Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

§ Capit .xiij

1

ENde een man was woenachtich in babilonien: die ioachim hete:

2

ende hi nam te wiue susannen helchias dochter die seer schoen was ende gode ontsiende.

3

Want haer vader ende moeder om dat si gherechtich waren: so leerden si haer dochter na moyses wet.

4

Ende ioachym was harde rike: ende hi had enen boemgaert neuen sijn huys ende te hem vergaderden die ioden om dat hi di eersaemste was van hem allen.

5

Ende in dien iare waren twe ouders gheset rechters: daer die here of sprac: want quaetheit is ghecoemen wt babilonien vanden ouderen rechters die tvloc schenen te regeren.

6

Dese plaghen dicke tot ioachims huse te comen: ende tot hem quamen alle die gene die vonnissen hadden.

7

Ende alst tvolc weder ghekeert was te middaghe: so ginc susanna dore ende wandelde haer in haer mans boemgaert.

8

Ende dese ouders saghense daer daghelijcs ingaen ende haer verwandelende: ende si ontstaken te haer waert mit onkuysscher begheerten.

9

Ende si keerden haren sin omme: ende keerden haer oghen neder dat si den hemel niet sien en souden: ende dat si niet gedencken en souden gerechte vonnissen

10

Want si waren beide gewont mit haerre minnen: ende si en seiden deen den anderen niet haren rouwe.

11

Want si scaemden hem dene dander hare onkuyssche begheerte te segghen: dat si mit haer legghen wilden.

12

Ende si behielden dat sijse dagelijcs naerstelijc aensien souden. Ende deen seide tot den anderen:

13

gae wi thuys want het is etens tijt. Ende si ghinghen vte ende si scheiden dene vanden anderen.

14

Ende doe si weder

[p. *671]

ghekeert waren so vergaderden sij in ene ende si vraechden deen vanden anderen die sake: ende si leeden hare onkuysche begheerte. Ende doe setten si ghemeen enen tijt: dat sijse alleen souden moghen vinden.

15

Ende het gheschiede doe si wachten enen abelen dach: so ghinc susanna allene mit tween meyskens in den boemgaert Also si somwijlen ghisteren ende eerghisteren dede: ende si wilde worden ghedwogen. want het was heet:

16

Ende daer en was nyemant sonder die twee ouders verborgen: diese mercten.

17

Ende si seide den meyskijns. Brenct mi olye ende gersten scachte: ende sluut die dore vanden boemgaert dat ic mij dwaen mach.

18

Ende si daden also si beuolen had. ende si sloten die dore vanden boemgaerde: ende si ghinghen vte dore ene achterdore om te halen dat si beuolen hadde. Ende si en wisten niet datter die ouders in verborgen waren.

19

ende doe die twee meyskijns wtgegaen waren so stonden die twee ouders op: ende liepen tot haer ende seiden.

20

Sich die doren vanden boemgaerde sijn ghesloten ende nyemant en siet ons: ende wi hebben begeerte dijns. Hier om doch onse wille: ende menghe die mit ons

21

Ende ist dattuus niet doen en wiltste: so sullen wi ieghen di oercondscap segghen dat ene ionghelinc mit di geweest heeft: ende dattu om dese sake die meyskens van di sondeste.

22

Ende susanna versuchte ende seyde Allesins sijn mijn bangicheden Want ist dat ict dit doe so ist mi die doot. Mer ist dat ict niet en doe: soe en sal ic uwen handen niet ontulien.

23

Mer mi is beter sonder werc te vallen inder menschen handen: dan te sondighen in sheren aenscouwen.

24

Ende susanna riep mit groter stemmen: ende die ouders riepen oeck ieghen haer.

25

Ende een liep ende ondede die dore vanden boemgaerde.

26

Ende doe die knapen vanden huse hadden gehoert tgheroepe inden boemgaert: so liepen siere in dore die achterdore om te besien wat dat daer was.

27

Mer naedien dat die ouders gesproken hadden scaemden hem die knapen anxteliken wan dustane redene en was noeyt gheseit van susannen. Ende hier wort dander dach daer na

28

Ende doe tvolc gecomen was tot haren man ioachim. So quamen oec die twee papen vol van ongerechtighen ghepense iegen susannen om dat sijse ter doot bringhen souden

29

Ende si seiden vore tvolc. Sent tot susannen helchias dochter ioachims wijf. Ende si sondenre te hant.

30

Ende si quam mit vader ende moeder ende mit haren kinderen ende mit al haren magen

31

Want susanna was sere mogende ende schone van aensichte.

32

Ende die quade ouders beualen datmense ontcleden soude: want si was gedect: dat si doch also souden worden ghesaedt van haerre schoenheit

33

Hier om weenden die haere ende alle diese kenden.

34

Ende die papen stonden op in midden tvolc: ende leiden haer haden op susannen hoeft.

35

Ende si weende: ende sach op ten hemel waert Want therte was betrouwe hebbende inden here.

36

Ende dese papen seiden. Doe wi ons verwandelden onder ons tween allene inden boemgaert. so quammer

[p. *672]

dese in mit twee meyskijns. ende sloet die dore vanden boemgaerde ende liet die meyskijns van daer gaen.

37

Ende een ionghelinc quam tot haer die daer verborgen was. ende lach mit haer

38

Ende wij die waren in enen hoke vanden boemgaerde doe wi dese quaetheit saghen. so liepen wi tot hem: ende wi saghen se te gader legghen.

39

Mer den ionghelinc en mochten wi niet begripen want hi was starcker dan wi: ende hi dede die dore op ende spranc wt.

40

Ende doe wi dese begrepen hadden. so vraechden wij haer wie die iongelinc was. ende si en woudes ons niet segghen. Van deser dinc sijn wi oerconde.

41

Ende die menichte gheloefde hem als den ouders ende den rechters vanden volcke: ende si verwijsdense ter doot.

42

Ende susanna riep mit groter stemmen ende seide. Ewelijc god die bekentste al dat verborghen is. die alle dinc weetste eer si geschien:

43

du weetste dat si valsche oercondtscap ieghen mi gedragen hebben: ende sich ic sterue als ic nochtans hier of niet gedaen en hebbe dat dese quade versiert hebbben ieghen mi.

44

Ende die here ghehoerde haer stemme.

45

Ende doemense ter doot waert lieden soude: soe verwecte god eens ioncx kints heylige gheest wies name was daniel:

46

ende hi riep mit groter stemmen. Ic bin suuer van haren bluede.

47

Ende alt volc keerde hem om te hem waert ende seide. Wat redene is dit die du spreecste?

48

Ende doe hi in midden hem stont so seide hi. Gi sotte kinderen van israhel niet dat waer is vonnissende noch oeck die waerheit bekennende: ghi hebt aldus verwijst die dochter van israhel.

49

Keert weder ten vonnisse: want si hebben ene valsche oercondscappe te haer ghedraghen

50

Hier om keerde alt volc weder mit haesten. Ende die ouders seiden tot daniel. Coemt ende sittet in midden ons ende segt ons: want god heeft di gheghegheuen die eere des outheits.

51

Ende daniel seide tot hem. Scheit dese verre van ene. ende ic salse vervonnissen

52

Ende doe si dene vanden anderen waren ghescheiden. soe riep daniel dene van beide ende seide hem. Verout in quade daghen. nv sijn dijn sonden op gecomen die du te voren gedaen hebtste:

53

ongherechte vonnisse vonnissende die ontsculdighe onderdoende. ende die misdadighe latende. als die here seit: du en sultste den ontsculdighen ende den gherechtigen niet doden.

54

Nu hier om ofduse saechste. so segt onder wat bome dattuse saechste te gader spreken Ende hi seide. Onder enen cyno.

55

Ende daniel seide. Du hebtste rechte gheloghe in dijn hoeft Want sich sheren enghel heeft die sentencie van hem ontfaen ende sal di ouermits ontween slaen

56

Ende hi dede dien wech. ende hi beual den anderen te comen: ende seide hem Chanaans saet. ende niet iudas saet die schoenheit heeft di bedrogen. Ende dijne onkuyssche begheerte verkeerde dijn herte.

57

aldus dadi den dochteren van israhel: ende die ontsaghen hem ende spraken mit v: mer iuads dochter en ghedoechde uwe quaetheit niet.

58

Nu daer om segt mi onder wat bome dattuse

[p. *673]

begreepste te gader sprekende. Hi seide. Onder enen prune.

59

Daniel seide hem. Du hebste oec rechte gheloghen in dijn hoeft. Want sheren enghel beit ende heeft een zwaert dat hi di ouermids ontween slaen sal: ende doden dij

60

Ende al die vergaderinghe riep mit groter stemmen: ende loefden gode die verlost die ghene die in hem hopen

61

Ende si stonden op ieghen dese twee papen. Want daniel verwanse mit haer selfs monde. dat si valsche oercondscap hadden gheseit. Ende si daden hem also si qualic ghedaen hadden ieghen haren euen naesten.

62

om dat si doen souden na moeyses wet: ende si dodense: ende dat ontsculdige bluet wort verlost in dien dage.

63

Ende helchias ende sijn wijf loefden gode om susannen haerre dochter mit ioachim haren manne ende mit haren magen: want men vant in haer ne ghene vuyle dinc.

64

Ende van dien dage ende voertane wort daniel groet in des volks aenscouwen.

65

Ende die coninc astrages wort tot sijnen vaders gheleit. Ende tyrus van persen ontfinc sijn rijck