Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

.Capitel vi

1

MEr niet nae veel tijts soe sende die coninc enen ouden man van anthiochien die de ioden dwingen soude af te laten haerre vader wet ende gods wet:

2

ende dat hi oec besmitten soude den tempel die te iherosolima was. ende dat hi hem soude vermanen iupiters ende olimpijs tempel: ende datmen den tempel in garisim heten soude iupiters tempel vanden hospitael: also daen als die luden waren die dier woenden.

3

Want dit was alte quaet ende een zwaer oploep van quade allen luden.

4

Want die tempel was vol luxurien ende vol gulsicheden. ende vanden ghenen die loddernie daden met lichten wiuen: ende die wiuen boden hem al willens tot vuylen wercke in die heilighe tresorie: ende sij drogenre binnen dat niet gheoerloft en was.

5

Ende den outaer was oec vol van verboden dinghen: die inder wet verboden waren.

6

Want men en hielt den saterdach niet: noch men en hielt der vaderen feestelike dagen niet: noch nyemant en seide slechts dat hi iode was.

7

Want

[p. *640]

op den dach van des conincs gheboerten so lietmense van bitterre noed ter sacrificien: ende doemen libero den afgod sijn sacrificie dede: soe dwancmense dat si mit ederen ghecroent om libero mosten gaen.

8

Want een ghebot ghinc wt inden naesten steden vanden heydenen bi ptholomeus luden raet: dat si oec die ioden dus dwinghen souden die onder hem woenden sacrificie te doen

9

ende dat si alle die ghene doden souden die ter heydenscher wet niet keren en wouden. Dit te sien was katyuicheit.

10

Want men bracht twe wijuen voert die haer kinder besneden hadden: ende men hinc hem haer kinder aen die borten. ende als sijse openbaerlijc alle die stat doer geleit hadden: so worpen sijse vander muer nederwaert.

11

Mer ander die ghegaen waren inder speluncken die hem naest waren. ende si heimelic den saterdach vierden. ende die philps gewroecht waren. so verbrande hijse mitten vier: om dat sijs hem outsaghen te verweren metter hant. om die religioen ende den vierte vanden saterdage te houden.

12

Ic bid alle den ghenen die dese boec lesen sullen. dat si hem niet en vresen om die vreselike saken: mer si sullen micken datter gheuiel dattet was om castiinghe: ende niet ter verderfnissen van onsen geslachten.

13

Want het is een teyken van groter weldaet datmen den sondaren niet langhe en laet haren wille doen: mer datter te hant hem wrake op coem.

14

Want die here en ontbeit ons niet guedertierlic ghelijc dat hi doet in anderen luden om dat hi die in die menichte van sonden verdoemen sal als die doemsdach comen sal:

15

alsoe heeft hi oec in ons geordineert dat alle onse sonden ten einde sullen gecomen wesen. dat hi also weder teghen ons wreken sal:

16

ende om dit so en duet hi nemmermeer sijn ontfermherticheit van ons: want hi en laet sijn volc niet: al berispt hijt in wedersaken

17

Ende hier of hebben wi ghenoech gheseit mit luttel woerden: om die ghene diet lesen sullen te vermanen: want ons staet nv voert te vertellen.

18

Men dwanc aldus eleazare die een vanden voersten princen was. een man tidich van outheden. ende schoen van aensichte. dat hi mit openen monde ademende eten soude verkens vleysch:

19

mer hi coes lieuer die gloriose doot dan een hatelic leuen te houden: ende hi ghinc willichlic ten tormente waert.

20

Want hij ansach hoemen toegaen moet: ende hi doechdet guedertierlic ende micte dat hi gheen ongheoerloefde dinc doen en soude: om die minne des leuens.

21

Mer dier bij stonden worden verporret om ongherechter ontfermherticheit om die oude vrientscap vanden manne. ende si namen al heimelic ende baden datmen vleisch halen soude dat hem gheoerloft was te eten: om dat hij hem veinsen soude dat hij ghegheten hadde vanden vleysch der sacrificien:

22

om dat hij mit deser daet soude verlost hebben gheworden vander doot: ende om des oudts mans vrienscap so deden si dese menschelicheit in hem.

23

Mer hij begonde te pensen om die hoge waer-

[p. *641]

dicheit sijns leuens ende sijnre outheit. ende die edel graeuheit sijnre edelheit ende om sine guede wanderinghe van kinde die gheweest hadden in hem: naden gheboden der heiligher wet die van gode ghemaect was. ende hi antwoerde haestelic ende seide: dat hi woude voer ghesent worden in die helle.

24

Want hi seide ten is niet recht dat wij onse outheit veinsen souden. om dat veel ionghelinghen souden mogen wanen dat eleazar die tneghentich iaer out was ouerghetoghen waer ter heidenen leuen:

25

ende dat si souden worden bedrogen om mijnre beveinstheit ende een luttel tijts van desen ghebrecliken leuen: ende dat ic hier mede beiaghen soude smette ende onwaerdicheit in mijnre outheit.

26

Want worde ic in desen tide vander menschen tormenten verlost: ic en sal noch leuende noch doot des almachtigen gods hant ontulien

27

Hier om sal ic dat leuen starckelijc ouergaen. want ic sal waerdich schinen mijnre outheit:

28

ende ic sal den iongelinghen starc exempel laten: ist dat ic mit willigher ghedachten ende starckelic enen eersamen doot ontfae ende om die heilighe ende zware wet. Als hi dit geseit hadde: so toechmen hem haestelic totten tormente waert.

29

Want die ghene dien leiden ende aldaer voor hem sacht gheweest hadden. si worden ter quaetheit gheporret om die reden die hi geseit hadde: die welcke die met haerre quaetwillicheit wtsprekende hem veroerdelden.

30

Met doemen mit wonde sloech soe versuchte hi ende seide. Heer du die openbaer alle weten heues. du wetes dat ic mi vander doot soude mogen verlossen. dat ic nu swaer pine ghedoghe anden lichaem: mer nader zielen ghedoghe ic dit gaerne om dijnre vresen.

31

Ende in deser manieren bleef dese dus doot ende en liet niet alleen ionge luden: mer oec allen luden te gedencken sine doot tot enen exempel van duechden ende van crachten