Biekorf. Jaargang 1

Sint Eewouds en nog Sint Eewouds capelle te Sint-Andries bij Brugge.

Vóór den geuzentijd warender langs den hedendaagschen steenweg van Brugge naar Sint-Andries twee capellen aan Sint Eewoud toegewijd. Beide staan aangeteekend op de kaarte van 't Vrije, die P. Pourbus en Claeissens schilderden en die nu nog op het brugsche stadhuis hangt. De eene is er aangeduid als capelle van den ‘Ouden Sint Eewoud,’ de andere van den ‘Jongen Sint Eewoud.’ Daar waren dus twee Sinte Eewouds. Nu wel, de eerstgenoemde capelle stond dichtst van Sint-Andries' kerke en, volgens den Ommelooper van deze parochie, die in 1673 door Frans Lobberecht gemaakt wierd, zoude zij in het XV^ste begin, dat langs den ouden Ghistelweg van aan de scheidpale van Sint-Baafs tot aan het Iperdreveken liep, opgebouwd geweest zijn.

Ge moet weten, de Ghistelweg, dat is de strate die van Brugge naar Ghistel loopt en die nu de steenweg is. 't Iperdreveken liep van Sint-Andries noorderwaarts naar het oude Iperleed, nu de vaart van Oostende naar Brugge. Sint-Baafs, dat is de name van eene parochie, die, op den dag van heden verdelgd en verdwenen, om zeggens onder de wallen van Brugge gelegen was, zuidwest van de stad en bijgevolg tusschen Brugge en het huidige Sint-Andries. Ten laatsten zij 't gezeid dat ‘een begin,’ in eenen Ommelooper, eene verdeelinge is der uitgestrekte landen die eene gemeente, eene parochie of

[p. 10]

eene wateringe uitmaken. Het geheele was verdeeld in een minder of meerder getal ‘beginnen,’ ten tijde dat het ‘kadaster’ nog vlaamsch schreef.

En wel ja, ‘'t hof daer de oude cappelle van Sint Eewout, ende mede andere huusen up gestaen hebben cum zuutzyde anden Ghistelwech,’ lag aan 't uiteinde van Sint-Andries. Dat getuigt de ‘Leghere van de thiende van Sint-Andries:’ Aen 't gescheet van de twee prochien vermeld...... een paelsteen, die staet vijf roeden ende een quaert benoorden den Ghistelwech up 't cappelle stick, elf roeden en een zeste van een roede beoosten de cappelle van houden tijden ghenaemt den ouden Sint Eeuwout......’

Voor onze tijdgenooten ware het zekerlijk klaarder te zeggen dat de capelle rechtover de hedendaagsche herberge Roosendale stond; dat is een name, laat het mij in 't voorbijgaan zeggen, die een stuk lands herinnert dat van ouds alzoo genoemd wierd en waarop, al 't zuiden van den Ghistelweg, ook altijd een paalsteen gestaan heeft. Ommelooper, XIII begin 33: ‘...... een groote viercante partie zaylandt ghenaemt Roosendaele, cum dreve aent westhende hiertoe ghemeten tot op ses voeten naer den halven gracht, strekkende cum suuthende in halve beexken iegens mevrauwe Thade de Cleves voorschreven, 5 gem. 36 roen landts, ende cum noordthende anden Ghistelwech......’ Dat land, dat Roozendal, waarvan hier sprake is, lag rond het casteel ‘Het Steentje,’ dat in dien tijd bewoond was door mevrouwe de Cleves, en nu door mijnheer de Laage.

Van die eerste capelle van Sint Eewoud en weten wij volstrekt niet anders als de plaatse waar zij gebouwd stond.

De tweede capelle, van den anderen Sint Eewoud, behoorde tot het Schependom van Brugge: zij stond op de parochie van Sint-Baafs. Nochtans buiten de kaarte van Pourbus en Claeissens en hebben wij in geene oorkonden eene beschrijvinge of eenige bijzonderheden ervan gevonden.

J. Gailliard schrijft in zijne ‘Ambachten en Neringen van Brugge’, maar zonder te zeggen waarop dat het

[p. 11]

steunt, dat die capelle omtrent 1260 door eene edele maagd van Keulen, met name Hermentrude, gesticht wierd. Meer en weten wij niet over haren oorsprong. Zij wierd afgebroken in 1577, te zamen met al de kerken en kloosters die rond Brugge stonden, krachtens een bevel van 't stadsbestier, en opdat de geuzen achter die gebouwen niet en zouden gescholen hebben, en op het onverwachtste de stad overrompeld.

In die capelle was er eene gilde van Sint Eewoud, die, met de slechtinge van het gebouw, tot de gilde der scheppers of kleêrmakers naar Brugge overging. Dit ambacht liet sedert 1533 zijne diensten doen in Sinte Annen capelle, in Onze-Lieve-Vrouwe kerke; voordien vindt men het in Sint-Christoffels, op de groote markt.

Aldus lezen wij in de rekeninghe van 't scheppersambacht, over 't jaar 1601, onder hoofdinge ‘Betaelynghe van Goddelicken dienste’: Item betaelt aen Adriaen Budsin als Capellaen vanden ambochte, over zynen dienst van het gheheele jaer, daer inne begrepen de twaelf maentmessen van St Eeuwout, die men doet in de cappelle, ende midts dezelve capellaen niet en verstaet min te dienen dan voor drie ponden grooten tsiaers, dus betaelt over dese jaere 1601. III, l.g.

('t Slot ten naasten keer).

Aug. Van Speybrouck.