||||||||
Het schijnt dat al de Jongherycx's dichters waren, blijkens eenen ‘Lof en eergalm op den tweeden boek der ghedichten, ghemaeckt door Philippus Jongherycx, Pastor in Coolkerke,’ door zijnen broeder, meunik ten Dunen, binnen Brugge: ‘U Ghedichten, syn als blommen
Die uyt uwen heester kommen,
Die u aenghenaem verstant
Heeft tot ons vermaeck gheplant.
Hoe wel zullen die Ghedichten
Onderwysen ende stichten
En ghenesen een ghemoet
Dat niet veele deught en doet!
Naso schreef seer wel voor desen,
Maer het ghonn' wy by hem lesen,
Heeft de jonge teere jeught
Af doen wycken van de deught,
Maer u Rym, dat volght de reden
En vermaent ons tot goe seden,
En in alles het betoont
Wat een Geest dat in u woont.
Pangebat Fr. Gabriel Jongherycx
R. Dunensis’.
In den tweeden boek van Philippus Jongherycx vinden wij:
| |||||||||||||||
[pagina 234]
| |||||||||||||||
Pastor Philips Jongherycx, zijn broeder en zijne zusters worden de Heeren der afdeelinge van 's konings VI. Taalkamer bevolen, die eene algemeene levensbeschrijvinge gereed maken van al onze vlaamsche schrijvers. |
|