Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

§ Capittel I

1

HEt gheuiel nae dien dat alexander philips soen van machedonien die eerst in grieken regneerde dat hi quam vten lande van sethim ende hi verslaghen hadde darium den coninc van persen ende van meden

2

so maecte hi veel striden. ende hi wan alre luden vaste steden: ende hi dode die coningen vander werelt

3

ende hi voer ouer totten eynde vander werelt: ende hi ontfinc die roue vander menichte vanden heidenen: ende tlant rustede in sinen aenscouwen.

4

Ende hi vergaderde macht ende een zeer starc heer: ende sijn hert verhief hem ende wort houaerdich:

5

ende hij behilt der heidenen lantscappen ende der princen ende si worden hem tonder om tribuyt.

6

Ende hier na viel hi op een bedde: ende bekende dat hi steruen soude:

7

ende hi riep sijn edel kinderen die mit hem op gheuoet waren van sijnre ioncheit: ende dien deelde hi sijn rijcheit doe hi noch leefde

8

Ende alexander regneerde twaelf iaer ende hi starf:

9

ende sijn kinderen behielden trijc elc in sijnre stat:

10

ende hi settede hem allen cronen op thooft nae sijnre doot. ende haer sonen na hem veel iaren: ende quaetheit wort ghemeerret inder werelt.

11

Ende wt hem luden quam die wortel der sonden. die edel anthiochus des conincs anthiochus soen die te romen te ghijsel gheweest hadde: ende die regneerde inden hondertsten iaer ende seuen ende dertichste nae trijc van grieken.

12

In dien daghe quamen wt israhel ongherechtige kinderen: ende rieden veel luden ende seiden. Gae wi ende laet ons gheselscap maken mit den heidenen die omtrent ons sijn: want van dier tijt dat wi van hem ghesceiden sijn. soe hebben ons veel quade dingen gheuonden.

13

Ende dese reden scheen guet in haren oghen.

14

Ende enighe van den volke hebben ghesent ende gingen totten coninc: ende die gaf hem die macht dat si die heidenen die gherechticheit doen souden.

15

Ende si maecten een heyden schoel in iherosolima nader heideuen wet.

16

ende si maecten hem seluen ouer slouen: ende ghinghen der heiligher wet of. sij mengheden hem mitten hey-

[p. *586]

denen: ende si worden vercocht dat sij quaet doen souden.

17

Ende dit rijc was bereit in anthiochus aenscouwen: ende hij begonde te regneren in tlant van egipten: om dat si bouen tween riken regneren souden.

18

Ende hi toech in egipten met eenre zwarere vergaderinghe mit waghenen mit elyphanten ende mit gheredenen: ende mit eenre groter vergaderinghe van scepen.

19

Ende hi dede enen strijt teghen ptholomeum den coninc van egipten: ende ptholomeus ontsach hem van sinen aensichte ende vloech. ende veel worter ghewont.

20

Ende anthiochus wan die vaste steden in tlant van egipten: ende hi nam den roef van tlant van egipten

21

Ende anthiochus keerde hem omme na dien dat hi egipten gheslaghen hadde inden hondertsten ende drie ende veertichsten iaer. ende hi toech op te israhel waert:

22

ende quam te iherusalem mit eenre zware vergaderinghe

23

ende hij ghinc inden heilighen tempel mit houerdien: ende nam den gulden outaer ende den candelaer des heilichs lichts ende al sijn vaten ende die tafel der proposicien ende proueuaten ende die fyolen. ende die gulden moertierkens ende die gordinen. ende die cronen ende die gulden verchieringhe die voer dat aesicht vanden tempel hinc: ende hi bracht al.

24

Ende hi nam tsiluer ende tgout ende die bequaemlike vaten: ende hi nam die heymelike tresoer die hi vant: ende droecht al wech ende toech wech in sijn lant.

25

Ende hi sloech veel luden doot: ende sprac in groter houerdyen.

26

Ende in israhel wort groot gescrey: ende in allen haren steden.

27

Ende die princen ende die ouders versuschteden ende die ionghelingen ende die maechden worden ghecranct: ende der wiuen schoenheit wort verwandelt.

28

Ende elc man nam an dat gheween: ende die in hilicbedde saten weenden.

29

Ende tlant wort beruert vanden ghenen dier in woenden: ende al iacobs huus dede confuus an.

30

Ende na tween iaren van dagen so sende die coninc van sinen tributen inden steden van iuda: ende hi quam mit groter scaren tot iherusalem.

31

Ende sprac hem vriendelic toe in loesheden ende si gheloefden hem.

32

Ende hi viel haestelic opter stat: ende sloechse mit groter plagen: ende verderfde veel volcx wt israhel.

33

Ende hi nam der stat roef: ende hi verbrandse mitten vyer. Ende destrueerde haer husen ende haer mueren al om ende om:

34

ende si voerden die wiuen ende die kinderen gheuanghen: ende namen haer vye

35

Ende stichteden dauids stat mit ene hoge muer ende vast ende mit hoghen toernen: ende si wort hem ghemaect tot eenen borch

36

Ende daer leiden si luden vanden sondaren onrechte mannen: ende sij worden daer machtich binnen. Ende leiden daer binnen wapen ende prouancie: ende vergaderden daer den roef van iherusalem

37

ende leiden al weder daer op: ende sij worden geleit in enen groten stric.

38

Ende dit wort ghedaen ter verradenis vanden tempel: ende tot enen quaden duuel in israhel.

39

Ende sij storten ontsculdich bluet wt al om ende omme die heilighe stat: ende si veronwaerden die heilighe stat

40

Ende die te iherusalem woenden vlo-

[p. *587]

ghen om haren wille: ende si wort bewoent van vreemden luden. ende si wort vreemde haren sade: ende haer kinderen lietense.

41

Ende haer heilicheit was bedroeft gelijc die wildernis. ende haer feestelike daghen worden verwandelt in gheween: ende haer saterdage in lachter. ende haer eer in niet.

42

Na dat haer glorie groot was soe wort haer scande gemenichfoudicht: ende haer hoechheit wort verwandelt in ghescrey.

43

Ende die coninc anthiochus screef al tvolc van sinen rike: dat si alle een volc wesen souden. Ende elc liet sijn wet:

44

ende alle die luden deden na des conincs anthiochus woert.

45

Ende veel luden wt israhel deden sinen wille: ende offerden den afgoden: ende besmetten den saterdach

46

Ende die coninc anthiochus sende boken bi sijnre boden hant in iherusalem ende in alle den steden van iuda. dat sij volghen soude der heiden wet vanden lande:

47

ende dat si verbieden souden in gods tempel holocaust ende sacrificien ende danckelijc offarhande:

48

ende dat si verbieden souden den saterdach te vieren ende die heilighe feesten.

49

Ende dat si die heylicheden souden besmetten: ende dat heilighe volc van israhel.

50

Ende hi beual outaren te maken ende tempelen ende afgoden. ende datmen varckens vleysch offeren soude ende ghemeen vye:

51

ende datmen die kinderen soude laten onbesneden. ende datmen haer siele besmetten soude in allen onsuuerheden ende onwaerdicheden: so dat si die wet vergheten souden ende dat si alle gods gerechticheit verwandelen souden.

52

Ende so wie dat niet doen en woude na des conincs anthiochus woert. dat hij steruen soude.

53

Na alle desen woerden screef hi alle sinen rike: ende sette princen bouen tvolc diese dwinghen souden dit te doen

54

Ende si beualen den steden van iuda te sacrificeren.

55

Ende vele vanden volke vergaderden te hem die des heren wet lieten: ende si daden quaet op tlant:

56

ende veriaechden tvolc van israhel in holen ende in heimeliken vluchtighen steden

57

Inden hondertsten ende vijf ende veertichsten iaer nae trijck van grieken. opten vijftiensten dach der maent casleu. soe maecte die coninc anthiochus den veronwaerden afgod der droefheit op gods outaer: ende si stichteden outaren in alle die steden van iuda al omme ende omme:

58

ende men verbrande wyeroec voerden doren vanden huysen ende inden straten. ende si sacrificeerden daer.

59

Ende si sneden die boken van gods wette ontween. ende verbrandese mitten viere:

60

ende onder wien datmen boken vant van gods wet. ende so wie des heren wet hilden: dien sloghen si doot nae des conincs anthiochus ghebot.

61

Si deden dit den volcke van israhel in haer macht: diemen vant in alle die maent inden steden.

62

Ende opten vijf ende twintichsten dach van dier maent. so offerden si opten outaer die teghens gods outaer stont:

63

ende men sloech die wiuen doot die haer kinder besneden nae des conincs anthiochus ghebot.

64

Ende si hinghen die kinder biden halse tot allen huysen wt: ende die ghene diese besneden slogen si doot

[p. *588]

65

Ende veel vanden volc van israhel drogen ouer een. dat si gene onsuuerhede eten en souden: ende coren lieuer te steruen dan besmet te worden van onsuuere spise:

66

ende wouden gods heilighe wet houden: ende sij worden dootgheslaghen.

67

Ende het worde een herde grote quaetheit op tvolc