De Belgische Illustratie. Jaargang 15

Dargonne de dansmeester.

In het verhaal van onzen hoofdredacteur, Respublica en Dargonne, in de Belgische Illustratie verschenen, wordt eene levendige schets van dien dansmeester geleverd, die tijdens de fransche omwenteling eene zoo belangrijke rol in Antwerpen speelde. Tot nu toe had men altijd gedacht dat de Franschman van adellijke afkomst was: dit zegde hij, ja; maar Vanden Brande bewijst dat hij de zoon was van eenen tandentrekker en het is niet waarschijnlijk dat deze in de hooge en geblazoeneerde wereld thuis hoorde.

Dargonne, Simon Pierre, werd den 2 October 1749 te Dieppe, in Normandië geboren. Zijn vader, een dentiste, zegt het doopregister van Saint-Jacques, noemde zich Pierre Dargonne en zijne moeder Elisabeth Jacques. ‘Alhoewel een tandentrekkerszoon, zegt de schrijver der kunstgeschiedenis, beweerde Simon Pierre Dargonne in zijn ouden dag, dat zijne familie van adel was, doch al haar fortuin had verloren. Niettemin ontving hij eene verzorgde opvoeding. Althans in zijne taal voerde hij met gemak en zwier de pen; hij was muziekant, een afgericht danser en zelfs dorst hij de teekenstift, ja, het palet en de penseelen aanvatten, om landschappen te malen.

[p. 340]

‘Als jongeling schijnt Dargonne zijne goede faam, misschien door ongeluk, misschien door wangedrag, te hebben verloren; want op zijn twee en twintigste jaar vestigde hij zich bedektelijk te Antwerpen. In onze poortersboeken staat hij met verplaatste voornamen en onder valschen familienaam aldus aangeteekend: 22 April 1772, Peeter Simon Gautier, geboren tot Diepe, in Normandië, dansmeester.’ Uit de doopregisters van Dieppe blijkt dat er aldaar nooit een Pierre Simon Gautier werd geboren.

de gems.

‘De beschaafde manieren en veelzijdige kennissen van den jongen Franschman verschaften hem toegang bij onze bemiddelde en adellijke familiën, om muziek- en dansles te geven. Zijne afkomst en zijne echte namen waren spoedig bekend, en Peeter Simon Gautier werd dan ook Simon Pierre Dargonne. Na zijne beroepsbezigheden to hebben vervuld, verkeerde de onderscheiden Normandiër als schilder zeer nauw met onze kunstenaars, wier taal hij leerde spreken.

‘Den 3ⁿ november 1789 werd hij, op voorstel van den historieschilder Willem Schaeken, aangenomen als werkend lid der Antwerpsche Kunstmaatschappij. Op zijne beurt droeg hij den 20ⁿ december 1791 den heer Cockx, en op 12 augustus 1793 den zeeschilder Marten Waefelaerts voor, die beiden werden aangenomen. Den 29ⁿ december van dit laatste jaar stelde ‘Mijnheer Dargonne’ in de Kunstmaatschappij ook een door hem vervaardigd landschap ten toon, zoodat hij rechtstreeks deel aan onze kunstbeweging nam.

[p. 341]

‘In de kringen, waar de dansmeester-schilder zijne lessen gaf, vernam hij bijzonder goed, hoezeer de Fransche Republikeinen verafschuwd waren. Dat had hem voorzichtigheidshalve doen besluiten, bij den eersten inval der nog wankelende Republiek, werkeloos ja, verborgen te blijven. Toen echter zijne zegevierende landgenooten, bij hunne tweede verovering van ons land, al hunne vijanden en ook bijna heel onzen adel op de vlucht dreven, trad hij openlijk op als een volbloed Republikein. Als Franschman boezemde hij den vreemden veroveraren volle vertrouwen in, en door zijne plaatselijke kennissen wist hij zich zoo onmisbaar te maken, dat hij reeds op 3 augustus 1794, bij de eerste vernieuwing van ons Magistraat, door den Représentant du Peuple Francais Richard tot officier municipal werd benoemd. In de afkondiging zijner aanstelling werd hij aangegeven als volgt: Dargonne, musicien, rue des Juifs.’

eene lieve familie.

In eene nota vinden wij vermeld, dat op dit oogenblik Dargonne in het huis 42 van gemelde straat eene kamer bewoonde, waarvoor hij 80 gulden 's jaars betaalde. In juni 1795 wilde men hem doen verhuizen; doch dit ging niet en men moest de hulp der wet inroepen. De verhuurder heette Jan Jozef Verstappen, en deze werd zelf beschuldigd den nieuwen officier municipal beleedigd te hebben. In October 1795 verhuisde Dargonne naar het No 3 op de Jessuietenplein.

‘De gewezen dansmeester was nu voornamelijk werkzaam in het comité de surveillance, en

[p. 342]

hij deed ons volk zoo opmerkelijk behendig naar zijne Frans-republiekeinsche pijpen dansen, dat de Représentant Hausmann hem reeds op den 5ⁿ dag der Sans-culottides van het jaar II (21 september 1794,) benoemde als Onder-Schouteth van Antwerpen. In die hoedanigheid stelde hij, op 8 november 1794, met zijnen Schouteth Wauters, reeds voor, de klokken onzer kerken aan de Fransche Republiek te offeren. Dit blijk van hartelijke genegenheid werd te Parijs zoo goedgunstig vernomen, dat de Representanten bij het leger van het Noorden den lⁿ Floréal jaar III (20 april 1795) Dargonne verhieven tot Agent National, of Vertegenwoordiger der Republiek bij de Municipaliteit van Antwerpen, welke titel door besluit van 28 Frimaire jaar IV (19 december 1795) in dien van Commissaire du Directoire Exécutif veranderd werd. Als dusdanig speelde de gewezen muzikant-dansmeester-schilder zijne gewichtigste rol, welke althans voor de kunst hoog belangrijk was.

‘Gedurende twintig jaren had Dargonne in onze stad bijna geen ander openbaar leven dan dat der kunstplechtigheden mogen waarnemen. Dat, sinds de komst zijner landgenooten, dit leven nu ophield, en tot zelfs de Academie gesloten bleef, kon zijn schildershart maar niet verkroppen. Terwijl hij vruchtelooze pogingen aanwendde, om geld voor het teekenonderwijs te bekomen, knoopte hij met den Parijschen schilder Jean Mérimée eene briefwisseling aan, welke voor doel had te Antwerpen een degelijk kunstonderwijs in te richten. Beide vrienden waren het eens, dat de Vlaamsche School uitstekende meesters had voortgebracht en nog goede schilders telde, doch die nu verachterd waren of althans niet meer werden opgemerkt. In Frankrijk, of beter te Parijs, ging het er anders toe. Daar schiep de vermetele Louis David, in klassieken vorm, tooneelen uit de Grieksche en Romeinsche geschiedenis, welke niet weinig indruk en ophef maakten.

‘Volgens Mérimée moest de beruchte Parijsche meester onzen eenvoudigen Vlamingen tot voorbeeld strekken. Arme onwetende! Alhoewel hij eenige jaren vroeger onze stad bezocht, wist hij dan nog niet dat Antwerpen zijne klassieke kunsthervorming reeds beleefd had. Het bastaardstelsel, waarmede David in 1780 te Parijs was opgetreden, had Lens van in 1768 te Antwerpen ingevoerd.’

In 1799 trouwde Dargonne met eene francaise, zekere Adrienne Agnes Thérèse Cerisier. Nu woonde Dargonne op de Schoenmarkt in N^o 25. In 1800 werd de dansmeester bijgevoegd rechter en in 1807 lid bij het crimineel gerechtshof (!) te Antwerpen benoemd. In 1811 ging hij te Brussel en daarna te Vilvoorden wonen. In 1821 moest hij schilderen om zijn brood te winnen. In 1839 stierf hij op een bijna 90 jarigen ouderdom in..... een zinnelooshuis. Ziedaar eenige belangrijke inlichtingen over dien politieken dansmeester, die in zijne brieven schreef le ci-devant Dieu, en hier eene rol vervulde die op meer dan een punt belachelijk was.