Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

§ Ca iij

1

ENde iudas diemen hete machabeus stont op ouer hem:

2

ende alle sijn brueders holpen hem ende alle die gene die hem ghesellet hadden mit sinen

[p. *591]

vader: ende si streden israhels strijt mit blijscapen.

3

Ende hij brede sijns volcx glorie: ende beclede hem mit enen halsberch als een gygant. ende hi dede sijn wapen an inden strijt: ende hi beschermde die ghetelde mit den zwaerde.

4

Hij wort ghelijc enen leeu in sinen wercken: ende gheliken eens leeuwen ionc dat briesschet om sijn proeye te vaen.

5

Ende hij volchde den quaden nae ende hij sloechse: ende die sijn volc stoerden. die verbrande hi mitten vyer.

6

ende die vianden worden verdreuen om die vrese van hem. Ende alle die ghene die quaet deden worden verstoert: ende die salicheit had voertganc in sijn hant.

7

Ende hi veronwaerde veel coninghen: ende verblide iacob in sinen wercken: ende ewelic in sijn gedencken in benedictien

8

Ende hij doerwanderde die steden van iuda. ende dede die quade daer wt: ende hij keerde die gramscap van israhel.

9

Ende hi wort vernaemt toten einde vander werelt: ende hi vergaderde die vercoren.

10

Ende appolonius vergaderde die heiden: ende grote cracht van samarien om teghen israhel te striden.

11

Ende iudas vernamt ende toech wt hem te ghemoet: ende hij sloech hem doot ende veel vielender gewont. ende dander vlogen:

12

ende hi nam haren roef. Ende iudas nam appollonius zwaert: ende hi vachter alle sijn dage mede.

13

Ende seron die maerscalc vanden heere van syrien. hoerde dat iudas een heere vergaderde van gods wet.

14

Ende hi seide. Ic sal mi enen naem maken ende worden verheuen binnen den rijc: ende ic sal iudas ende die mit hem sijn beuechten: die sconincs woert verontwaert hebben.

15

Ende hi bereide hem: ende die quade ghetelde toghen mit hem starcke hulpers om dat si inden kinderen van israhel starcke wrake doen souden.

16

Ende si naecten tot bethoron: ende iudas toech wt hem te ghemoet mit luttel volcx

17

mer doe sij saghen hem theer te gemoet comen seiden si tot iudam. Hoe sullen wi dus luttel moghen vechten tegens soe grote meniehte. ende starcke? Ende wij sijn huden vermoeyt van vasten.

18

Ende iudas seide. Hets licht dat veel luden verwonnen worden in luttel luden hande: ende ten is geen onderscheit in gods aenscouwen vanden hemel te verlossen mit veel of mit luttel:

19

want die victorie vanden stride en is inder menichte niet vanden heer: mer die cracht is van den hemel.

20

Sij comen tot ons in houaerdigher menichten ende in houaerden: om ons te verderuen ende onse wiuen ende onse kinderen? Ende om ons te rouen.

21

Mer wi vechten ouer onse zielen ende voer onse wet:

22

ende die here salse vertreden voer onse aensichte Mer en ontsietse niet.

23

Ende doe hi ophielt te spreken soe sloech hi hem haestelic in ende seron ende sijn heer wort verwonnen in sinen aenscouwen:

24

ende hi volchde hem inden nederganc van bethoron tot opt velt. Ende van hem luden vielender acht hondert man: ende die ander vloghen in philistijm lant.

25

Ende iudas anxt ende vrese ende sijnre brueder viel op alle die heiden. al om ende omme:

26

ende sinen naem quam totten coninc: ende al die luden vertelden van iudas striden

[p. *592]

27

Ende doe anthiochus die coninc hoerde die woerden. wort hi gram in therte: ende sende ende vergaderde al theer van sinen rike herde stercke ghetelde.

28

Ende hi dede sijn tresoer open ende gaf den heren soudye een iaer lanc: ende beual hem dat si tallen dingen bereet waren.

29

Ende als hi sach dattet ghelt van sinen tresoren of ghinc: ende dat die tribuyt vanden rike cleyn waren om tgescheel ende die plaghe die hi in tlant dede: om dat hi die wet of leide die vanden eersten daghe had gheweest.

30

Ende hem dochte dat hi tot eenwarf niet hebben en mochte ter eren ende die ghiften die hij te voren ghegheuen hadde mit milder hant: die hi ouertallic had ghegheuen bouen anderen coninghen die bouen hem gheweest hadden.

31

Ende hi wort seer bedroeft in therte: ende hij peinsde te gaen in persen om tribuyt vanden lande te hebben: ende om veel siluers te vergaderen.

32

Ende hi liet lysiam enen edelen man vanden conincliken gheslachte bouen den oerbare vanden rike ende vander riuieren eufratem totter riuieren van egipten:

33

ende dat hi antiochum sinen soen voeden soude tot dat hi weder quaem.

34

Ende hi leuerde hem half theer ende die elyphanten. ende beual hem van allen dat hi wilde ende vanden ghenen die woenden in iudea ende in iherusalem:

35

ende dat hi tot hem een heer senden soude om die cracht van israhel. ende om die ouerbliuen van iherusalem te onteeren ende te verderuen. ende om haer ghedencken van dier stat te doen:

36

ende dat hi daer soude doen wonen vreemde gheboren luden in al haer lant: ende mit loten delen soude.

37

Ende die coninc nam mit hem tander deel vanden heer datter bleef. ende toech vter stat anthiochien van synen rike inden hondertsten ende seuen ende veertichsten iaer: ende hij toech ouer die riuier eufrates: ende hi doer voer die hoghe lantscepen.

38

Ende lysias koes wt tholomeum dorimini soen ende nychanoren ende gorgiam seer machtighe mannen van des conincs vrienden:

39

ende hi sende mit hem luden veertich dusent man ende seuen dusent gereden: dat si trecken souden in tlant van iuda. ende dat sijt verderuen souden na des conincs woert.

40

Ende si toghen wt mit al haer macht om te varen: ende sij quamen tot ammaum toe int campaendien lant.

41

Ende die coepluden vanden lantscappen hoerden haer namen: ende si namen seer veel siluers ende gouts ende knapen: ende quamen in theer om die kinder van israhel te copen tot knechten: ende theer van syrien quam mit hem: ende van vreemder luden lande

42

Ende iudas ende sijn bruederen saghen dat die quade dinghen gemeerrert waren: ende dattet heer te haren lande waert quam: ende si vernamen sconincs woerden die hi den volke beuolen hadde te doen dat sijse te niet maken souden ende te lachter.

43

Ende elc seide te sinen vrient. Laet ons verheffen die neder vallinghe van onsen volc: ende laet ons voer ons volc vechten ende voer onse heilighen

44

Ende die vergaderinghe wort vergadert om bereet te wesen ten stride: ende

[p. *593]

om te beden ende te eyschen guedertierenheit ende ontfermherticheit

45

Ende men woende binnen iherusalem niet mer si was als een wildernisse. Van haren kinderen en was nyemant dier in ghinc ende wtghinc: ende dat heilighe dat vertradmen Ende vreemde geboren kinder woenden inden borch: ende dat was der heidenen woninghe. Ende die weeldicheit die was van iacob ghenomen: ende daer gebrac die harpe ende die fleute

46

Ende si vergaderden ende quamen in masphat teghen iherusalem. want masphat is een stat van bedinghen in israhel.

47

Ende sij vasten dien dach: ende cleden hem mit haren. ende si stoeyden asch op haer hooft: ende leiden haer cleder af.

48

Ende si ontdeden die boken der wet daer die heiden wt sochten die ghelikenis van haren afgoden:

49

ende si brochten die paeplike ornamenten ende haer primicien ende thienden: ende si verwecten haren nazareos dat waren haer verghifte luden die haer daghen voldaen hadden:

50

ende sij riepen mit groter stemmen inden hemel ende seiden. Wat sullen wi desen mannen doen: ende warwaert sullen wise leeden?

51

Want dine heilighen sijn vertreden ende besmet: ende dijn papen sijn gheworden in gheween ende in vernederen.

52

Ende sich die heiden sijn vergadert tegen ons: om ons te verderuen Du weetste alleen wat si tegen ons pensen.

53

Hoe sullen wi moghen ghedueren teghen haren aensichte: ten sij dattu god ons helpste?

54

Ende si trompten lude met tropen.

55

Ende hier nae maecte iudas die leitsmannen vanden volke: dusent heren. ende hondert heren. ende vijftich heren. ende dissenniers.

56

Ende si seiden den ghenen die huysen stichten ende wiuen ondertrouwet hadden ende die wijngaert planten ende die hem ontsaghen: dat elc van dien wederkeren souden in sijn huys na dier wet.

57

Ende si roerden getelden: ende sloghen ten zuden ammaum

58

Ende iudas seide Gordet v vast ende weest machtige kinderen. ende gi sult wesen vroech ghereet dat wij vechten moghen teghen dese heidenen die gecomen sijn om ons te verderuen ende onse heiligen:

59

want tis ons beter te steruen inden strijt: dan dat wi sien souden onser heilighen quaet ende onser luden.

60

Mer also die wille is inden hemel al soe moet gheschien