Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

§ Ca viij

1

IUdas machabeus ende die mit hem waren. ghinghen al heimelic binnen castelen ende steden: ende si vergaderden haer maghen ende haer vrienden ende die ghene die hem ghehouden hadden int ioetscap: die namen si mit hem ende brachten wt tot ses dusent mannen.

2

Ende si aenriepen den here dat hi aen saghe in sijn volc dat vanden heyden wart vertreden: ende dat hi oec sijns tempels ontfermde die die quade luden ontsuuert hadden.

3

Ende dat hem oec ontfermde der destructien vander stat van iherusalem diemen haestelic al ter neder werpen soude. ende dat hi horen woude tgheluut vanden bluede dat te hem riep:

4

ende dat hi oec ghedencken woude den ongherechtighen doot vanden onnoselen. ende vanden cleinen kinderen. ende vanden blasphemien die op sinen naem geseit waren: ende dat hij hier op vertoernen woude.

5

Ende doe machabeus dese menichte vergadert hadde. so wort hi den heidenen alte onverdrachlic. Want des heren toren wort verwandelt in ontfermherticheit

6

Ende hi quam onversienlic op die castelen ende steden ende verbrandse: ende die tamelike steden beleide hi. ende versloech veel vianden.

7

Ende sonderlinge toech hi bi nachte tot dustanighen oplopen ende die nyemaer sijnre macht wort allesijns ghestroyt.

8

Ende doe philps sach dat dese man alleincken voertganc hadde. ende dat hem die dingen altoes wel vielen. so screef hi tot ptholomeum den prince van celessirien ende phenicen: dat hi salcoers brocht tot des conincs oerbaer.

9

Ende hi sende haestelijc met nychanorem patroclius soen die een was van des conincs meeste vrienden: ende hi gaf hem van alrehande heidenen te gader. wel twintich dusent dat hi al tgeslacht vanden ioden afdoen soude. ende hij gaf hem tot enen geselle gorgiam enen ridder. ende die alte wel geleert was van striden.

10

Ende nychanor beloefde den coninc: dat hi den trbuut diemen den romeynen gheuen soude van twee dusent talenten. datmen die gelden soude mit der ioden ghevancnissen.

11

Ende hi sende te hant totten steden vander zee ende vergaderde den cooplude om der ioden gheuanghen te copen. ende hij beloefde dat hi tneghentich ioden om een talent gheuen soude: ende hij en ansach niet van die wrake dat die almachtige god doen soude.

12

Want als iudas dit vernam:

13

so seide hi den ioden die mit hem waren dat nychanor quaem. Ende van dien ontsaghen hem enighe. ende die en geloefden in gods gherechticheit niet ende keerden hem ter vlucht:

14

mer die andere die van desen ghebleuen waren si quamen: ende baden den heer te gader dat hijse verlossen woude vanden quaden nichanor diese vercocht had eer sij ter vergaderinghe ghecomen waren:

15

ende al en woude hijse om haren wille niet verlossen: dat hijt dede om die belofte die hi haren vaders beloeft hadde: ende om dat anropen van sinen groten heilighen naem op hem.

16

Ende macha-

[p. *644a]

beus die riep te gader seuen dusent mannen die mit hem waren. ende badt hem dat si gheen vrede mit hem maken en souden: ende dat si niet ontsien en souden mitten vianden te striden om die ghemenichte vanden vianden die ongherechtelic iegen hem quamen: mer dat si starckelic ieghen hem striden souden

17

ende hebben voer ogen den lachter die si ongherechtelic in die heilighe stat ghedaen hebben: ende oec dat onrecht vander heiliger stat diemen te spot hadde: ende oec dat si der ouders wet ghebroken hadden.

18

Want si seiden si hebben betruwen op haer wapenen. ende op haer stoutheit: mer wi betrouwen inden almachtighen here di mit enen winde mach ofdoen die ghene die tegen ons comen ende oec alle die werelt.

19

Ende hij vermaende hem oec van gods wegen hulp die hi teghens haren vaders ghedaen hadde in voertiden: ende dat onder sennacherib gedoot waren hondert dusent ende vijf ende tachtich dusent mannen

20

ende van dien stride die si gehadt hadden in babilonien lant op die van galathan: dat si alle doe ter doot quamen ende haer gesellen van machedonien al twiuelende waren. si die mer ses dusent en waren. nochtant sloghen sire doot hondert dusent ende twintich dusent mit hulpe die hem vanden hemel gegeuen was: ende dat si hier veel weldaden an beiaechden

21

Mit desen woerden worden si soe vroem: dat si bereet waren te steruen om die wette ende tlant.

22

Ende iudas maecte in beiden ziden sijn bruederen leitsmannen vanden volcke. symon iosephum ende ionathan. ende onder elcken gaf hi vijftien hondert mannen hier toe:

23

ende als esdras den heilighen boeck gelesen hadde ende hem teiken van gods hulp ghegeuen was: so street iudas in die eerste betaelgie tegen nychanor.

24

Ende die almachtige god wort haer hulper. so dat si bouen negen dusent menschen verslogen. mer dat meeste deel van nychanors heer maecten si mit wonden soe dat si vlien mosten.

25

ende si drogen der geenre gelt wech die daer gecomen waren om hem te copen. mer si iaechdense verre wech: mer si keerden weder om dat si tanderen tiden ghedwonghen waren

26

Want het was voerden saterdach: ende om dese sake so en gheduerden si hem niet nauolghende.

27

Ende si vergaderden haer wapen ende haren roef ende vierden den saterdach: ende dancten god diese verloste op desen dach. ende tbeginsel sijnre ontfermherticheit op hem stortede.

28

Mer naden saterdach deelden sij den roef den crancken ende den weduwen ende den weesen: ende datter ouer bleef hadden si mit haren gheselscap

29

Als dit aldus gheuallen was so baden si alle gemeenlic: den ontfermigen heer dat hi int eynde op sijn knechten mocht worden ghepaeyst.

30

Ende vanden ghenen die van tymotheo ende bachidem waren tegen desen worden si stridende. ende verslogenre bouen twintich dusent doot: ende dese behielden die hoghe gemuerde steden: ende deelden veel roeuen: ende gauen effen deel den crancken ende den weduwen ende den wee-

[p. *644b]

sen ende den ouders.

31

Ende als si haer wapenen ghegadert hadden. soe leiden sijse al naerstelic inden steden daers te doen was. Mer den anderen roef die droghen si te iherosolima waert:

32

ende si sloghen doot philersen die mit tymotheo was enen misdadighen man: die de ioden in veel saken ghequellet hadde.

33

Ende doe si die vernyewinge daden te iherosolima so verbranden sij den ghenen die die heilige doren verbrant hadden: dat was calistine daer hi in een huus was. ende hem wort waerdigen loen gegeuen voer sine quaetheit

34

Mer die misdadighe nychanor die dusent cooplude vergadert hadde ende mit hem gebracht om die ioden te copen

35

die wort mit gods hulpe veroetmoedicht vanden ghenen die hi voer niet rekende: ende hi warp wt sijn cleder der glorien ende vloech midden doer tlant ende quam alleen te anthiochien: ende had alten groten onsalicheit gewonnen van sinen volc ende heere.

36

Ende die beloeft hadde den romeynen den tribuyt te ghelden mitter ioden vanghenis van iherosolima: hij seide nv dattie ioden hadden god tot enen beschermer. ende datmense hier om niet ghewonden en mocht: om dat si die wet hielden die hi ghegheuen hadde