De Belgische Illustratie. Jaargang 15

Bibliotheken te Rome.

Rome heeft reeds vroeg een aantal bibliotheken in zijn midden geteld. Men telde in het heidensche Rome niet minder dan 29 verzamelingen, behalve die der partikulieren en deze laatsten waren zoo wel gevuld, dat men vertelt van zekeren Sammonicus Serreus die 62.000 manuscripten bezat.

Zooals Rome gansch zijnen luister aan de Pausen verschuldigd is, zoo ook is dit het geval met zijne geleerdheid. De Pausen hebben immer met iever aan het verzamelen der schriften en boeken gewerkt, daaraan groote sommen

[p. 366]

besteed en alzoo eene klinkende logenstraffing gegeven aan de beschuldiging dat zij de wetenschap niet in de hand hebben gewerkt.

Onder de voorname bibliotheken te Rome, bekleedt de Vatikaansche bibliotheek eene eerste plaats. Nauwkeurig zeggen waar zij haren oorsprong nam, is niet gemakkelijk, doch de eigenlijke ontwikkeling daaraan gegeven, dagteekent van de XII^e eeuw, toen de Pausen van Lateranen naar het Vaticaan verhuisden. Een korten tijd werden de boeken der bibliotheek naar Avignon overgebracht, doch na het eindigen der scheuring onder Martinus V in 1476, weer naar Rome teruggevoerd.

Een deel dezer kostbare boeken bleef in Frankrijk achter en werd eerst in 1566 en nog in 1784, aan de wettige eigenaars teruggegeven.

Alle talen, alle vakken zijn in deze altijd grooter en grooter wordende bibliotheek vertegenwoordigd. De manuscripten, die men er vindt, zijn ontelbaar en vormen eenen rijkdom, die inderdaad éénig mag genoemd worden. Een volledige katalogus van die bibliotheek bestaat er niet. De drie deelen welke er tot nu toe bestaan, werden niet voortgezet.

Behalve deze uitgestrekte bibliotheek telt men te Rome 1⁰ de bibliotheca albani, in het paleis van dien naam. Deze verzameling heeft veel door de fransche beschavings-oorlogen geleden, gelijk overigens al wat kunst en wetenschap is in Europa, waar de Franschen den voet plaatsten:

2⁰ de bibliotheca Alexandria in de Sapienza, de romeinsche hoogeschool; 3⁰ de bibliotheca Angelica, in 1620 door Mgr. Angelo Rocca gesticht en 150.000 banden tellende; 4⁰ de Barbarini, in het paleis van dien naam, die weleer 100.000 boeken en 10.000 manuscripten bezat, doch in den loop der tijd erg bestolen werd; 5⁰ de bibliotheca Casanatensis in het klooster der Dominikanen, door kardinaal Casanata, in 1700 overleden, gesticht.

Casanata gaf als fonds voor het stichten der bibliotheek, zijn 30.000 boeken en daarenboven 80,000 gouden scudi.

Verder heeft men te Rome 6o. de Chigische bibliotheek, in het paleis Chigi gevestigd en alweer het werk van kardinalen en Pausen; 7o. de Corsinische bibliotheek, in het paleis Corsini, vooral door Paus Clemens XII begiftigd; 8o. de biblotheca Lancisiana, in het gasthuis de Spirito, eene verzameling van geneeskundige en andere zeldzame werken, door den geneesheer van Paus Clemens XI, en 1716, Lancisi, gesticht; 9o. de Valli cellano, een der grootste en rijkste bibliotheken van Rome en eindelijk de zoogezegde, lOo. de bibliotheca Vittorio Emmanueli, gevormd uit hetgeen de nieuwe regeerders uit kloosters en collegies hebben gestolen.