Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

§ Capit xi

1

DIe coninc van egipten vergaderde een heer ghelijc den sande vander zee dat ten ouer leit. ende veel scepen: ende pijnde hem alexanders rijc te winnen mit boesheden: ende dat tot sinen rike te legghen.

2

Ende hi toech wt in syrien mit vredeliken woerden ende si ontdaden hem die steden. ende quamen hem te ghemoete: want die coninc alexander had beuolen datmen hem te ghemoet gaen soude. om dat hij sijn zweer was.

3

Ende als ptolomeus inder stede quam: so leide hi hoede in elker stat van ridders.

4

Ende doe hi bi azothen quam soe toechden sij hem hoe dagons tempel verbrant was mitten vyer. Ende azothen ende alle tander dat gedestrueert was ende der gheenre lichamen die verslagen waren aldaer: hoe si gheworpen waren inden grauen die biden weghen waren.

5

Ende sij seiden den coninc dat dit ionathas dede: om dat sine vermaken wouden teghen den coninc mit hatyen. Ende die coninc zweech.

6

Ende ionathas die toech den coninc te gemoet in glorien in ioppen: ende si grueten die een den anderen: ende sliepen daer.

7

Ende ionathas toech mitten coninc totter riuier eleutherus: ende keerde weder in iherusalem.

8

Ende die coninc ptholomeus behielt theerscappie vanden steden tot seleuthiam neuen der zee: ende hij pijnde hem quaden raet tegen alexander.

9

Ende hi sende legaten tot demetrium segghende Coemt ende maken wi sonderlinghe hulde. ende ic sal di gheuen mijnre dochter die alexander heeft: ende du sultste regneren in dijns vaders rijc.

10

Want mi berouwet: dat ic hem mijnre dochter ghegeuen hebbe. Want hij heeft ghepijnt mi te doden.

11

Ende hi lachterdem: om dat hi sijn rijc begeerde te hebben.

12

Ende hij nam alexander sijn dochter ende gafse demetrio: ende verureemde hem van alexander: ende sijn viantscap

[p. *615]

wort openbaer.

13

Ende thelomeus toech in anthio chien: ende sette twee cronen op sijn hoeft van egipten ende van azien.

14

Ende die coninc alexander was in silicien te dien tide: want die luden staken hem tegen hem in die plaetsen.

15

Ende alexander verhoerde dit: ende quam teghen ptholomeus te stride Ende die coninc ptholomeus brocht sijn heer wt: ende quam voer hem mit machtigher hant: ende hi veriaechden.

16

Ende alexauder vloech in arabien: dat hi hem daer onthouden soude Ende die coninc ptholomeus wort verheuen:

17

Ende zabdihel die coninc van arabien sloech alexander thoeft of: ende sendet ptholomeo.

18

Ende die coninc ptholomeus starf inden derden daghe: ende die ghene die inden bewaersten steden waren worden verderft vanden genen die inden ghetelden waren.

19

Ende demetrius regneerde inden hondertsten ende seuen ende tseuentichsten iaer.

20

In dien daghe vergaderde ionathas die binnen iudea waren. dat si die borch bestriden souden die binnen iherusalem was: ende si maecten daer veel machinen teghen.

21

Ende enighe quade mannen die de lude hateden toghen wech totten coninc demetrius. ende seiden hem dat ionathas die borch beleit hadde.

22

Ende doe dat die coninc hoerde soe wort hi toernich. ende quam te hant te ptholomaydam. Ende screef ionatam dat hij die borch niet en belaghe: mer dat hij haestelic quaem teghen hem te spreken.

23

Doe dit ionathas hoerde soe beual hi datmen voer die borch soude bliuen legghen. Ende hi coes wt vanden outsten van israhel ende vanden papen: ende gaf hem seluen te vresen.

24

Ende nam gout ende siluer ende eens conincs cleet ende veel ander iuwelen. ende toech wech totten coninc te ptholomayden: ende hi vant gracie voer hem.

25

Enighe quade luden van sinen luden clagheden ouer hem.

26

Ende die coninc dede hem: alsoe si hem ghedaen hadden die voer hem waren. Ende verhieffen voer alle sijnre vianden aensicht:

27

ende hij gaf hem die princelicheit van alden papen. ende al tguet dat hi te voren hadde: ende maecten prince van sinen vrienden.

28

Ende ionatas eyschte vanden coninc dat hi iudeam ende die drie steden die daer toegheleit waren ende samarien vermaken woude: ende hi beloefde hem drie hondert talenten siluers.

29

Ende die coninc oerlofdet: ende screef litteren ionathan van allen desen die aldus hielden.

30

Die coninc demetrins sinen brueder ionathan salunt ende den volc vanden ioden.

31

Wij hebben tot v ghesent die exempel vander littere dien wi lastheni onsen vader gescreuen hebben van v luden tot v: om dat ghi weten soudt

32

Die coninc demetrius den vader lastheni saluut:

33

der ioden volc onse vrienden ende die houden dat gherecht is. voer ons hebben wi gemeent wel te doen om die guedertierenheit die sij tot ons waert hebben.

34

Daer om hebben wij hem gegeuen al tlant van iudea. ende die drie steden lydam ende ramatha die tot iudeam geleit sijn ende smariam. ende al tlant daer omtrent datmen verscheide alle den ghenen die offerhande doen in iherusalem. ouer dat guet dat die coninc al-

[p. *616]

le iaer van hem ontfinc: ende ouer die vruchte vanden lande vanden appelen.

35

Ende die ander die ons toebehoerden van tienden ende van tribuyten. dat verlaten wij hem van desen tiden: ende die hope van zoute ende die croen diemen ons brachte.

36

dit gheuen wi hem alle: ende van desen en sal hem niet gebroken worden van nv ende alle den tijt hier nae

37

Daer om maect nv exempel hier of: ende men gheeft ionatham ende legt in den heiligen berch ende in een hoghe stat.

38

Ende doe demetrius sach dattet lant was in sinen aenscouwen ende dat hem niet weder en stont so liet hi sijn heer gaen elc in sijn stat. Sonder dat vreemde heer dat hi vergadert hadde vander heiden eylanden: ende alle sijns vaders heer waren hem vianden.

39

Want triphon was een die te voren van alexanders pertye was: ende hi sach dat al theer murmureerde iegen demetrium: ende hi toech tot emalchuel den coninc van arabien die anthiochum alexanders soen voede:

40

ende hi lach hem an ende badt hem dat hi hem leuerde anthiochum: dat hi regneren soude in sijns vaders stat Ende hi seide hem wat demetrius ghedaen hadde: ende die viantscap vanden heeren tegen demetrio. Ende hij bleef daer veel dagen:

41

ende ionathas sende totten coninc demetrius dat hi wtwerpen soude der gheenre die inden borch waren in iherusalem. ende die inden vassten steden laghen: want si vochten op israhel.

42

Ende demetrius sende te ionatham ende seide. Ic en sal di alleen dit niet doen ende dinen luden: mer ic sal di verheffen mit glorien ende dijn luden als te doen is.

43

Daer om sultstu nv wel doen op dattu mi mannen sendes te salcoerse: want al mijn heer is wech getogen.

44

Ende ionathas sende hem te anthiochien drie dtsent starcke mannen. Ende si quamen ten coninc: ende die coninc hads genoechte doe si quamen.

45

Ende die gene die inder stat warenvergaderden. hondert dusent ende twintich dusent mannen: ende wouden den coninc doot slaen.

46

Ende die coninc die vloech in sijn sale: ende die vander stat beleiden die weghen vander stat: ende sij begonden te vechten.

47

Ende die coninc riep die ioden te salcoerse: ende si vergaderden alle tot hem. Ende si stroeyden hem alle die stat doer:

48

ende si verslogen op dien dach hondert dusent man. Ende si ontstaken die stat: ende wonnen veel roefs in dien daghe: ende verlosten den coninc

49

Ende die ghene die vander stat waren saghen dat die ioden die stat te wille hadden: ende si worden ghecranct van herten: ende si riepen ander coninc al biddende ende seiden.

50

Ghif ons vrede ende die ioden houden op te vechten op ons. ende op die stat.

51

Ende si worpen haer wapen of ende maecten vrede. Ende die ioden worden verheuen voerden coninc ende voer alle die gene die in sijn rijc waren: ende si worden vermaert intrike. Ende keerden weder in iherusalem: ende hadden veel roefs.

52

Ende die coninc demetrius sat in sinen troen van sinen rike: ende tlant bleef stille in sinen aenscouwen.

53

Ende hi loecht al dat hi gheseit hadde: ende vervreemde hem van

[p. *617]

ionatham. ende hi en gaf hem niet nae die weldaden die hi gedaen hadde: mer hi quelleden seer.

54

Hier na keerde triphon weder ende anthiochus met hem dat een kint een iongelinc was: ende hi regneerde ende hij sette croen op thoeft.

55

Ende alle die heren vergaderden tot hem die demetrius had laten gaen: ende sij vochten tegen demetrium: ende hi vloech ende keerde den rugge.

56

Ende triphon creech die elyphanten: ende wan anthiochien.

57

Ende anthiochus die ionghelinc screef ionatham ende seide. Ic geue di tpaepscap: ende ic set v bouen den vier steden: om dattu van sconincs vrienden wesen sultste.

58

Ende hi sende hem gulden vaten te dienste. ende gaf hem macht wt goude te drincken ende purpur te cleden: ende een gulden halsbant te draghen.

59

Ende hi maecte symon sinen brueder prince vanden lande van tyro. totten lande van egipten.

60

Ende ionathas toech wt ende voer doer die stede ouer der riuier: ende al theer van syrien vergaderde te hem in salcoerse. Ende hij quam te aschalon: ende sij quamen hem vter stat eerlic tegen.

61

Ende hi toech van daer wech tot gazam. ende die van gazam sloten haer stat: ende hi beleidse ende die steden die daer omtrent waren verbrande hi: ende roefdze.

62

Ende die van gazam baden ionathas om vrede. ende hij gaf hem vrede: ende nam te ghijzel haer kinderen. ende sendse tot iherusalem: ende doerwanderde tlant van damascum.

63

Ende ionathas hoerde dat demetrius princen ouerbrakich gewaren worden in cades dat in galilea is mit veel heers. om dat si hem ofdoen wouden vandes rijcs oerbaren:

64

ende hi toech teghen hem: mer hi liet symon sinen brueder binnen der prouincien.

65

Ende symon toech te bethsura waert. ende bestreetse veel daghen ende besloetse.

66

Ende sy eyschten vrede van hem: ende hi gaffen hem. Ende hi verdreefse daer wt ende wan die stat: ende leider salcoers binnen.

67

Ende ionathas ende sijn heer togen totten water genesar. ende voerden dage so waecten si in die velden van azor.

68

Ende siet der heydenen betaelgie quamen hem te ghemoet opten velde: ende si leiden laghen nae hem inden berghen: mer ionathas toech hem teghen.

69

ende die laghen porreden van haren steden: ende sy streden:

70

ende alle die van ionathas pertye waren sij vloghen: endede nyemant van hem luden en bleef bi hem sonder mathatias absolomi sone: ende iudas calphi sone: die maerscalc vanden heer.

71

Ende ionathas scoerde sijn cleder: ende leide aerde op sijn hoeft: ende hij bad:

72

ende ionathas keerde hem weder ten stride: ende hi deedse keren in vluchte ende si vochten.

73

Ende die ghene die van ionathas pertye waren geuloghen saghent. ende die keerden weder te hem: ende iaechden mit hem der vianden scaren tot cades: ende quamen tot daer

74

Ende van dien vielen in dien dage drie dusent mannen: ende ionathas keerde weder in iherusalem.