Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

§ Capitel .xij

1

ALs dese vreden dus gemaect waren. soe toech lysias ten coninc waert ende die ioden gauen hem naerstelijc haer lant te winnen.

2

Mer die ander die ouerbleuen waren tymotheus ende apollonius gemmeys soen. ende ieronimus ende demophon: ende oec nychanor die prince van cypers en lieten ons niet met gemake noch mit rusten werken.

3

Die van ioppe deden aldustanige quaetheden. Sij baden den ioden daer si mede woenden dat si mit hem gaen souden in scepen die si bereet hadden met haren wiuen ende kinderen: als ofter geen viantscip tusschen hem geweest en hadde

4

Ende doe sijt daden vanden gemenen statuten vander stat. ende si niet quaets en wantrouweden om dat si die vrede hadden te gader: doe si dus mit hem luden inder diepte vander zee gheuaren waren. soe verdrencten si twee hondert ioden.

5

Als dit iudas vernam dat si dese wrede quaetheden ghedaen hadden teghen die luden van sinen volc. soe beual hi den mannen die mit hem waren gode te anropen: ende doe si den gerechtigen vonnisser gode angeropen hadden.

6

so quam hi tegen den genen die aldus sijn broeders ghedoot hadden: ende bi nacht ontstac hi die hauen ende verbrande die scepen: mer die ghene die den vyer ontvlogen die versloech hij mitten zwaerde.

7

Ende doe hij dit aldus gedaen hadde soe toech hij wech als of hi wederkeren soude: ende alle die van ioppe te destueren.

8

Mer doe hij vernam dat die gene die tot iamnie woenden wouden oec aldus doen den ioden die mit hem woenden:

9

so quam hi oec op die van iamniem bi nacht: ende hi ontstac die hauen mitten scepen: so datmen tlicht vanden vyer sach tot iherosolima dat twe hondert ende veertich stadien van daen was

10

Ende doe sy van daen negen stadien getogen waren. ende si tot tymotheum waert togen so worden vijf dusent mannen van arabien mit hem stridende. ende vijf hondert geredenen.

11

Ende doe die strijt groot wort ende mit gods hulpe wel vergaen was:

[p. *644i]

die ander die van arabien verwonne waren die eyschten van iudas vrede. ende si geloefden hem weder te geuen tsijn: ende in anderen dinghen profitelic te wesen.

12

Ende om dat iudas waende dat sij hem in veel dinghen oerbaerlic wesen souden so beloefde hi hem vrede: ende hij onfinc vrede. ende si toghen wech: tot haren woninghen waert.

13

Ende hi anginc een vaste starcke stat die mit mueren ende mit burghen wel bewaaert was ende daer woenden menigerhande heydenen binnen: ende sij hete chasphin.

14

Mer die ghene die daer binnen waren verlieten hem op die vastheit vanden mueren ende op haer gereetscap van prouancien. ende deden hem traechlijc ter muere ende ter weer: ende de moyden hem met vloken ende blasphemeerden iudam: ende spraken dat onnuttelic was.

15

Mer machabeus anriep den groten prince vander werelt die sonder machinen ende rammen in ihesu daghen nederwarp iherico. ende hi street starckelic an die muer:

16

ende doe hi die stat ghewonnen hadde mit sheren wille. so dede hij onsegghelike doorslaghen: so dat een beec die daer neuen lach die twee stadien wijt was. mitten bluede besmet was vanden genen dier dootslagen waren scheen vloeyende.

17

Ende si togen van daer seuen hondert ende vijftich stadien. ende quamen in characha tot dien ioden diemen hete tybiain:

18

mer sij en besinghelden tymotheum in dien steden niet: ende hi en voldede sinen oerbaer niet ende hi keerde weder. ende liet salcoers in een harde vaste stat.

19

Mer dositheus ende sosipater die mit machabeo waren leitsmannen. si versloghen thimotheus lude die hi ghelaten hadde in een stat te salcoerse wel thien dusent mannen

20

Ende machabeus ordineerde omtrent ses dusent man ende hi setse bi scaren: ende hij toech wech teghen thimotheum die mit hem hadde. hondert dusent ende twintich dusent voetuolghers. ende twee dusent ende vijf hondert gheredenen.

21

Ende doe thymotheus vernam van iudas coemste soe sende hi voer die wiuen. ende kinderen ende ander gereetscap in een stedekijn dat carnion hete. Dit stedekijn en hadmen niet moghen winnen want het was pijnlic daer doer te trecken: om die nauheit vanden berghen

22

Ende doe iudas eerste betaelgie open haerde. so quam den vianden vrese in om die tegenwoerdicheit gods die alle dinc siet: ende si keerden alle ter vlucht die een vanden anderen vliende: so dat si van haers selfs luden meer vertreden worden: ende worden gheslaghen mit haer selfs zwaerden.

23

Ende iudas was anxteliken naerstich om die quade te verslaen: ende hi versloecher van hem luden dertich dusent man.

24

Ende thymotheus quam selue in dositheus ende sosipates pertyen: ende hi bad mit veelbedinghen datmen liet gaen leuende: om dat hi veel wt den ioden vader ende moeder hadde suster ende brueder die mit sijnre doot hebben bedroghen geweest.

25

Ende als hij enen sekeren eedt ghedaen hadde dat hijse wedersenden soude soe hem gheseit was: soe lieten

[p. *644j]

si hem gaen onghequetst omder brueder salicheit.

26

Ende iudas toech wech van carnion doe hi daer verslaghen hadde vijf ende twintich dusent volcs.

27

Nae deser vlucht ende dootslaghe so porrede hij theer te effron waert dat een vaste stat was ende bewaert. Ende daer woenden menigherhande heidenen binnen: ende vrome ionghelinghen stonden ter muer ende weerden hem starckelic. In deser stat waren veel machinen: ende ghereetscap van scucten.

28

Mer doe si den almachtighen god angheropen hadden. dat hi mit macht der viande cracht bedwonghe soe wonnen sij die stat: ende si sloghen vijf ende twintich dusent mannen doot vanden ghenen dier binnen waren.

29

Ende van daer toghen si ter sciten stat: die ses hondert stadien van iherusalem was.

30

Om dat die ioden inder sciten poert woenden. oerconden dat sij guedertierlic tot hem luden geweest hadden: ende inder tijt oec der onsalicheit ende dat si suetelic daden mit hem:

31

soe dancten sijs hem. ende baden hem dat si voertan guederhande wouden wesen teghen haer gheslachte: ende si quamen tot iherosolima doe die feeste vander weke aenquam

32

Ende naden sinxcenen toghen sij wech tegen gorgiam die prouoest van ydumea.

33

Ende hi toech wt mit drie dusent voetganghers: ende mit vier hondert gheredenen.

34

Ende doe si streden. soe gheuielt dat een luttel ioden vielen:

35

mer dositheus een ghereden starc man van bachino hielt gorgiam: ende doe hi hem leuende vangen woude. soe quam op hem een ghereden van die ander side ende viel ieghen hem. ende sloech hem die scoudere af: ende dus ontvloech gorgias in marisa.

36

Ende doe die ghene die mit hesdrin waren langhe vochten ende si veriaecht worden. so aenriep iudas den heer den hulper vanden stride ende den beleider te werden:

37

ende hi begontste met vaderliker stemmen den here an te ropen. ende doe die in loue sijn aenropen verhief: soe warp hi gorgias ridderen die vlucht an.

38

Ende iudas vergaderde sijn heer ende toech inder stat odollam. Ende om dat die seuende dach an quam soe suuerden si hem nader costume ende deden inden seluen dach den saterdach

39

Ende des daghes daer na quam iudas mitten sinen omder gheenre lichaem te halen dier verslaghen waren: dat hi se mit haren vaders legghen soude in haer vaderlike graue.

40

Ende si vonden onder der doder lude rocke vander afgoden ghiften die tot iamniam waren daer die wet den ioden of verbiet Dus wortet hem allen openbaer: dat si om dese sake gheuallen waren.

41

Ende aldus loefden si alle gods gherechte vonnesse die die heimelike dinghen geopenbaert hadde.

42

Enden nv keerden si hem alle te bedingen ende baden: dat dese daet die daer ghedaen waer vergheten most worden. Ende die starcke iudas riet den volcke dat si hem sonder sonde houden souden: om dat si saghen watter gheuallen was om der gheenre sonden wille dier versleghen waren.

43

Ende doe hij een vergaderinghe ghedaen hadde. so sende hi twaelf dusent dragmen sil-

[p. *644k]

uers te iherosolima: om sacrificie te offeren ouer der ghedoder sonden: wel ende religioselic pensende vander verrisenisse

44

Want en hoepte hij niet dat die ghene dier gheuallen waren verrisen souden: soe soudt schinen ouertallic ende ydelheit ouer die doden te bidden

45

Mer om dat hi mercte dat si die mit guedertierenheit tslapen ontfaen hadden: souden hebben opgeleit alte grote gracie

46

Daer om ist heilich ende salich tghepens ouer die doden te bidden: op dat si van haren sonden worden ontbonden