De Beweging. Jaargang 9

[p. 53]

Aanteekening

Het nieuwe Frans Hals-museum te Haarlem.

Toen ik eenige weken geleden een bezoek had gebracht aan dit nieuwe museum, was ik aangenaam verrast door de lokaliteit, en door de gelegenheid die zij aanbood om menigerlei voorwerpen van historisch of kunst-belang naar behooren tentoon-testellen. Bovendien had ik het genot gehad sommige, vooral kleinere, schilderijen te kunnen bewonderen, die in de zaal op het Stadhuis niet in het oog vielen. Nochtans ging ik weg onder het gevoel van een groote, een allesverslindende teleurstelling. De Halsen namelijk, de kunstwerken om wier voordeelig uitkomen het bij een rangschikking van de schilderijen in dit gebouw toch eigenlijk allereerst te doen moest zijn, had ik niet kunnen genieten. Ik had ze niet kunnen zien. Ze waren vermoord.

Ik heb mij zelden zoo verbouwereerd gevoeld als na deze ervaring. Maar juist daarom wenschte ik ze niet openlijk uittespreken. Mijn bezoek was een eerste; andere omstandigheden waren misschien ongunstig geweest; in elk geval had de tijd mij ontbroken om nategaan aan welke oorzaken mijn indruk te wijten viel.

Een artikel dat de Heer Frans Vermeulen in De Wereld van 20 Juni geschreven heeft, brengt wat mij ontbrak. Zijn indruk was dezelfde als de mijne. Maar bovendien heeft hij naar de oorzaken van die indruk een onderzoek ingesteld.

De voornaamste daarvan is deze: dat, hoewel de kabinetten waarin de stukken van Hals zijn tentoongesteld, opzettelijk tot dat doel op het Noorden gebouwd werden, de verlichting er alles te wenschen laat.

Het feit komt met mijn ervaring overeen. Hoe en waarvoor

[p. 54]

dit zoo is wordt door den Heer Vermeulen nauwkeurig aangeduid.

De tweede oorzaak is, volgens hem, de verdeeling in kabinetten zelf.

Ook dit is een opmerking die ik kan bevestigen. Juist het geheel van Hals' schutterstukken, en het dóorklinken van hun kleuren onder het zelfde licht, bewerkte indertijd, in de zaal op het Raadhuis, een stemming, die men hier met geen mogelijkheid terug kan vinden.

En evenzeer treft mij als juist de derde bewering: dat het eindelijk aanlanden bij deze schilderijen, nadat men ongeveer het heele museum doorloopen heeft, hun allesbehalve ten goede komt.

De Heer Vermeulen slaat voor, het werk van Frans Hals in zijn geheel overtebrengen naar de groote bovenlicht-zaal, waar nu Pieter Grebber's ‘Abraham en de Engelen’ en de regentenstukken van Jan de Braij hangen. Of dit gewenscht, en of het doenbaar is, zou natuurlijk door een nader onderzoek moeten worden uitgemaakt. Ook of de bezwaren tegen den bouw van de kabinetten ingebracht, steekhouden. Maar waar het feit niet is tegen te spreken dat voor sommige bewonderaars van Hals' kunst de schoonheid van zijn Haarlemsche schilderijen in de nieuwe omgeving is verloren gegaan, daar dunkt het me, ook voor de stad Haarlem, van het hoogste belang dat zulk een onderzoek onverwijld wordt in het werk gesteld.

A.V.