Berigten van het Historisch Gezelschap te Utrecht. Deel 2

[p. 5]

[Tweede stuk]

Voorrede.

Het zal den lezer niet onbekend zijn, dat de hoogleeraar M. Siegenbeek onlangs bij den boekhandelaar A.C. Kruseman te Haarlem heeft in het licht gegeven een werkje, getiteld:Verslag van de verhooren door Johan van Oldenbarnevelt ondergaan, in drie afdeelingen.

Daar het tot dusverre onbekend is, waar de oorspronkelijke verhooren zijn gebleven, heeft deze verdienstelijke geleerde den beoefenaar der vaderlandsche geschiedenis een niet geringen dienst bewezen, door een verslag in het licht te geven van een handschrift, inhoudende de verhooren van Johan van Oldenbarnevelt en hetwelk met de kennelijke hand van den raadpensionaris Jacob Gilles geschreven, hierdoor een zekeren waarborg van echtheid draagt.

‘Dit verslag,’ zegt de geleerde in zijn voorberigt, kon zonder eene vervelende wijdloopigheid niet alle artikelen bevatten, over welke de grijze staatsman daarbij ondervraagd werd.’ De heer siegenbeek meende in zijn overzigt zich derhalve te moeten bepalen tot de melding der voornaamste verhooren voor de gemagtigden tot het voorloopig onderzoek, en van zulke, waaruit eenigen schijn van beschuldiging tegen Oldenbarnevelt kon worden afgeleid. Omtrent de verhooren voor zijne regters afgeleid, heeft de schrijver echter zich minder vrijheid veroorloofd en achtte zich verpligt, zoowel het verhoor waarbij de staatsman tegen den griffier Aerssens werd overgesteld als

[p. 6]

de verdediging van Oldenbarnevelt zelf, in hun geheel te moeten mededeelen, daarbij slechts eenige noodige beschaving van taal en stijl, door eene menigte bastaardwoorden ontsierd, in acht nemende.

Deze verdienstelijke geleerde geeft ons de verzekering, dat hij bij de bewerking van dit verslag ter goeder trouw en zonder eenige partijdigheid is te werk gegaan. In hoe verre deze verzekering waarheid bevat laten wij aan de beoordeeling over van den onbevangen beoefenaar der vaderlandsche geschiedenis. Ons althans is voorgekomen, dat eene woordelijke ieruggeving van dit handschrift zelf met alle zijne wijdloopigheid en taal ontsierende bastaardwoorden, geenzins als een nutteloos en overbodig werk kan worden beschouwd. Daarbij zal het verslag van den heer Siegenbeek bij velen, die het om grondig onderzoek naar deze belangrijke zaak te doen is, het verlangen hebben opgewekt om dit stuk zelf te leer en kennen. Het is dan ook om aan dit verlangen te voldoen, dat het bestuur van het Historisch Gezelschap aan den heer J.W. Holtrop vergunning heeft verzocht, om het op de koninklijke bibliotheek te 'sHage berustende en door den rijks archivarius den heer Mr. J.C. de Jonge gecollationeerd afschrift in het licht te mogen geven, aan welk verzoek, na verkregene magtiging daartoe van den minister van Binnenlandsche Zaken, met de meeste bereidvaardigheid is voldaan, zoodat de redactie van genoemd Gezelschap in staat is gesteld om den lezer dit zoo hoogst belangrijk stuk in zijn geheel te doen kennen.