Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

§ Capittel .xviij.

1

NA vele daghen. soe wort sheren woert tot helyam ghedaen inden derden iare ende seide. Ganc ende vertone di achab: dat ic regen geue opt tlant

2

Hier om ginc helias dat hi hem achab vertonen soude. Want anxtelijc hongher was binnen samarien.

3

Ende achab riep abdyam den drossate van sijnen huyse. Want abdias ontsach sere den here god van israhel.

4

Want doe iesabel sheren propheten dode doe nam hi hondert propheten ende hi barch dese vijftich ende vijftich te gadere in die spelonken. ende voedese daer mit brode ende mit watere.

5

Ende achab seide tot adbiam. Ganc int lant tot alden fonteinen van wateren ende in alden valeyen: ofte wi machschien enich cruyt sullen moghen vinden ende dat wi moghen behouden die paerden ende die mulen: so dattet quicke niet alte male en verderue:

6

ende si deilden tlantscap onder hem: dat sijt om varen souden. Achab ginc al den enen wech ende abdias al den anderen wech beziden

7

Ende doe abdias inden wech was: soe quam hem helyas te gemoete. Ende doe hine bekent had: so viel hij op sijn aensichte ende seide. Here mijn en bistu niet helyas?

8

Ende hi antwoerde hem Ic bent Ende hi seide hem Ganc ende segt vijnen here Helyas is hier.

9

Ende abdias seide. wat heb ic misdaen dattu u mi dinen knechte leueren sultste. in achabs hant dat hi mij doden sal?

10

Leeft die here dijn god: want ne gene lude en sijn noch rike. daer mijn here niet ghesonden en heeft om di te soken. Ende als si alle antwoerden hi en is hier niet. so beswoer hi elc rike ende alle lude. om dat men di niet en vant

11

Ende nu segstu mij. ganc ende segt dijnen here helyas is hier?

12

Ende als ic van di wech ghegaen

[p. *472]

sal wesen so sal di sheren gheest wech draghen in een stat die ic niet en weet ende ic sal comen ende boetscappent achab: ende als hij di niet vinden en sal soe sal hi mi doden.. Want dijn knecht ontsiet den here van sijnen kintschen daghen

13

En is dij mijnen here niet gheseit wat ic dede doe iesabel dode sheren propheten: dat ic van sheren propheten barch hondert mannen ende vijftich ende vijftich te gadere in speluncken ende dat icse daer voede mit brode ende mit watere?

14

Ende nu segste ganc ende seg dinen here. helyas is hier ende dat hi mi dootslae?

15

Ende helyas seide Leeft die here vanden heeren voer wiens aensichte dat ic stae: want ic sal hem huden openbaren.

16

Hier om ginc abdyas wech in achabs ghemoete: ende hi wees hem Ende achab quam helyas te ghemoete:

17

ende doe hien sach so seide hi En bistu niet: die israhel verstoertste?

18

Ende helyas seide hem Ic en heb israhel niet verstoert. mer du ende dijns vaders huys heuesten ghestoert: die sheren gheboden ghelaten hebste ende baalim gheuolghet sijtste.

19

Mer nochtan sende nv ende vergader mi al israhel inden berghe carmelo: ende die vier hondert ende vijftich baals propheten. ende die vier hondert propheten vanden afgoden: die van iesabels tafelen eten.

20

Ende achab sant tot alden kinderen van israhel: ende hi gergaderde die propheten in den bervhe carmelo.

21

Ende helyas quam voert ende seide tot alden volke van israhel. Hoe langhe gaedi manc in beiden ziden? Ofte die here god is so volget hem: mer is baal god: so volghet hem. Ende tvolc antwoerde hem een woert niet.

22

Ende helyas seide echter totten volke. Ic bin allene bleuen sheren prophete: mer baals propheten sijn vier honghert ende vijftich: ende der afgoden propheten sijn oec vier hondert mannen.

23

Men geue ons twe ossen: ende sie kiesen hem den enen osse ende houwen in stucken ende leggenen op thout: mer si en sullenre ne gene vyer onder legghen. Ende ic sal den anderen osse doden ende ic sallen op thout legghen: mer ic en salre gheen vyer onder legghen.

24

Aenroept uwer goden namen: ende ic sal mijn gods naem aenroepen: ende dien god diet gehoren sal biden vyere te sendene: hi si god. Ende al tvolc antwoerde. ende seide Hets alte guede voerwaerde die helyas ghesproken heeft.

25

Daer om seide helyas tot baals propheten. Kiest te uwen behoef den enen osse ende duet ghi eerst want gi sijt meeste: ende aenroept uwer goden name: ende en lecter ne gheen vyer onder.

26

Ende doe si den osse ghenomen hadden dien hi hem ghegheuen hadde doe daden sijt: ende aenriepen baals name van smorghens tot middaghe ende seiden. Baal ghehore ons. Ende ne ghene stemme en was noch die antwoerde. Ende si doerspronghen dien outaer dien si ghemaect hadden

27

Ende doet te hant middaech was: soe bespottese helyas ende seide. Roept mit meerre stemme. Want hi is vgod Ende machscien so spreect hi mit yemande of hi is in asimente: ofte in weghe. ofte seker hi slaept: datmen wec-

[p. *473]

ken moet.

28

Daer om riepen si mit groter stemmen: ende si sneden hem na haer ghewoente mit messen ende mit vlimen tot dat si sepen van bluede.

29

Mer nae dien dat middach leden was ende doen die propheteerden ende die tijt comen was daermen die sacrificie pleghet te offeren: ende men ne ghene stemme en hoerde noch dat nyemant en antwoerde noch en verstont dese die beden:

30

so seide helyas tot alden volke Coem te mi. Ende doe al tvolc te hem quam so vermaecte hi sheren outaer die te broken was:

31

ende hi nam twalef stenen na tgetal van iacobs sonen totten welken sheren woert ghedaen was segghende israhel sal dijn name sijn:

32

ende hi maecte vanden stenen enen outaer in sheren name. ende hi maecte twee waterleden al doer twee grippen al om en tomme den outaer:

33

ende hi leider thout bouen. ende hi deelde den osse van lede te lede ende hi leiden op thout:

34

ende seide. Veruolt vier kruyken mit watere: ende stortse op die offerhande ende op dat hout: ende hi seide echter. Doet dat noch anderwarf. Ende doe sijt noch anderwerf hadden ghedaen. so seide hi. Duet dit selue oec derdewarf.

35

Ende si dadent derdewarf: ende twater liep al om en tomme den outare: ende die grachtekens vanden waterleden worden gheuolt.

36

Ende doe te hant die tijt was datmen die holocaust offeren soude: soe quam die prophete helyas voert ende seide Here abrahams ysaacs ende iacobs god vertone huden dattu biste israhels god ende ic dijn knecht: ende dat ic na alle dijn gheboden dese woerden ghedaen heb.

37

Ghehore mi here gehore mi: dat dit volc leren mach. dattu die here god biste ende dattu weder haer herte gekeert hebste.

38

Ende sheren vyer quam nedervallen ende verbrande die holocauste ende thout die stenen ende tghemul oec. ende tlicte twater dat inden waterleden was.

39

Ende doen dit al tvolc gesien had: so vielt op sine aensichte ende seide Die here hi is god: die here hi is god.

40

Ende helyas seide tot hem. Begrijpt baals propheten: ende een van hem luden en laet niet ontulien. Ende doe sijse begrepen hadden: soe leidese helyas ter vluet cyson: ende daer dode hijse.

41

Ende helyas seide tot achab. Ganc op ende eet ende drinc: want het is een gheluut van veel reghens.

42

Ende achab ginc op. om tetene ende om te drinckene: ende helyas ginc opten top van den carmelo ende leyde sijn hoeft ter aerden waert tusschen sine benen:

43

ende seide tot sine kinde. Ganc op ende mercke ter zee waert. Ende als hi opgegaen was ende hi ghemerct had so seide hi. Daer en is niet. Ende helyas seide echter tot hem Keer weder seuenwarf

44

Ende ter seuenderwerf siet so quam op vter zee een cleyn wolcxkijn als een menschen voetstappe. Ende helyas seide hem. Ganc op: ende seg achab Gereide dinen wagen ende ganc neder: datti die regen niet en becommer.

45

Ende doe hi hem hier ende daer keerde: siet so worden die hemelen verdonckert: ende wolke ende wint: ende het wort groten reghen. Ende hier om ginc achab op ende ghinc wech in iesrahel

[p. *474]

46

ende sheren hant wort op helyam: ende hi gorde sine lendene toe: ende liep voer achab tot dat hi in iesrahel quam.