De Beweging. Jaargang 14

[p. 303]

Boekbeoordeelingen

Bloemlezing uit Benjamin's Vertellingen, door W.L. Penning Jr., met toestemming van den schrijver ten behoeve van het onderwijs samengesteld door Dr. G.E. Opstelten, Leeraar aan de G.H.B.S. met vijfjarigen cursus te Haarlem. S.L.van Looy Amsterdam, 1917.

Er was tot het samenstellen van deze keus, die op zichzelf, en met name voor jongeren, boeiend en begrijpelijk zijn moest, en tevens tot de kennis van de volledige Vertellingen inleiden, een zorgzame ontleding en schikking noodig: een dubbele arbeid die door Dr. Opstelten met liefde begonnen, en in overleg met de dichter door hem voleindigd werd. De voornaamste moeielijkheid bestond hierin dat in Benjamin's Vertellingen de stukken die op een gefantaseerd huiselijk leven en op oude familieoverleveringen betrekking hebben, langzamerhand, naarmate de reeks van verhalen grooter werd, aan belang en aanzien afnamen, vergeleken met de na hen volgende persoonlijke herinneringen. Zou de keus echter beperkt worden tot deze laatste, dan viel het niet te ontkennen dat een belangrijk en waardevol deel van het werk, tot schade van hen die ertoe moesten worden ingeleid, werd uitgeschakeld. Dr. Opstelten heeft deze moeielijkheid opgelost door fragmenten uit de eerste helft tusschen de tekst van zijn inleidend Overzicht op te nemen. Zij zijn nu aanwezig zonder de aandacht van de eigenlijke keus af te leiden. Die keus zelf volgt dan in hoofdzaak de orde van de Vertellingen, behalve waar met oordeelkundig inzicht enkele gedeelten of brokstukken dáár werden ingevoegd waar zij het meest tot de verduidelijking van het geheel bijdroegen of zelf tot hun recht kwamen. In een

[p. 304]

van deze fragmenten, uit het oorspronkelijk inleidende gedicht Eene Herinnering, heeft Penning enkele veranderingen - wie heeft meer dan hij Starings gewoonte zijn gedichten te blijven verbeteren! -, en elders eenige verklarende aanteekeningen aangebracht, zooals wij er van zijn hand gaarne meer hadden.

Benjamin's Vertellingen - en niet minder het daarbij aansluitende Tom's Dagboek - behooren tot die in engere zin vaderlandsche poëzie, waarvan het vooruit te zeggen is dat ze telkens weer in verschillende lagen van de bevolking zal doordringen. Penning's gedichten eenmaal op de scholen, wil zeggen dat zij daar lange jaren hun plaats zullen behouden en tal van leerlingen, jonger of ouder, aan zich binden. Van de kleinere keus zullen die naar de volledige werken grijpen, zich verfrisschen aan gevoel en geest van hun dichter, en belangstelling voelen ontwaken voor dat eigenaardig-hollandsche leven, dat almeer geschiedenis wordend, hun lief zal blijven omdat het in die stem van hartelijke herinnering en herdenking tot hen komt, waarvan deze dichter het geheim heeft.

Zoo zal Penning, zelf de dankbaarste van alle nakomelingen, daar zijn waar hij altijd heeft willen wezen: in het hart van een hollandsche nakomelingschap.

A.V.