De Beweging. Jaargang 13

[p. 439]

Boekbeoordeelingen

Alte flämische Lieder. Im Urtext mit den Singweisen herausgegeben von Johannes Bolte, Insel-Bücherei No. 209.

Men mag deze onderneming van de Insel-Verlag beschouwen als een politieke zet om zich van Vlaanderen te verzekeren, of als een ernstige poging om de verbroken geestelijke eenheid van West-Europa te herstellen, zeker is, dat deze keuze uit het oude Nederlandsche Lied keurig en nauwkeurig is tot stand gebracht. De Berlijnsche geleerde, Dr. Johannes Bolte, geen vreemde op het gebied van het volkslied - hij heeft ook aan het Tijdschrift van de Maatschappij voor Letterkunde een of meer bijdragen geleverd - heeft als grondslag van zijn verzameling genomen ‘Het Oude Nederlandsche Lied’ van den Gentschen hoogleeraar Florimond van Duyse en heeft met kritiek en smaak zijn keuze gedaan. Alle soorten van zangen, ontstaan tusschen de 12de en de 19de eeuw, zijn vertegenwoordigd: verhalende liederen (Halewijn), minneliederen (Het waren twee konincskinderen, Het daghet in den Oosten), drinkliederen (Gheldeloos, ghi doet mi pijn), dans- en speelliederen (Het Kwezelke, Er ging een patertje langs den kant), geschiedzangen (Wilhelmus) en geestelijke liederen, voornamelijk Kerstliederen. Er zijn maar drie liederen niet aan Van Duyse ontleend. Van deze had No. 22: ‘Das flämische Mädchen und der französische Herr’ gevoegelijk gemist kunnen worden. Dat is de Duitscher, die de gelegenheid niet voorbij kan laten gaan, even een staaltje te leveren van de slechte verstandhouding tusschen Franschen en Vlamingen. Maar tot zijn eer zij gezegd, dat dit de eenige plaats is, waar zijn schoonheidszin voor zijn tendentieuse vaderlandsliefde bezweken is.

Toch zal dit boekje den Nederlander, die het inziet, vreemd aandoen. Dat ligt hieraan, dat de populairste, en in Nederland

[p. 440]

populairste redactie van een lied niet altijd de oudste en mooiste is. Liederen als Heer Halewijn, Ik sech adieu, Ic stont op hooge bergen, Er ging een patertje langs den kant, e.a. worden door ons gekend volgens den text en gezongen op de wijze, die in het Nederlandsch Volksliederboek, uitgegeven door Kalff, de Lange, Van Riemsdijk, te vinden zijn; zooals zij in bloemlezingen of afzonderlijke uitgaven gedrukt zijn of zooals zij zich mondeling in Holland hebben voortgeplant. Vandaar dat wij de voortreffelijkheid van de door Dr. Bolte opgenomen redactie's en zangwijzen boven de ons bekende moeilijk erkennen. Traditie is voor de aesthetica een kwaad ding. Maar laten wij bedenken, dat deze uitgave ook niet in de eerste plaats voor ons Hollanders, maar voor Duitschers bedoeld is.

Mea Verwey.

Jan van Ruisbroeck, Das Buch von den zwölf Beghinen, Visionen der Schwester Hadewich, Lanzelol und Sanderein, No. 206, 207, 208 der Insel-Bücherei Leipzig, 1917.

Met deze drie middel-nederlandsche geschriften in hedendaagsch duitsch te doen overbrengen hebben bestuurderen van de Inselboekerij een goede keus gedaan. Alle drie zijn ze van hooge rang, niet alleen in het nederlandsche, maar in het europeesche leven. Dat de vertaler, Friedrich Marcus Huebner, zijn taak naar behooren vervuld heeft, kan ik tot mijn leedwezen maar gedeeltelijk toegeven. Hij deed zijn werk met geestdrift en gaf van de schoonheid en ongemeenheid die hem boeide zeker een indruk. Dat is veel, zooveel dat ik de gapingen in zijn taalkennis graag voorbij zou zien. Toch is het beter vasttestellen dat zij al te vaak schade doen aan het oorspronkelijk.

Het trof mij dat nooit - zooveel ik weet - een nederlandsch uitgever op de gedachte gekomen is een nieuwere bewerking van Hadewich's Vizioenen uittegeven. Menigeen zou hem dankbaar zijn geweest. Huebner's lezing met de tekst vergelijkende kwam ik er vanzelf toe sommige Vizioenen in ons hollandsch weertegeven, waarvan ik een - Hadewich's eerste - in dit nummer doe afdrukken.

A.V.