Bible in duytsche (Delftse bijbel 1477)

§ Ca .xxiiij.

1

ABraham was out ende van veel daghen: ende die here hadden in allen ghebenedijt.

2

Ende hy seide tot sinen ousten knaep van sinen huyse die bouen alle was die hi hadde Legghe dijn hant onder minen dye.

3

dat ic dy mach bezweren biden here god des hemels ende der aerden. dattu niet nemen en suls een wijf voer minen zoon vanden dochteren van chanaan. daer ic onder wone:

4

mer dattu tiden suls te minen lande ende te mine maechscap ende dattu van daer ysaac minen zoon een wijf nemes.

5

Die knaep antwoerde Of dat wijf niet en wilde comen met mi in dat lant. sal ic dinen zone wederleiden in die stat daer du wtgegaen bist?

6

Abraham seide. Wachte dattu minen zone nimmermeer darwaert en leides weder.

7

Die here god des hemels die my gebracht heeft van mijns vaders huys ende vanden lande mijnre geboerten. die mi ghesproken heeft. ende ghezworen seggende dinen zade sal ic dit lant gheuen. Hi sal sinen enghel voer di senden. ende du suls daer een wijf nemen minen zoon.

8

Mer en wildi dat wijf niet volgen. so en salstu niet ghehouden worden vanden eedt: allene en leide minen zone darwaert niet weder.

9

Dus leide die knaep sijn hant onder abrahams dye sijns heren ende zwoer hem op die reden.

10

Ende hy nam aldus tien camelen van sijns heren cudde ende hi ghinc wech. ende droech met hem alle syne gueden: ende doe hi aldus wech ghetijt was soe voer hi te mesopothanien. tot nachors poerte.

11

Ende doe hi die cameels hadde doen rusten buyten der poerten. neuens ene putte waters. des auonts. te dien tiden dat

[p. *30]

die wiven plegen wt te comen om water te sceppen:

12

doe bad hi den here seggende. Here god mijns heren abrahams god come mi huyden te ghemoet: ende duet ontfermicheit met abraham minen here.

13

Sich ic stae bider fonteinen waters: ende der gheenre dochteren die wonen in deser steden sulleu wtcomen om water te sceppeen.

14

Hier om die ioncfrouwe dien ic seggen sal. neyghe dijn cruyc dat ic drincken mach. ende die dan weder antwoert drincket. ende dijn cameels sal ic oec drincken gheuen: dat is si die du bereet hebste ysaac dynen knecht: ende hier bi sal ic verstaen. dattu ontfermherticheit hebste ghedaen met abraham minen here

15

Ende noch en hadde hi die woerden niet voldaen in hem: ende sich rebecca quam wt bathuels dochter die melche zone was nachors wijf welke nachor abrahams broeder was. ende had een cruyc op haer scouderen

16

een seer schoen ioncfrou. ende een alte schone maghet. onbekent van mannen. Ende si was nederghegaen ter fonteynen ende si hadde haer cruyc gheuollet mit water. ende si keerde weder.

17

Ende die knape ginc haer te ghemoete ende seide. Gif mi een luttel waters te drincken van dijnre cruycken

18

Si antwoerde Drinct here mijn. Ende si sette haestelic die cruyc neder op haren arm: ende si gaf hem drincken.

19

Ende doe hi ghedroncken hadde. soe seyde sij. Noch sal ic dijn cameels sceppen water: tot dat si alle gedroncken hebben

20

Ende si storte haer cruyck wt in die troghen ende sij liep weder ten putte om water te sceppen: ende als sijt gescept hadde soe gaf sijt alle die camelen.

21

Mer die knaep merctese al stilswighende: ende hi begeerde te weten of god sinen wech voerspoedelic hadde gemaect of niet.

22

Ende nae dat die cameels ghedroncken hadden so brochte die man voert gouden inaures. die twe cyclen woeghen: ende alsoe veel armillen. dye tien cyclen woegen.

23

Ende hi seide. tot haer Wies dochter bistu? Segt mi. Is in dijns vaders huyse enighe stat om te bliuen/1

24

Si antwoerde. Ic bin bathuels dochter nachors zoon: dien hem melcha ghebaerde.

25

Ende si seide daer toe. Tonsent is veel stroys ende hoys: ende een wide stat om te bliuen is daer

26

Die man helde hem neder ende aenbede den here ende seide.

27

Ghebenedijt moet sijn die here mijns heren abrahams god dye sijn ontfermherticheit ende sijn waerheit niet en heeft ghenomen van minen here. Ende die mi den rechten wech geleit heeft te mijn heren broeders huys

28

Ende aldus liep die ioncfrouwe ende boetscaptet in haers moeders huys al dat si ghehoert had.

29

Ende rebecca had enen broeder die laban hiete. Ende hy ghinc haestelic wt totten manne daer die fonteyn was.

30

Ende doe hi ghesien had die inaures ende die armillen in sijnre susterhanden. ende hi ghehoert had alle die woerden dye si seyde dit heeft die man tot mi gheseit: soe quam hi tot den man die stont neuen die cameels. ende bider fonteynen waters:

31

ende seide tot hem. Des heren ghebenedide com in. Wat staestu hier buyten? Ic heb di dat huys bereit ende oec een

[p. *31]

stat dijn camelen

32

Ende hi leiden in die herberghe. ende ontloet die cameels: ende hij gaf hem stro ende hoy. ende water der camelen voeten mede te dwaen: ende der mannen die mit hem ghecomen waren

33

Ende men leide broot voert in sijn aenscouwen Hi seide ic en sal niet eten: voer dat ic mijn reden segghen sal. Hi antwoerde hem. spreect.

34

Ende hi seide hem Ic bin abrahams knaap.

35

Ende die here heeft minen heer seer ghebenedijt ende hi is groot geworden: ende hi heeft hem ghegeuen scapen ossen siluer gout knapen ende ioncfrouwen. camelen ende ezelen.

36

Ende sara mijns heren wijf gebaerde minen here in haere outheit enen zoon ende si gaf hem al dat si gehat had.

37

Ende mijn here heeft mi bezworen seggende Du en suls minen zoon gheen wijf nemen van dieu dochteren van chanaan. in welker lant dat ic wone:

38

mer du sels varen tot mijn vaders huys: ende van mijnre maechscappen. sulstu minen zoon een wijf nemen.

39

Mer ic antwoerde minen here. Of dat wijf met my niet comen en wilde?

40

Hi seide die here in wies aenscouwen ic wander. hi sal mit di sinen engel senden. ende hi sal dinen wech betrecken: ende du suls minen zoon een wijf nemen van mijnre maechscappen: ende van mijns vaders huys.

41

Du sulste onnosel wesen van mijnre maledictien: alstu coemste tot minen naesten ende en gheuen sijse di niet.

42

Dus quam ic huyden ter fonteynen waters ende ic seide. Here mijns heren abrahams god. oftu betoghen hebste minen wech daer ic nu in wandelen mach.

43

sich ick stae neuen een fonteyn waters: ende die maghet die wtcomen sal. om water te sceppen ende die horen sal van mi ghif mi een luttel waters te drincken wt dijnre cruycken. ende die mi seggen sal.

44

drinct du. ende ic sal sceppen dinen camelen water: dat is dat wijf die die here bereyt heeft mijns heren zoon.

45

Ende doe ic dit al swighende mit mi peinsede. so openbaerde rebecca comende mit haer cruyc die si droech op haer scouderen: ende si ghinc neder ter fonteynen: ende sciep water. Ende ic seide tot haer. Gif mi een luttel waters te drincken.

46

Ende si haeste haer ende sette die cruyc van haren scouderen: ende seide mi. Drinct du: ende ic sal oec dinen camelen drincken gheuen. Ic dranc: ende si waterde die cameels.

47

Ende ic vraghede haer ende seide. Wies dochter bistu? Si antwoerde. Ic bin bathuels dochter. nachors zoon: die hem melcha ghebaerde. Ende aldus hinc ic die inaures om haer aensichte te vercieren: ende ic leide die armillen in haer handen.

48

Ende ic aenbede langhes der aerden: ende gbenedide den here mijns heren abrahams god. die mi ghebracht hadde inden rechten wech: dat ic soude nemen mijns vaders broeders dochter sinen zone tot enen wive.

49

Om dese sake of ghi ontfermherticheit of waerheit duet mit minen here. soe segghet mi. mer ghenoechtet v oec anders. soe segtet mi oec: dat ic gaen mach ter rechter ziden of ter luchter ziden.

50

Laban ende bathuel antwoerden. Die reden is wtghecomen vanden here Ende wi en moghen buyten sijn ver-

[p. *32]

mogen niet anders spreken mitti.

51

Sich rebecca is voer di: neemtse ende tide wech: ende si si dijns heren zoons wijf: alsoe die here ghesproken heuet.

52

Doe dit abrahams knaep hadde ghehoert: soe aenbede hi inder aerden den here.

53

Ende hi brocht voert silueren vaten ende gouden. ende schone clederen: ende hi gafse rebecca tot ghiften. Ende oec gaf hi ghiften. haer broeders ende haer moeder.

54

Ende si maecten werscap: ende si aten ende si droncken te gader ende bleuen daer. ende die knaep stont vroech op. ende seide Laet mi: dat ic gaen mach tot minen here.

55

Ende rebecken moeder ende broeder antworden. Die ioncfrouwe bliue noch tien daghe met ons ende daer na sal si wech tiden

56

Hi seide en wilt mij niet houden: want die here heuet mijnen wech betoghen. Laet mi: dat ic varen mach toe mijnen here.

57

Si seiden. Ropen wi die ioncfrouwe ende vraghen haer haren wille.

58

Ende doe si gheropen was ende ghecomen: soe vraechden si haer. Wilstu gaen mit desen man?

59

Si seide Ic sal daer mede gaen Daer om so lieten sijse tiden ende haer voetster moeder: ende abrahams knape ende sijn gheselscap:

60

ende si baden voerspoedicheit haere susteren ende seiden Du biste onse suster Du moetste wassen in dusent dusentighen: ende dijn saet moet besitten dijnre vianden poerten

61

Dus ghinghen sij sitten op camelen rebecca ende haer ioncfrouwen Ende si volgeden den man: die wederkeerde haestelijc tot sijnen heer waert.

62

Te dier tijt soe wandelde ysaac alle den wech die leydet ten putte: wies name is des leuendes ende des siendes. Want hi woende int zuden lant:

63

ende hi was wt ghegaen om te ghedencken inden acker doe die dach te hant gheleden was. Ende doe hij sijn oghen op gheheuen hadde: soe sach hi comen die cameels van verre.

64

Doe rebecca ysaac ghesien hadde. soe ghinc si neder vanden cameel:

65

ende seide totten knape. Wie is die man die doer den acker comt in onse gehmoete? Hi seide haer. dat is mijn here Ende si nam haestelijc haren mantel: ende ouerdecte haer

66

Ende die knape vertelde ysaac sijnen here. alle wat hi ghedaen hadde.

67

Ende ysaac leide rebeccam in sijnre moeder woninghe ende hij namse te wiue: ende hij mindese so seer: dat hi den rouwe daer mede minderde die hij hadde op sijnre moeder doot