De Beweging. Jaargang 14

[p. 436]

Twee gedichten
Door
J.I. van den Brandeler-den Beer Poortugael

Muziek, - en ze deinen in donkere rijen
De een naast den ander in dreunende maat.
Ik zie ze als schimmen in nevel verglijen
En weet ze eenvoudig: soldaat.

En vreemd is het zien van hun moede gezichten,
Bezonken en stil waar de glans is gedoofd
In het altijd weer eendere arbeid verrichten
Waar geen aan iets grootsch meer gelooft.

't Begin, - o de macht van geestdriftige woorden,
Van vrijheid en sterven tot eer van het land;
Toen duizend als éen naar de gruwelen hoorden
En ieder zich voelde verwant.

Toen in het gefluister langs huizen en straten
Eén kreet klonk van afschuw en haat,
En sommigen even hun Ikheid vergaten
In 't eerste beleven der daad,

Toen leefde het leven er fel, en legioenen
Van mannen en vrouwen vergaarden hun kracht

[p. 437]

 

Om eens te bereiken wat onder millioenen

 

Daár daaglijks bijeen wordt gebracht.

 

 

 

Dat is nu voorbij, als de jaren verloopen

 

Waar niets wordt gevraagd of verwacht

 

Dan werken, en vaag op het einde te hopen

 

Tot spot hun bezieling verkracht,

 

 

 

Dan wijkt het verlangen naar meer. Ziet de voeten

 

Doen pijn van het loopen, de ransel is zwaar,

 

En moeten zij nu in vernedering boeten

 

Dat wat hen eens dreef tot elkaar?

 

 

 

Vooraan, in de verte, weerklinkt de trombonne

 

Vermengd met het spelen der fluit.

 

Dan sterft het geleidelijk af, - de colonne

 

Gaat stadig met sloffend geluid.

Eens gingen zij trotsch en gevierd door de straten,
Hun lansen en helmen beglansd door de zon.
Zij wisten zich meest en voor alles: soldaten,
En geen die zich keerde of bezon.

De vrouwen begroeven hun smart in heur daden,
Zij juichten en riepen: ‘God zegen uw strijd’.
Geen vrees kon de brand van hun jubeling schaden,
Zij brachten hun offer bereid.

En bloemen-getooid trokken immer weer scharen
- Het leek als de gang naar een wonderschoon feest,
Een optocht van dagen en maanden en jaren
En nóg is het eind niet geweest.

[p. 438]

 

Maar nu, - in de menschenverlatene straten

 

Is geen die hun stap en muziek begeleidt,

 

Zij gaan met gesloten verstrakte gelaten

 

En voelen de wegen te wijd.

 

 

 

Doch plotseling komt tot hun geest de ontzetting:

 

- Daar is geen bedwelming van glorie en praal,

 

Geen meisjes met bloemen als blijde bezetting,

 

Geen vrouwen, - geen juichend onthaal.

 

 

 

Maar van ieder huis zijn de luiken geloken

 

Als teeken van smart, en in opperste rouw

 

Ligt achter dat duister het lichaam gedoken

 

Van grijsaard of moeder of vrouw.

 

 

 

- Zij gaan als verwezen en blind door de straten,

 

Hun lansen en helmen beglansd door de zon,

 

En weten zich niets dan vermoeide soldaten

 

Die 't leven nam, hield, en verwon.