De Belgische Illustratie. Jaargang 15

Op de beurs in 1613.

Recht levendig schetst Boudewijn de Amsterdamsche Beurs in de XVII^e eeuw, hetgeen eenigszins in overeenkomst moet gestaan hebben met de Antwerpsche, waar ook winkels bestonden.

‘Middelerwijl er eenige achtbare koopluyden, steunpilaren van den Staat, in hunne los over den schouder hangende mantels van Spaansche snede, de borze opwandelen, werpen zij het oog op de tweede gaanderij, die op de bogen der onderste rust en die ingericht is tot het houden van winkels in galanteriewaren, boeken en prenten en velerhande andere fraaijigheden. In het oosten der gaanderij is het pand der lakenkoopers of de laken-venthal. In haar donkere ruimte liggen de beste Leydsche lakens met de loodjes die de sleutels der stad dragen. Er is ook een goede voorraad van sergi[o,]

[p. 260]

karsaai en Venetiaansch fluweel; ook hangen er aan de kopstokken, gemaakte kleederen: mantels voor jonkers en pronkers; lederen wambuizen voor de krijgsknechten om ze onder hunne kolders te dragen, roode kousen voor pekbroeken; oranje sjerpen voor de burgerhopluyden: wollen mutsen voor de schippers en meer dergelijke kleederen, die het begin der zeventiende eeuw kenmerken.

een schaakpartij, naar gaisser.

Naast het pand der lakenverkoopers is een vlaggenwinkel. Men verkoopt er wimpelstokken met gouden knoppen, lange wimpels voor de bezaansmasten der oorlogs- en koopvaardijschepen, beschilderde molikken, morenkoppen met kralen om den hals, draken en leeuwen met pijlbondels in de klaauwen, engelen met vleugels op één been staande en een trompet in den mond, en andere houten gesneden beelden voor de achterstevens der schepen; gebeeldhouwd en verguld lijstwerk voor de breede spiegels van een admiraalschip; vlaggen van Zweden en Denemarken, de natiën waarmede Holland zoo zwaren handel dreef; draaibassen, zoo goed als zij in 't Stads Bos- of Geschutshuis konden wezen, en die welligt spoedig zouden gekocht worden, als de vloot van Opdam en Tromp werd uitgerust; Staten-vlaggen, die wellicht nog in den kruitnevel zouden klapperen bij het buitmaken der zilvervloot; kompassen, die mogelijk aan Joris Spilbergen den weg zouden wijzen als hij om de Noord een doortogt zou gaan zoeken naar het Oosten; fraai ingelegde vuurroeren, forketten, lontstokken, enterbijlen en nog vele andere victualie en ammunitie.

Daarneven was een prenten- en boekenwinkel. Voor de glazen hingen zwarte geëtste prenten, verbeeldende de beelden-stormerij in Amsterdam en ‘speciael hoe Hein Adriaen Okkers, nevens haer dienstmaeght Trijn Hendriks staende, haer toffel wierp tegen 't Onze Lieve-Vrouwe beddeken in die Oude Kercke, waer ze voor sterven moest.’ Aan de muren in den winkel hangt eene geestige uytbeelding ‘van Reineke Vos en daarneven eene beeldtenis van Knipperdolling

[p. 261]

den Herdooper en een ‘Pourtrait van Prince Mouringh’ met den slag van Nieuwpoort in het verschiet. Op de planken aan den witten muur van den winkel staan groote boeken in geel perkamenten banden of in juchtleer met koperen sloten. Er staat een ‘Bijbel Roijaal’ gedrukt bij Elzevier; daaronder in lederen banden Vondels ‘Pascha,’ nog nieuw zijnde, en uitgaven van Plantijns bijbels, in eere gehouden door de vrome vaderen; ‘Roemers brabbelinghen boerten en quicken.’ ‘Den Bloemhof der Nederlandsche jeugt, gheprint in d' oude

portret van een turk, naar goebel.

[p. 262]

druckerye, “den Beeldenaer ofte figuerboeck der rozenobelen,” en meer andere “kostelijcke boeken” voor de handelaars beneden in de borze.

In een anderen hoek van de gaanderij zien wij een uitdragerswinkel van dien tijd. Aan lange stokken hangen kamoeslederen laarzen, gedragen helmen, verschoten pluimen en sjerpen, opgekocht van de schoutdienders. Wij zien er roemers van de rederijkers en van de gilden met hunne blazoenen en spreuken daarop geëtst, kastjes, ingelegd met notenboomen- en rozenhout en zilver; messen met gedraaide hechten, Venetiaansche spiegels, haspels in flesschen, Japansch porcelein, krissen, jagtgereedschap, keurslijven voor joffers, kasjakken van zwart fluweel en passementwerk als de Engelschen droegen, en wat er al meer in zulk een winkel van het jaar Onzes Heeren 1613 mogt voorhanden zijn.’

Wij zegden hooger dat ook hier in Antwerpen, de Borze zoo'n uitzicht had, met dit verschil dat de waren, daar te koop gesteld, wel juist niet dezelfde zullen geweest zijn, onder ander zoo min de boekentitels als de scheepsbenoodigdheden.