Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

§ Capitel ix

1

TE desen tiden keerde anthiochus weder oneersaemlic wt persen

2

Want hi was gheuaren in een stat die hete persipolis. ende hij pijnde hem die stat te rouen ende onder te doen: mer doe die macht te wapen liep so vlogen si: ende aldus geuielt in deser vlucht dat anthiochus onedel wederkeerde.

3

Ende doe hi ghecomen was omtrent egbathanan: soe vernam hi wat nychanor ende thimotheo gheuallen was.

4

Ende hij wort verheuen in quaetheden. ende micte dat hi dien lachter die hem ghedaen hadden dien veriaechden. soude mogen verhalen op die ioden: ende hier om dede hi den wagen haestelic varen ende sonder beiden haeste hi hem seer. want gods vonnisse dat dwancken seer. om dat hi so houaerdelijc sprac dat hij tot iherusalem comen soude. ende dat hi maken soude een hoop vander ioden grachten putten.

5

Mer die here god van israhel die alle dingen wel siet: hi sloech hem mit eenre ongeneseliker ende onsienliker plaghen. Want doe hi die reden geseit hadde: so beuincken wrede anxt van sinen inaderen ende bitter torment van binnen.

6

Want dit was wel recht: om dat hi der ander luden inaderen wtgetogen hadde mit veel nyeuwer tormenten: nochtant en hielt hij niet op van sijnre quaetheit.

7

Want hier en binnen was hi veruolt mit houerdyen dat hi wt sinen moede vier blies teghen den ioden: ende doe hij beual datmen den oerbaer haesten soude. so viel hem daer dat hi met geruchte gaende. dat hij vanden wagen viel: ende mitten zwaren val sijns lichaems soe worden sijn leden seer gequetst.

8

Ende die daer bouen maten seer verheuen was mit houaerdien. dat hem dochte dat hi die vluede vander zee gebieden mocht: ende dat hi die hoecheden vanden berghen in scalen wegen mocht: nv wort hi so vernedert datmen

[p. *644c]

te lande op een orsbaer dragen most. ende hij beliede dat gods cracht in hem gheopenbaert was:

9

also dat wt des quaets mans lichaem cropen leuende wormen: ende dat sijn vleisch mit tormenten of viel: soe dat mit sinen stanck al theer verzwaert was ende gepijnt.

10

Ende hem die een luttel daer te voren dochte dat hi sterren inden hemel sien soude ende reyken mochte: dien mocht nyemant draghen om den ontalliken stanc

11

Hier om zoe begonst hi sijn zwaer houerdie te laten ende te comen tot sijns selfs kennisse mitter godliker plaghe dien vermaende: om dat telker wijl sijn torment vermeerde.

12

Ende doe hi te hant sinen stanc selue niet verdragen en mochte: soe sprac hi aldus. Hets recht datmen gode onderdaen si: ende dat een sterflic mensche niet an hem en trecke dat gode toebehoert.

13

Dese misdadige mensche badt dit den heer daer hij ghene ontfermicheit an beiaghen en soude:

14

ende die stat derwaert dat hi hem haesten soude te varen. om dat hise ter aerden werpen soude ende dat hijse maken soude een grachtput van menschen. die begeert hij nv vry te maken:

15

ende den ioden dien hi niet so veel waerdicheden en meende te doen datmense begrauen soude. mer dat hijse werpen soude den voghelen ende den wilden beesten. ende die hi geseit hadde te verderuen mit haren clenen kinderen. dien beloefde hi nu ghelijc te maken dien van athenen:

16

ende den heiligen tempel dien hi te voren geroeft hadde: dien beloefde hi mit alten groten ghiften te vercieren: ende dat hi die heilige vaten menichfoudigen soude. ende dat hij dien cost die der sacrificie toe behoerde. van sinen renten geuen soude:

17

ende bouen al dat beloefde hi dat hi iode werden soude: ende dat hi alle die werelt doer wanderen soude ende prediken gods macht.

18

Mer alle sine tormenten niet en minreden: want in hem was gecomen gods gerechte vonnesse: ende om dat hi sijns selfs wanhoepte. soe screef hij totten ioden een littere in manieren van bidden die dit in hadde

19

Den gueden poerters den ioden. veel saluuts ende wel gesont wesende ende salich: die coninc ende die prince anthiochus.

20

Op dat gi wel ghesont sijt ende uwe kinderen ende v alle dinghen wel te wille sijn:

21

soe dancken wijs gode alte grotelic.

22

Ende ic die in siecheden bin. nochtant soe gedencke ic uwes vriendelic daer ic wedergekeert bin vanden lande van persen. ende want ic begrepen bin in zwaren siecheden. soe denct mi guet sorghe te hebben omden gemenen oerbaer: niet dat ic wanhope mijns selfs: mer ic heb groten hope der siectheit te ontgaen

23

Ende om dat ic ansie dat mijn vader te dien tiden dat hi int ouerlant theer leide so thoende hi wiet rike nae hem ontfaen soude.

24

waert dat hem yet tegen geuallen hadde of yet pijnlics geboetscapt worde dat si die binnen den lantscap waren niet en souden worden ghestoert als si wisten wien gelaten waer die heerlicheit van den dinghen:

25

ende om dat ic hier toe merke vanden naesten dat veel machtighe luden sijn die spien nae dat rijc

[p. *644d]

ende oec maghen na tijtlijc guet ende dat si ontbeiden wat gheuallen mochte: hier om so heb ic wt ghegheuen ende bewijst athiochum mijnen soen dien ic veel van v luden dit beual als ic ten ouersten lande waert toech. ende ic heb hem gescreuen datter nae volcht.

26

Ende hier om bid ic v ende eyssche. dat ghij ghedachtich wort der weldaden beide openbaer ende heimelijc: dat elc te mi trouwe houde ende tot mijnen soen waert.

27

Want ic hope dat hi menschelijc ende guedertierlijc doen sal. ende dat mijnen volgenden wille v gemeen wesen sal.

28

Dus was dese manslachtighe ende blasfemeerre alte qualijc gheslaghen ende gheliken dat hi die ander ghehanteert hadde. soe liet hi sijn leuen met kaytiuigher doot inden gheberchten in vreemden lande.

29

Ende philps die mit hem opgheuoet was hi voerde sijnen lichaem ouer: ende om dat hi anthiochus soen ontsach. soe toech hi vaerdich tot ptholomeum philometrem in egipte