Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

.Capitel .iij

1

DOe men mit allen vreden woende in die heilige stat van iherusalem: ende men die wet noch wel hielt om onyas des biscops duecht. die mit herten alle quaet hatede:

2

so geuiel dat die coninghen ende die princen die stat in alre groter eren hadden. ende dat si den tempel mit alte groten giften voersagen:

3

ia so seer dat celeucus die coninc van asien gaf alden cost diemen aen die sacrificie verdede van sinen renten

4

Mer een hete symeon van benyamins geslachte die prouoest vanden tempel ghemaect was: ende hi pijnde hem een quaet toe te brengen inder stat. mer die princen vanden papen wederstonden.

5

Ende om dat hij onyam den biscop niet en mocht verwinnen soe quam hi tot appolonium tharsen soen die in dien tiden was prince van celessyrien en van fenicen:

6

ende hi seide hem dat die tresorien vol waren in iherusalem van ouertalliken ghelde. ende dattet ghemeen guet was ende dattet der sacrificie niet toe en behoerde: ende dattet mogelijc waer dattet al vallen soude onder sconincs macht.

7

Ende doe appollonius die coninc dat van hem vernam vanden ghelde dat ghewroghet was: soe dede hi voer hem halen helyodorum die bouen

[p. *633]

den oerbaer gheset was ende senden mit gheboden: dat hi dat voerseide gelt halen soude.

8

Ende heliodorus anginc te hant den wech: ende geliet hem of hij doeruaren soude die steden celessyrien ende fenicen: mer sijn meninghe was des conincs ghebot te voldoen.

9

Ende doe hij tot iherosolimam gecomen was ende hi vanden hoechsten pape onyam alte vriendelic ontfaen was inder stat soe vertelde hij den paep onyam vanden ghelde: ende waer om dat hi ghecomen waer openbaerde hi hem. Ende hi vraechde onyam of dit waer was.

10

Doe toechde hem die hoghe paep die depositen ende weduwen ende wesen lijftocht:

11

ende dattet som was. eens gheheten hyrcanus tobias soen dat een seer voerbarich man was. van dat die quade symeon wtghebrocht hadde: ende al dit was vier hondert talente siluers ende twee hondert talente gouds:

12

ende dattet onmoghelic soude wesen moghen dat hi daer in soude worden ghehoent die gene diet inder huede geleit hadde in die stat. ende den tempel diemen alle die werelt doer eert om sijnre waerdicheit ende om sijn heilicheit.

13

Ende om dat ghebot dat heliodorus had vanden coninc: so seide hij datmen dit emmer den coninc voeren most.

14

Ende tot enen ghesetten daghe quam heliodorus daer in om te ordineren. Mer alle die stat doer en was gheen cleyn anxt.

15

Want alle die papen vielen mit haren paepliken ghewaden voerden outaer: ende si aenriepen gode vanden hemele die van de deposite wet gegheuen heeft: dat hijt behouden wilde den ghenen diet daer gheleit hadden.

16

Want soe wie doe aensach des biscops aensicht: hi wort ghewont int herte. Want sijn aensicht ende verwe wordt verwandelt ende gaf te kennen den rouwe van binnen

17

Want den gueden man. hadden beuaen eenrehanden droefheden. ende anxt sijns lijfs: ende hier hi wort openbaer den ghenen dien saghen den rouwe sijnre herten.

18

Want enighe vergaderden ende quamen wt haren huse te samen ende baden mit openbaren beden: om dat die stat in een onwaerde worden soude.

19

Ende die wiuen gorden haer cleder op haer borst ende vergaderden inden straten: ende die maechden oec die besloten waren ende enighe liepen tot onyam: ende som ter mueren: ende som ten vensteren ende saghen darwaert:

20

mer alle die vrouwen staken haer handen ten hemel waert. ende baden gode.

21

Want die menichte te gader vergadert was. ende die grote paep die in groter bitterheid was si wachten een ellendich ontbeiden.

22

Ende dese riepen dus anden almachtigen god: dat hijt al gehouden woude alt guet den genen dies hem beloeft hadden.

23

Mer helyodorus dede dat hi gemeent hadde te doen. ende was self mit sijnen sarianten neuen den tresoer:

24

ende des almachtichs gheest dede een groet teyken sijns vertoghens: also dat al die gene die also coen waren dat si daden dat hem heliodorus beual mit der cracht gods neder vielen. ende worden verwandelt in amachticheit ende in anxt

25

Want hem openbaerde een paert. dat

[p. *634]

enen anxteliken man op hadden sittende. die mit alte sconen gewade verciert was: ende dit paert ouerreet met bedrusche heliodorum daer neder. Want dier op sat het scheen dat hi gulden wapen aen hadde.

26

Daer openbaerden oec twee schone ionghelinghen van crachten. ende alte groot van glorien. ende behaghel van clederen: ende stonden omtrent heliodorum ende van beiden ziden sloghen si hem sonder rusten: ende gauen hem veel wonden

27

Ende helyodorus viel haestelic ter aerden. ende si begrepen dien die mit veel donckerheden beuaen was: ende setten op enen draechstuel ende worpen daer buyten.

28

Ende dus droechmen dien die mit veel lopers ende sargianten ghecomen was in die voerseide tresorie. ende nyemant en halp hem ende die gods cracht wort daer openbaerlic bekent.

29

Ende bider gods macht lach daer heliodorus al stom: ende beroeft van alre salicheit.

30

Ende die ioden loefden gode om dat hi sijn stat verheuen hadde: ende den tempel die te voren vol vresen ende gheruchts was wort nv veruolt mit vruechden ende mit blijscappen: om dat daer die almachtige heer hem openbaerde.

31

Ende doe baden enige van helyodorus vrienden onyam dat hi den hoghen god anropen woude: dat hi heliodoro tleuen wedergheuen woude die in sinen achtersten gheest lach.

32

Ende om dat die grote paep mercte dat die coninc wanen mochte dat die ioden enighe quaetheit tegen heliodoro mochten hebben ghedaen: soe offerde hij om des mans salicheits wille. een salighe offerhande.

33

Ende als die grote paep bede: so stonden die selue ionghelinghen mitten seluen clederen ghecleet neuen heliodoro ende seiden hem. Dancke onyam den paep.. Want om sinen wille heeft di god die heer tleuen ghegheuen.

34

Ende du die van god ghegeselt biste: vertelle allen luden gods cracht ende macht. ende doe si dit gheseit hadden. soe en sachmense niet meer.

35

Ende heliodorus offerde gode een offerhande. ende een belofte grotelic beloefde hi den genen die hem verleende te leuen: ende hi bedancte onyam: ende hi nam sijn heer ende toech weder ten coninc waert.

36

Ende hi oercondet allen luden dat hij mit sinen ogen gesien hadde des groten gods werken

37

Ende als die coninc heliodorum vraghede wie oerbaerlicste waer datmen noch eens tot iherosolima sende. soe antwoerde hi

38

Hebstu enigen viant of verrader van dinen rijck so senten daer: ende du sultsten weder ontfaen ghegheselt. ia op dat hi ontgaen mach: want in dier stat is eenrehande gods craht

39

Om dat hi die inden hemel een woninghe heeft. visiteert ende helpt die stat Ende die daer comen om quaet te doen verslaet hi ende verderftse.

40

Aldus geuiel die dinc van heliodoro ende vander tresorie