Biekorf. Jaargang 1

Ydesbald van der Gracht

BIJ plakbrieve van den 18sten in Oostermaand laatstleden, wierden de geloovigen van het bisdom van Brugge uitgenoodigd om, door hunne gebeden en aalmoesen, het kerkgeding te bevorderen dat stond om ingespannen te worden wegens den gelukzaligen Ydesbaldus of Ysbout van der Gracht, IIIden abt van Duinen.

Toen, ten jare 1167, Abt Ydesbald van der Gracht overleed, waren de moniken zijner abdije zoodanig overtuigd dat hij heilig gestorven was, dat zij hem in eene loodene kiste begroeven, alhoewel dit tegen de gebruiken was van hun order. Het eerbiedweerdig lichaam bleef begraven liggen den tijd van 72 jaren, tot dat Niklaais

[p. 180]

Van Belte, 12sten Abt van Duinen, eene nieuwe abdije bouwde, om reden dat de oude te dichte de zee gelegen was en gevaar liep van onder te loopen.

Bij het vervoeren van de kiste naar het nieuw gesticht kwam er zulk een welriekende geur uit, dat men ze open deed, om te zien wat voor reukwerk bij het balsemen gebruikt geweest hadde. Van reukwerken en was daar hoegenaamd niets te bespeuren, ofschoon het lichaam nog gansch en ongeschonden was. Later van tijd zoo wierd ook de nieuwe rustplaatse van de overblijfsels van Abt Ydesbald verwoest door de geuzen en de kostelijke schat bleef onder hoopen steengruis en zand verborgen. 't En was maar in 1624, toen de Weleerweerde Beernaart Campmans, 40ste Abt van Duinen, de oude grafsteden weêr ontdolven en ontdekt hadde, dat het lichaam van Ydesbald op nieuw voor den dag kwam en naar de Duinhofstede vervoerd wierd die men heet ‘ten Bogaerde.’

Daar wierd de loodene kiste nog eens geopend, in tegenwoordigheid van den Bisschop van Iper en van al de gemiterde Abten van Vlaanderen.

Evenals ten jare 1237, na vier eeuwen en half onder den grond gelegen te hebben, wierd het lichaam ongedeerd gevonden, wanof getuige was Mevrouwe de Aartshertoginne Isabella, die deswegen met haar gevolg ‘ten Bogaerde’ kwam.

Gedurende gansch dat tijdverloop van 450 jaar, hadden de Duinheeren, benevens al 't volk van die streken, de gedachtenisse van Ydesbald in grooter eeren gehouden; en die eerbiedzaamheid en lei niet af toen die moniken, in 't jaar 1627, andermaal verhuisden en met het lichaam van hunnen vader Ydesbald naar Brugge kwamen, integendeel; en, bij de nieuwe grafstede, in de kerke van den Duine te Brugge, bekwam menig zieke troost en genezinge.

Binst de Fransche Omwentelinge hield de Zeer Eerw. Heer Niklaais De Roovere, laatste monik van Duinen, het dierbaar lichaam te zijnen huize verdoken, namentlijk op den Verwersdyk, daar nu Mijnheer L. Paret-Pardoen woont.

Op den 6den van Oostermaand, ten jare 1831, gaf Mijnheer De Roovere het lichaam ten geschenke aan het

[p. 181]

gasthuis van O.L.V. ter Potterie, daar het, heden ten dage, onder den autaar van O.L.V. nog berustende is.

Jaarlijks, op den 13sten van Oostermaand, wordt de feestdag van gelukzaligen Ydesbald te Brugge, te Veurne en elders, nog gevierd met Messe en Lof te zijner eere.

Deze eeredienst en was nog niet aanveerd en goedgekeurd door de kerkelijke overheid, en noch eigene Messe, noch eigene getijden en bestonden er in den kerkelijken dienst. 't Is om al 't ontbrekende te verkrijgen en 't onrechtmatige te dempen, dat Z.D. Hoogweerdigheid de Bisschop van Brugge, over twee jaar, liet overgaan tot een rechterlijk onderzoek.

De dingbank of kerkelijke vierschare wierd samengesteld als volgt:

Voorzittend Rechter, mijn Hoogweerde Heer De Brabandere, Groot-Vicaris van het Bisdom; bijzittende Rechters de Z.E.H. Kanonik Lahousse en de Z.E.H. Voorzitter van het Seminarie; Notarius de Z.E.H. Kanonik De Schrevel, Bestierder van 't Seminarie; Promotor fiscalis de E.H. Van Coillie, leeraar in 't Seminarie; Postulator, de Eerw. Pater Jos. Van Derker; Cursor, de Eerw. Heer Van Saceghem.

Het gerecht hield 23 zittingen om te onderzoeken of Abt Ydesbald meer als 100 jaren voor de bevelen van Paus Urbaan VIII, 't is te zeggen voor het jaar 1634, openbaarlijk vereerd wierd. Het besluit lood dat de eeredienst van Abt Ydesbald reeds vier honderd jaar voor 1634 bestaande was.

De twintigste zittinge had plaatse 't verleden jaar, op den 23sten in Kerstmaand, onder Voorzitterschap van Z.D.H. Bisschop Faict, in het gasthuis van O.L.V. ter Potterie. Z.H. moest met eigene oogen ondervinden en waarkeuren of inderdaad in die kiste de gebeenderen lagen van den eerbiedweerdigen Abt Ydesbald.

Ten 10en 's voormiddags dan kwam Z.H. toe, wierd verwelkomd door de HH. Leden van het Bestier der Burgerlijke Godshuizen, door den Eerw. Heer Constantyn Van Zieleghem, Pastor ter Potterie, en door Mevrouw Overste Theresia Vermeersch, met de gemeente; hij wierd

[p. 182]

de groote zale van het gasthuis binnen geleid, waar aanstonds de twintigste zittinge aanvang nam.

Nadat de twee geneesheeren, de Heeren E. Van Dromme en J. Schramme, in handen van zijne Hoogweerdigheid, hunnen eed ontloken hadden, sprak de Bisschop den kerkelijken ban tegen al die iets uit de kiste of van de kiste dorste ontvreemden, of iets erin doen dat er te voren niet in en was. Daarna ging men stoetsgewijze te kerke, onder het zingen van den Veni Creator. In de kerke wierd de loodene kiste door Baas Taveirne, steenmetser, en door Baas Willems, loodgieter, uit het steenen graf gehaald. Zij wierd vervolgens, met allen eerbied, op eene versierde draagberrie, en onder het zingen van ‘Magnificat’ door vier priesters naar de groote zale gedregen. Daar wierd de kiste opengedaan en het lichaam bijkans bevonden zoo het beschreven wierd op den 4den van Herfstmaand 1833, onder Z.H. zaliger Frans-Renaat Boussen, Bisschop van Ptolemaïs en Bediender van het nog ongestichte bisdom van Brugge.

Van toen al was het lichaam schier ontvleeschd, of 't en zij omtrent het borstgeraamte, waar nu nog vleeschachtige overblijfselen aan zijn.

Ten jare 1833 lag het lichaam ten minsten eenen duim diepe in water: nu en is er geen water meer omtrent, alhoewel de grond van de kiste, op denwelken men nog iets van de cuculla of zwarte meunikskappe kan bespeuren, wak gebleven is. Het hoofd en houdt aan het geraamte niet meer. Het onderste bekkeneel is ook los; het wierd door Z.H. opgenomen en aan de aanwezigen getoogd. In de kakebeenen zitten er 19 geheele tanden.

Al die gebeenderen wierden, het een na het andere, door de geneesheeren opgeheven en bij hunnen name genoemd, zoo ze wetenschappelijk en bij 't volk bekend zijn, en een omstandig geneeskundewijs verslag wierd bij de overige oorkonden gevoegd van het onderzoek.

De gebeenderen van den slinkeren arm en zijn bij de andere niet meer, trouwens, mijn Hoogweerdigste Heer Fr. R. Boussen, zooals hij zelve getuigt in zijne oorkonde, deed ze in een houten rijveken leggen, dat hij later in

[p. 183]

eene steenen grafstede liet doen, ter kerke van de oude abdije van Duinen, die ‘welhaast,’ zegt Z.H. ‘ons Bisschoppelijk Seminarie zal worden.’

Drie deelen of deelkens van 't eerbiedweerdig gebeente wierden, op bevel van mijn Hoogweerden Heer Bisschop J.J. Faict, uit de loodene kiste genomen: het eerste was beschikt voor de heiligdomkamer van het bisdom; het tweede zou, in een zeinsel gezet, Mevrouwe van de Potterie toekomen; het derde was den Eerw. Pater Postulator Van Derker bestemd.

Eindelijk wierd de kiste weerom toegesloten, en, toen de loodgieter zijn werk voldaan had, verzegelde ze de Z.E.H. Ernest Kanonik Rembry, op zes plaatsen en ten rooden wasse, met den zegel op van Bisschop Faict.

Onder het zingen van ‘Laudate pueri Dominum’ wierd de kiste wederom ter kerke gedregen en onder den autaar in heure oude grafstede herbegraven.

Bij de boven beschrevene plechtigheid waren aanwezig, buiten de reeds genoemde Heeren, de Z.E. HH. leeraars van het Bisschoppelijk Seminarie; mijn Hoogweerde Heer Bethune; de Z.E. HH. Kanoniken Lefevre, Syoen en De Leyn; de E. Heer Van Lede, Pastor van Sinte Anna; de Heeren van de Burgerlijke Godshuizen, mitsgaders hun geheimschrijver, de Eerw. Pater Van Zull, van het Gezelschap Jesu, Socius van den E. Pater Van Derker; de Weledele Heeren Baron Rotsart de Hertaing en Baron van Caloen de Gourcy Serainchamps.

De verslagen wegens de 23 zittingen, de verzoekschriften van al de Bisschoppen van Belgenland en van veel buitenlandsche Bisschoppen, de smeekschriften van den edeldom, van de geestelijkheid van Brugge en van verschillige kloostergemeenten heeft de Z.E.H. Kanonik De Schrevel naar Roomen meêgenomen en onder de oogen gebracht van den Paus. God geve dat zijne Heiligheid welhaast zijne alderhoogste goedkeuringe verleene aan den eeredienst van dien Weledelen en Eerbiedweerdigen Vlaamschen Meunik, den Gelukzaligen Ydesbald ofte Ysbout van der Gracht, derden Abt van Duinen!

A. Kan. De Leyn, LL. D^r