Biekorf. Jaargang 1

[p. 184]

Niezen

GOD zegene 't u! zegt de Vlaming, als hij iemand hoort niezen; God loone 't u! luidt de beleefde antwoorde, oftewel: God zegene ons al!

Zoude die wensch te christen zijn voor onze hedendaagsche beschavinge, of is hij te vlaamsch voor onze opkomende jeugd? In allen gevalle, de jongelingschap wordt in de scholen geleerd dat er niets beters te doen en staat, als 't is dat iemand niest, of 't en zij eens hoofd te buigen; en het volk, dat men ontvlaamscht en ontkerstent, heeft men wijs gemaakt hoe het loffelijker is het vreemde woord proficiat! te gebruiken.

A vos souhaits! zegt de Wale, daar de Roomeling: Vale en de Griek: ζεύς σω̑σον stamerde.

Helpe u God! zeggen de Duitschers, en de zeisels en vertellingen en missen er niet om dat gebruik in het volk van geslachte tot geslachte voort te zetten.

_**_*

De afgescheidene zielen, zoo vertelt men in Duitschland, dolen tusschen hemel en aarde, tot dat zij de overgangbrugge vinden. Deze brugge is gloeiender als het ijzer dat uit de viersteê van de smisse komt, dunder als het haar van uw hoofd en scherper als de sneê van het zweerd. Moe van zwerven, zitten en rusten de geesten onder duikers en bruggen. Wilt ge ze verlossen, weert u, als gij ze hoort niezen, en zegt: God helpe u!

_**_*

Bij het dorp Maagden, in Zwitserlandsch Argau, dichte bij eene steenen brugge en op eene hooge vlakte, woonde er eertijds een koolbrander. Zekeren nacht, terwijl die man op zijnen looverzak lag en rustte, hoorde hij, met 't slag van den éénen, iemand geweldig niezen.

God helpe u! riep de koolbrander.

Maar die genozen hadde en wiste van geen uitscheên, en het een niezen en verbeidde noch en verhaaide het ander niet; ook weerde hij hem om maar altijd voort van God helpe u te steken.

[p. 185]

De koolbrander wierd dat eindelijk eens moede, en ten langen laatsten, schier tenden asem zijnde, riep hij: Loopt naar den duivel!

Op dien zelven stond begon het te donderen, en het donderde tot 's morgens vroeg, zoo dat de naastgelegene bosschen er van kraakten.

Wanneer het nu klaar geworden was, ging de koolbrander naar zijn koolhof. Maar hout en kolen en hof, 't lag al verzonken, in eenen diepen put, waaruit een klaar water bortelde, dat tot op den dag van heden getuigenisse geeft van hetgene daar gebeurd is. Drinken en kan men van dat water niet, want al die het aangaan gevoelen seffens hoe dat het laait en brandt in hunne mage.

_**_*

In Engelland, bestaan de volgende spreuken:

Niest ge den Maandag, vreest een ongeluk.

Niest ge den Dijsendag, verwacht eenen vreemdeling.

Niest ge den Woensdag, dien dag ontvangt ge eenen brief.

Niest ge den Donderdag, 't zal iets beters zijn.

Niest ge den Vrijdag, verdriet is nabij.

Niest ge den Zaterdag, morgen komt uw vriend.

Niest ge den Zondag, geheel de weke zal de duivel bij u den baas spelen.

_**_*

In Vlaanderen hoort men het volgende vertelselke:

Een wijveken hadde hooren zeggen, elken keer dat er iemand aan 't niezen ging, dat het seffens moest zeggen: God zegene 't u, om alzoo den niezer te bevrijden van betooverd te worden.

Op zekeren dag zat dat wijveken in het huizeke van zijne gebuurnege. Al met eens hoort het eene zieke vrouwe niezen, die in de kamer te bedde lag; getrouw aan het vermaan dat men hem gegeven hadde, roept het aanstonds: God zegene 't u!

Dat gebeurde alzoo tot drie keeren te reke.

[p. 186]

Ongelukkiglijk den zelfsten dag gaat dat wijveke langs eenen dijk, maar onvoorziens wordt het in 't water geworpen, en 't hoort eene onbekende stemme die hem toesnauwt: ‘Ge zult leeren mij beletten van zieke menschen te betooveren!’

Op het moord roepen kwam er volk geloopen, die het wijveken uit het water hielpen.

_**_*

Waarschijnlijk zijn die zeisels en vertelsels eeuwenoud en herkomstig van 't heidendom.

De spreuken: God zegene 't u, God helpe u, hebben misschien oude heidensche spreuken of wenschen vervangen, die 't den zendelingen moeilijk geweest hadde zoo met eens af te schaffen.

Ondertusschen, God zegene 't u zeggen, met een rechtzinnig gemoed, en heeft niet meer heidendoms in als God geve u den goeden dag, of altemale Gods willekomme!

A. Van Speybrouck