Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

§ Cappitel .ij

1

IN dien dage stont op mathathias ians soen die symeons sone was een paep van ioarims sonen van iherusalem: ende hi sat opten berch van modyn.

2

Ende hij had vijf sonen: iohannam diemen toenaemde gaddis.

3

ende symeon diemen toenaemde thasi.

4

ende iudas diemen toenaemde machabeus:

5

ende eleazar diemen toenaemde abron. ende ionatham dimen toenaemde apphus.

6

Dese sagent quaet datmen dede inden volke van iuda ende iherusalem.

7

Ende mathathias seide. Ay mi Waer toe ben ic gheboren om te sien dat vertreden van minen volke. ende tvertreden vander heiligher stat: ende dat ic daer sit als geleuert inder vianden handen?

8

Die heilighe dingen sijn geworden inder vreemder luden handen: ende den tempel van iherusalem is gheworden als een onwaerdich mensche.

9

Ende die vaten hare glorien sijn gheuanghen ende wech gheuoert: haer oude luden sijn verslaghen inden straten: ende haer ionghelinghen sijn gheuallen in hare vianden zwaerde.

10

Wat luden sijn dit die haer rijcheit niet ondergaen en hebben: ende haer roef niet ghehad en hebben?

11

Alle haer verchiertheit is hem benomen. Die ghene die vry was. die is dienstwijf geworden.

12

Ende siet onse heilighen ende onse schoenheit ende onse claerheit sijn bedroeft: ende die heiden hebbense besmet.

13

Wat souden wij nv langher leuen?

14

Ende mathathias ende sijn sonen schoerden haer cleder. ende ourdecten hem mit haren clederen ende weenden herde seer.

15

Ende die ghene die van anthiocho gesent waren quamen daer: om dat si die gene die inder stat modyn gheuloghen waren souden dwinghen te offeren ende wyeroec te ontsteken: ende van gods wet af te gaen.

16

Ende veel vanden volc van israhel consenteerdent ende ghingen tot hem: mer mathathias ende sijn sonen stonden vromelic.

17

Ende die vanden coninc anthiocho ghesent waren antwoerden ende seiden mathathie. Du biste prince ende die voerbaerste in deser stat: ende die meeste verciert vanden kinderen ende ghebruederen

18

Daerom coem du eerst voert ende doet des conincs ghebot. alsoe alle die heiden gedaen hebben ende die manne van iuda ende die binnen iherusalem ghebleuen sijn ende du ende dijn sonen sultste wesen onder sconincs vrienden: ende gheeert met siluer ende mit goudeende mit veel giften.

19

Ende mathathias antwoerde: ende seide mit luder stemmen. Al sijn alle die heyden den coninc anthiocho ghehoersaem. soe dat elc ofgaet sijnre vader dienst ende doen sijn gheboden:

20

ic ende mijn sonen ende mijn brueders sullen ghehoersaem wesen onser vader wet.

21

God wil ons guedertieren wesen: want ons en is niet oerbaerlijc te laten gods wet ende sine gherechticheit.

22

Wij en sullen des conincs anthiochus woerden niet horen:

[p. *589]

ende wij en sullen niet sacrificeren ende onser wet geboden breken: dat wi enighen anderen wech gaen sullen.

23

Ende doe hi ophielt dese woerden te spreken: soe ghinc een iode voer haer alre oghen offeren na des conincs ghebot opten outaer inder stat modyn.

24

Ende mathathias sach dat ende het deerde hem: ende sijn lendenen beefden. Ende sijn toren wort ontsteken nae dat vonnes vander wet: ende hij liep op hem ende sloech hem doot opten outaer.

25

Ende dien man oec die anthiochus ghesent hadde die de luden dwanc te offeren. sloech hij oec doot ter seluer tijt. ende hi brac den outaer:

26

ende hij brac die wet alse finees dede sambrijs sone salomi.

27

Ende mathathias riep mit groter stemmen ende seide. Soe wie dat die wet mint ende meentse te houden: hi coem achter mi:

28

ende hij ende sijn sonen vloghen in dien bergen. ende alle dat si hadden lieten si inder stat

29

Doe toghen veel luden inder wildenisse neder. die vonnisse ende gerechticheit sochten:

30

om dat si daer sitten souden. si ende haer kinderen ende haer wiuen ende haer vye: want alle quaet wort op hem verhart:

31

ende des conincs mannen ende heren die binnen iherusalem waren in dauids stat. venamen dat enighe mannen des conincs ghebot ghebroken hadden waren wech gegaen in heimeliken steden indrr wildernissen: ende dat veel luden hem geuolcht waren.

32

Ende si toghen te hant teghen hem: ende maecten strijt teghen hem inden saterdaghe.

33

Ende seiden te hem Setti v noch teghen tghebot? Coemt wt: ende doet noch des conincs anthiochus woert. ende gi sult leuen.

34

Ende si seiden Wi en sullen niet wtcomen. noch wi en sullen niet doen na des conincs woert dat wi den saterdach besmitten sullen.

35

Ende si roerden strijt tegen hem.

36

Ende si en antwoerden hem niet. noch en worpen gheen steen tegen hem? Noch si en versekerden die heimelike steden niet

37

mer si seiden. Laet ons allen steruen in onser simpelheit: ende hemel ende aerde sullen onse oerconde wesen dat gij ons ongerechtelic verderft

38

Ende si maecten strijt op hem inden saterdach: ende si ende haer kinderen ende haer wiuen ende haer vye: bleuen doot tot drie menschen syelen toe.

39

Ende mathathias vernam dit ende sijn vrienden: ende hadden groot gheween op hem.

40

Ende elc man seide sinen vrient Doen wi als onse bruederen gedaen hebben: ende en vechten wi niet teghen die heyden ouer onse zyelen ende onse gerechticheden: soe sullen si ons haestelic verderuen vaeden lande.

41

Ende op dien dach peinsden si ende seiden. Soe wat mannen die tot ons comen sullen. ende tegen ons te striden opten saterdach. laet ons teghen dien vechten: ende en steruen alle niet also onse brueders doot sijn int heymelike.

42

Ende doe wort teghen hem vergadert wt israhel van starcker macht: elc die willich was inder wet.

43

ende alle die vanden quaden vloghen si vergaderden hem te hem: ende worden hem te hulpe.

44

Ende si vergaderden een heer: ende sloghen die sondaren in toernen moede. ende die ongherechtige

[p. *590]

mannen in hare onwaerdicheit: ende dander vloghen ten heydenen waert om te ontgaen.

45

Ende mathathias ende sijn vrienden ghinghen al omme ende braken die outaren:

46

ende besneden die onbesneden kinderen die si vonden binnen den lande van israhel in starcheit.

47

Ende verdreuen die kinder der houaerdicheit: ende twerc hadde voertganc in haren handen

48

Ende si behilden die wette vander heydenre hant ende vander coningen handen. ende si en gauen den sondaren den hoernen niet.

49

Ende die dagen van maththias doot nakeden: ende hi seide sinen sonen. Nv is ghestarct die houaerdighe ende die castiinghe: ende die tijt des omwerpens ende die gramscap der onwaerdicheit.

50

Nv hier om lieue sonen so weest beschermers vander wet: ende geeft uwe zielen om onser vader testament.

51

Ende ghedenct der vader wercken dien si ghedaen hebben in haren gheslachten: ende ghi sult grote glorie ontfaen ende eweliken name

52

Ende en wort abraham inder becoringhe niet ghetrouwe gheuonden: ende en wort hem dat niet gheacht ter gerechticheit?

53

Joseph wachte inden tide sijns verdriets tghebot: ende hi wort heer van egipten.

54

Ende phinees onse vader om dat hi die wet gods wracht: so ontfinc hi gifte vander eweliker paepscap.

55

Doe ihesus voldede twoert. soe wort hi maerscalc in israhel.

56

Om dat caleph oerconde in der vergaderinge: soe ontfinc hi die erfachticheit

57

Dauid wan in sijnre ontfermherticheit trijc ewelic:

58

om dat helyas wracht des wets toren: so wort hi ontfaen inden hemel

59

Ananyas azarias ende mysahel worden verlost vanden vyer om haer gheloue

60

Daniel wort in sijnre simpelheit verlost vander leeuwen monde.

61

Ende aldus ghedenct vanden enen geslachte totten anderen: want alle die gene die in hem hopen si en worden niet ghecrenct.

62

Ende en ontsiet v niet van eens sondaren woerden: want sijn glorie is missche ende wormen.

63

Huden verheft hi hem ende morgen en salmens niet vinden: want hi verwandelt is in sijn aerde: ende sijn ghepens sal veruaren.

64

Hier om lieue sonen wort manlijc ende duet vromicheit inder wet: want als ghi ghedaen sult hebben dat v beuolen is vanden heer uwen god in die wet: so suldi in hem glorioes wesen.

65

Ende siet simeon uwen brueder ic weet dat hi een man van rade is Hoert hem altoes: ende hi sal v vader wesen

66

Ende iudas machabeus is starc van machten van sijnre ioncheit. hi sal v maerscalc wesen: ende hij sal doen des volcs strijt.

67

Ende gi sult doen tot v comen alle die ghene die de wet houden: ende wreect die wrake van uwen volke.

68

Ghelt den heidenen haer loen: ende wacht tghebot vander wet

69

Ende hi benedidese: ende wert tot sinen vaders geleit.

70

Ende hi starf inden hondertsten ende ses ende veertichsten iaer: ende hi wort van sinen sonen begrauen in sijnre vader gracht in modyn: ende alle israhel beweenden mit groten geween