De Beweging. Jaargang 12

[p. 217]

Joodsche liederen
Door
Jacob Israël de Haan

Thans keer ik weer: mijn God heeft mij vergeven,
En Zijn genade wreekt de wegen niet,
Waarlangs ik zwierf bij spel en ijdel lied,
Zijn liefde doet mijn stervend hart herleven.

En als gij vraagt: hoe weet gij Zijn genaden,
Wie zeide u zeker, dat Hij u vergaf,
Al ijdel dwalen langs zingende paden
Bevreesd voor aardsche noch hemelsche straf,

Dan antwoord ik: ‘zoo zeker als mijn oogen
Den hemel zien, zoo zeker als ik hoor
De zang der vogelen, een nieuw geluid,

Zoo zeker kent mijn hart Zijn mededoogen,
Ik weet wat ik won en wat ik verloor
En huivrend juich ik mijn verrukking uit.

Wat ik verlang? Niet meer de wilde weelde,
De woede, die naar donkre daden drijft,
Slechts dat mijn ziel, die zooveel goed verspeelde,
Na zooveel kwaad in vroomheid vreedzaam blijft.

[p. 218]

 

Wat ik verlang? Ik heb zooveel gewonnen

 

In overmoed, dat ik verloor in smart:

 

Geve mij God, gezuiverd en bezonnen

 

Een smeekende ziel en een zingend hart.

 

 

 

Mijn weekwerk eindigt: milde Sabbathvrede

 

Voert mijn onrust tot een gerusten zin.

 

Met genooten van mijn Volk treed ik in,

 

 

 

Waar bij 't stijgen van onze Sabbathbeden

 

Een vrome knaap juicht met huivrende stem

 

Als eens de Priesters van Jeruzalem¹⁾.

Geen schat van licht vergoedt van smallen luchter
Op 't Inwijdingsfeest den bescheiden schijn,
Verlaat geen vrome rust om rijk te zijn
Aan menig Feest, maar voor geen zonden schuchter.

Want weet, wie lachend het Licht heeft gebluscht
In zijne ziel verkommert dof in duister,
Laat zijn huis vol zijn van schatten en luister,
Voor aardsche vreugd ruilt hij hemelsche rust.

Ik was dertien jaar: toen gaf Vader mij
Een kroonluchter om acht dagen te branden
In den winter, herdenkend, dat uit schanden
En slaafschheid ons Volk vroom werd, rijk en vrij.

1) In het Koor ter Nieuwe Synagoge te Amsterdam.

[p. 219]

 

Mijn handen beefden van een blijde ontroering

 

Als ik één licht meer ontstak elken dag,

 

Tot er acht sidderend brandden, wat zag

 

Ik starend in dat licht niet met vervoering?

 

 

 

Makker: vraag niet waarom mijn handen beven

 

Als ik nu des avonds mijn licht ontsteek,

 

Vraag niet wat ik schaterend heb misdreven

 

Wiens naakte ziel voor niet één zonde week.

 

 

 

Vraag niet: gisteren was het Nieuwe Maan,

 

Wie dreef mij, ziel en zinnen zat van leed,

 

Waar 't heilig Huis zijn deuren opendeed

 

En ik den Luchter vroom-verlicht zag staan?

 

 

 

Met acht lichten vol, toen wij kindren waren

 

In Moeders huis was haar licht onze schat,

 

En nu: gedreven door de ban der Stad

 

Beschreit mijn lied zoo veel verloren jaren.

 

 

 

Dwaal niet als ik. Vriend, doof geen hemelsch licht

 

Voor aardsche schijn, die droevig is en duister,

 

Ik was dertien jaar....waar vind ik den luister

 

Van mijn Luchter, acht dagen opgericht?

Heugnis van u, gewijde Sabbathdag,
Brengt mij den bloeitijd van mijne jeugd weder,
Ik ben weer jong, ik voel verheugd en teeder
De zegen van vader en moeders lach.

Zij stak de lampen aan, zij hief heur handen
Naar 't licht, dan rustte voor die week het werk.
Vader en ik gingen naar onze kerk,
Waar sidderend de Sabbathlampen brandden.

[p. 220]

 

Tusschen al blijde lichten glansde één lamp

 

Eeuwig levend door dag en donkre nachten,

 

Vader vertelde: toen Romeinsche machten

 

Onze macht braken, brachten brand en ramp

 

 

 

Op Jeruzalem, van het tempelvuur

 

Redden vrome mannen één smalle vlam.

 

Vuur brandt uit vuur, waar ons Volk zwervend kwam,

 

Behoeden wij dat Licht in eeuwgen duur.

 

 

 

Ik staarde en peinsde, wijl de Sabbathzang

 

Machtig van maat zong door de Synagoge:

 

‘Ons land ligt braak, ons Volk werd diep gebogen

 

Vader zegt, dat wij keeren, maar hoe lang?

 

 

 

Zal dan het vuur van deze smalle lamp

 

Nog branden, zullen vrome mannen 't dragen

 

Terug naar Jeruzalem, dat geen ramp

 

Geen overmacht neervalle op onze dagen.’

 

 

 

Eeuwig Licht brandt in elke Synagoge,

 

Ik doofde spots eeuwig licht in mijn ziel,

 

Ik heb gejuicht, ik ben bemind, bedrogen,

 

Wie steeg zoo zingend, die zoo schreiend viel?

 

 

 

Schrei niet, uw God spreekt: ‘Mijn eeuwig gericht

 

Verzoent mijn volk met zijn geheiligd Land.

 

Zuiver van wonden wordt uw hart en hand

 

Als de glans van 't gewijde Sabbathlicht.’

 

 

 

Ook mijn hart en mijn handen? Menig dag,

 

Toog ik op roof uit met doortrapte zinnen.

 

Wordt het verzoend? Zal ik gestild herwinnen

 

Zegen van vader, moeders zaalge lach?