Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

.Capitel .iiij

1

MEr die voerseide symon. die verrader van desen ghelde was ende van sinen lantscape. hi sprac quaet van onyam: dat hi heliodoro hier toe gheraden soude hebben. ende dat hi die stoker vander quaetheit was:

2

ende den behueder vander stat ende den beschermer van

[p. *635]

sinen volc. ende die gods wet minneden. die dorste hi heten verraders vanden rijc.

3

Mer om dat die viantscap so seer voert wies. dat symons naeste vrienden manslacht daden:

4

om dat onyas mercte die vrese vanden gheschele. ende dat appollonius versot was. om symons quaetheit te meerren: ende als die princen van celesserien ende van phenicen dat verhoerden. soe toech hij ten coninc waert.

5

niet ouer sijn poerters te claghen. mer hi mercte in hem seluen den ghemenen oerbaer van alden volc.

6

Want hi sach dattet onmoghelijc was datter vrede of worden mocht sonder coninclike voersienicheit: ende dat symon anders niet en soude ophouden van sijnre sotheit.

7

Mer na selenchus doot doe anthiochus die men edel hete dat rijc ontfaen hadde. so onderginc iason onyas bruerder thoghe paepscap:

8

ende ginc totten coninc ende beloefde hem drie hondert ende tsestich talenten siluers: ende vanden anderen renten tachtich talenten.

9

Hier en bouen beloefde hi hem oec ander hondert ende vijftich talenten: gaefmen hem die macht dat hi setten mocht der heiden scoel ende bordele: ende damen die van iherosolima scriuen soude poerters van anthiochien.

10

Ende doe hem die coninc des oerloefde ende hi die heerscapie ontfaen hadde. so dede hi te hant sijn gheslachte ouertrecken ten heidenschen leuen:

11

ende hi leide of dattie coningen den ioden gheoerloft hadden van vrientscappen. bi ianne empolemijus vader. die legaet ghesent was te romen van der vrientscap ende geselscap: soe brac hi der poerters vryheit ende sette quade wet

12

Want hi was soe coene dat hij onder die borch der heiden scoel settede: ende alle die beste ende vanden edelsten schoensten wiuen int bordeel te setten.

13

Want dit en wast beghin niet. mer het was een toewassen ende voertganc van vreemden heidenschen leuen. om des quaets iasons die niet paep en was. quade ende onbehoerde misdaet:

14

soe dat die papen niet en daden haren dienst ten outaer: mer si veronwaerden den tempel ende verrokeloesden die offerhanden ende haesten hem deelachtich te wesen van desen vreemden leuen. ende sijnre ongerechtiger wet ende te leren die oeffeninghe daer of:

15

ende si hielden voer niet haerre vader lere ende eeren: ende achten die glorie vanden grieken die alre best.

16

Ende om die dinghen hadden sij te gader een vreselic eendrachticheit: ende volchden dier luden wet: ende wouden hem in allen ghelijc wesen. die sij tot vianden ende verderuers ghehadt hadden.

17

Want die ghene die teghens gods wet doet ongherechteliken. dat en blijft niet onghewroken: mer dat sal wel schinen inder tijt hier na.

18

Want doemen den tornoy dede. diemen telken vijf iaren hielt. ende als die coninc selue daer was:

19

soe sende dese misdadighe iason quade mannen van iherosolima die droghen drie hondert dubbelde dragmen siluers tot hercules sacrificien: ende die gheen diese droghen baden datmense niet ter sacrificien geuen en soude. want ten behoerde niet:

20

mer

[p. *636]

datmense gaue tot enighen anderen coste. Mer dese dragmen waren ghegheuen vanden genen diese sende tot hercules offerhande: mer die ghene die daer mede gecomen waren gauense tot scepe wert om mit drie paer ryemen te roeyen.

21

Mer doe appolonius nesthei sone gesent was in egipten om ptholomeus des conincs edel luden. ende alse anthiochus vernam dat hi verureemt was vander officien vanden rijc: soe nam hi raet tot sijns selfs profijt. ende toech van daen in ioppen: ende van daer in iherusalem.

22

Ende hi wort grotelijc ontfaen van iason ende vander stat: ende hi quam in mit licht van toertijsen ende behaghelic mit loue: ende van daen keerde hi theer in phenicen.

23

Ende na drie iaer sende iason menelaum symons brueder die onder onyam den tresoer verriet vanden tempel daer heliodorus om ghesent was. ende hi senden met ghelde totten coninc. dat hi antwoerde weder brenghen soude vanden nodorftighen.

24

Ende doe menelaus vanden coninc ghecomen was. ende hi gheeert hadde die moghentheit sijns aensichts so toech hi an hem thoghe paepscap: ende cochtet om drie hondert talenten siluers meer dan iason dede.

25

Ende hi ontfinc tghebot vanden coninc ende quam weder. mer hi en had niet an hem dat tpaepscap waert was: mer hij brocht die ghedacht van enen quaden tyran: ende gramscap gelijc een fel beest.

26

Ende iason die sinen eyghen brueder in gheuanghenis ghebrocht hadde: hi wort bedroghen ende vluchtich verdreuen in ammons kinder lantscap.

27

Ende dus bleef menelaus hoghe paep: mer vanden ghelde dat hi den coninc gheloeft hadde en dede hij niet: alsoet hem sostratus riet die ontfangher was vanden renten:

28

om dattet hem ghehoerde die rente te ontfaen: ende hier om worden si beide voerden coninc ontboden.

29

Ende menelaus wordt ofghedaen vanden paepscap. ende lysimathus sijn brueder was paep nae hem: mer sostratus wordt bouen cypers gheset.

30

Ende doemen dit dede soe gheuiel dattie van thersen ende van malloten een oerloghe porreden: om dat coninc anthiochus vriendinnen waren ghiften ghegheuen.

31

Ende die coninc voer haestelic om die paeysen te maken: ende hi liet onder hem andronicum enen van sinen ghesellen

32

Ende om dat menelaus seker was dat hij nv tameliken tijt hadde. soe gaf hi andronico gulden vaten die hi inden tempel stal ende tyro had hi vercocht die andere. ende inden steden hier omtrent.

33

Ende als onyas dit sekerlic wist. soe berispte hi hem. Mer onyas hielt hem in een seker stat te anthiochien neuen daphnes

34

Ende hier bi so quam menelaus tot andronicum. ende badt hem dat hi onyam doot sloghe. Ende doe hi tot onyam ghecomen was. ende hem ede ende vrede ghegheuen hadde. nochtan wantrouwede hem onyas ende andronicus riet hem dat hij vter vryheit quaem: mer doe dode hine te hant ende ontsach die gerechticheit niet.

35

Ende om dese sake worden vertoernt niet allene die ioden. mer oec die heidenen: ende si verdroghen

[p. *637]

zwaerlic desen ontsculdighen doot van desen gueden man.

36

Mer doe die coninc wederghecomen was wt silicien. so toghen die ioden ende die grieken te gader te anthiochien: ende beclaedchden hem van onyas ontsculdighen doot.

37

Ende anthiochus wort bezericht in therte om onyam ende wert ter ontfermherticheit ghebracht ende weende: ende gedocht die soberheit vanden doden ouden man ende sijn guedertierenheit.

38

Ende van quaden moede dede hij andronicum die purpur wt doen. ende deden alle die stat doer leiden: ende op die selue stat daer hi onyam gedoot hadde. daer dede hi desen vermeensaemden man doden: om dat hem die heer dese sculdige pijn dede gelden.

39

Ende als lisimachus veel sacrificien ghedaen hadde inden tempel ende die nyemaer hier of vermaert wort. soe vergaderde een menichte teghen lysimachum: als hij te hants veel gouts wt den tempel ghedraghen hadde.

40

Ende doe die scaren teghen hem resen ende sij erre worden: soe dede lysimachus wel na drie dusen mannen wapenen. ende hi begonste ter slacht te besighen sine quade handen: mit enen tyran die leitsman was ende die van outheden ende felheden seer tijdich was.

41

Mer doe sij lisimachus meeninghe verstonden. so namen enige grote steen. ende ander grote cluppels: ende ander worpen assche te lysimachum.

42

Ende veel worden ghewont: ende ander gheslaghen: mer sij keerden hem alle totter vlucht. Mer lisimachum den vermeensaemden slogen si doot voer der tresorie.

43

Ende hier of begontste tfonnes te porren teghen menelaum.

44

Ende doe die coninc te tyrum gecomen was: soe worden drie mans vanden ouders ghesent die desen oerbaer tot hem draghen souden.

45

Ende om dat menelaus verwonnen wort: soe beloefden si ptholomeum veel ghelts te geuen om den coninc te gheraden.

46

Ende doe die coninc in een vrijthof was om hem te verluchten. soe ghinc ptholomeus te hem. ende dede den coninc die sentencie achter laten:

47

ende absolueerde menelaon van sinen quaetheden: die alre malicien sculdich was: mer die kaytiuen die men onsculdich soude hebben gheuonnest. hadden si die saken geseit onder die gheen die saten. dese wijsde hi ter doot.

48

Dus gauen sij die ontsculdighe pijn: die die saken veruolcht hadden voer die stat ende dat volc ende der heyligher vaten.

49

Ende omme dese sake worden die van tyro vertorent: ende deden hem haer sepultuer alte eerlic.

50

Ende menelaus bleef in machte om der gheenre ghiericheit die in machte waren. ende hi wies in quaetheden ter verradenisse van sinen poerters