Beschryvinge van de Noordtsche landen, die gelegen zijn onder den kouden Noordt-Pool, als Denemarcken, Sweeden, Noorweghen, Finlandt, Laplandt, Godtlandt, Poolen, Pruyssen, Ys-Landt, &c.

Waer in verhaelt werdt de verscheydenheyt der coopmanschappen, en kleedinge der inwoonderen. Mitsgaders: eenighe ureemdigheden die men aldaer te lande vindt, soo van beesten, voogelen, vissen, en zee-monsters

Voorbeelden van Menschen die in Wolven, en andere Gestaltenissen verandert zijn, en daer nae weder in Menschen.

MAer laet ons nu tot de voorbeelden komen. Seker Edelman, een lange wegh door ’t bosch reysende, had by sich eenige Boeren van dienstbare staet, die in dese toovery niet onbedreven waren, gelijck’er veel van sodanigen in die gewesten gevonden worden. De dagh gingh ten avont; en hy moest sich oock bereyden om in ’t bosch te vernachten, om dat’er geen herbergen daer omtrent waren. Sy wierden daer nae van honger en gebreck gedruckt. Een van hen stelde eyndelijck een spoedige raedt voor, te weten dat de anderen sich stil souden

[p. 26]

houden, en geen gedruys maken schoon sy yets sagen. Hy seyde dat hy van verre een kudde Schapen sagh weyden, ende dat hy bevorderen sou, dat sy sonder grote arbeydt te doen, een daer af soude krijgen, om dat te braden, en te eten. Hy begaf sich daer nae terstont in het duystere bosch, om van niemandt gesien te worden, daer hy voor die tijt de gestalte van een mensch in een Wolf veranderde, hy viel met groot gewelt op de kudde Schapen in, en een uyt de hoop geruckt hebbende, vloodt daer mede weer naer ’t bosch, en bracht het, een wijl daer nae aen de wagen, in de gedaente van een Wolf. Sijn mackers van dese roof meewustigh, ontfinghen het met groote blyschap, en verborgen haer heymelijck in de wagen. Maer de geen, die hem in een Wolf verandert had, keerde weer naer ’t Bosch, ende nam weer de menschelijcke gedaente aen. Daer gebeurde oock in Lijflandt, weynigh jaren geleden, tusschen de Gemalin van seker Edelman, en zijn knecht (die sy daer in grooter getal hebben dan in eenigh gewest der Christenheyt) dat sy hier over verschil hadden of den mensch in een Wolf verandert kon worden. De knecht hier op uytbarstende, seyde dat hy terstont een voorbeelt van dese saeck wilde by brengen, indien men dit aen hem wilde veroorloven. Hy tradt alleen in de kelder, daer hy in de gedaente van een Wolf, niet langh daer na uytquam. Hy wiert terstont van de Honden vervolgt, die hem over ’t veldt naer ’t bosch vluchtende, ’t oogh uytbeeten, schoon hy sich heftelijck verweerde. Hy quam in de volgende dagh weer by zijn vrouw, ende had zijn een oogh verlooren. Eyndelijck men bevint oock by versche geheugenis dat de Hertogh van Pruyssen, weynigh geloof aen soodanige tooveryen gevende, seker man, in dese boosheydt ervaren, en in banden gesloten, dwongh dat hy sich in een Wolf veranderen sou; ’t welck oock soo geschiet is. Hy beval daer nae dat men dese met vuyr sou verbranden, op dat dusdanigh een afgodery niet ongestraft soude blyven. Want sodanige boosheden worden na de Goddelijcke wetten strengelijck gestraft.