De Belgische Illustratie. Jaargang 15

[p. 257]

[Nummer 33]

Onze gravures.

Gemobiliseerd in 1870.

Wij bevinden ons in het bloedige jaar 1870, toen Frankrijk, tot straf van al zijne euveldaden, zoo vreesselijk door de vereenigde Duitschers getuchtigd werd.

Het leger was verslagen, vernietigd, verspeid, machteloos gemaakt. Frankrijk, diep vernederd, wilde zich door eene uiterste poging redden en mobiliseerde tot zijnen laatsten man.

Hoevele ongelukkigen, vaders van huisgezinnen, moesten zich uit de armen van vrouw en kind losrukken en in den barren winter den dood te gemoet gaan, terwijl de hoog geplaatste regeerders weigerden het trotsche hoofd voor de overmacht te bukken!

De wonden die Frankrijk uit die dagen heeft op te teekenen, werden diep geslagen en zij bloeden tot nu toe in de familiën voort, ofschoon men deze laatsten soms met den mageren troost paaien wil, dat er van de zijde der mobielen toch ook heldendaden op te teekenen zijn.

De schilder Perrault heeft een tooneel uit dat tijdvak aanschouwelijk gemaakt, een tooneel dat eensklaps een aangrijpend drama voor onzen geest roept. Die ongelukkige vrouw met haar kind in den arm, vindt op het sneeuwveld het lijk van hem, met wien zij pas voor het altaar vereenigd was, van den vader van haar kind.

Het kanongedommel heeft in hare ooren geklonken en toen dit ophield, is zij naar het slagveld gesneld om tijding te bekomen van hem die haar zoo lief was. Wat al ijselijke oogenblikken moet zij hebben doorgebracht! Hoeveel duizend dooden moet zij in dat tijd verwijl hebben geleden!

gemobiliseerd in 1870, naar l. perrault.

Leeft hij nog, haar echtgenoot? Zit hij op dit oogenblik gezond en wel bij het wachtvuur? Ofwel is hij gekwetst en wordt hij reeds in de ambulancen verzorgd? Ofwel is hij.... doch neen, dat durft de ongelukkige niet denken, want bij de gedachte alléén stolt haar bloed in haar aders en zakt er als een doodschemer voor hare oogen....

Helaas, dat voorgevoel was echter het ware... Doch waarom nog woorden gebezigd? Het tafereel van Perrault spreekt zonder deze.

En als men nu de gravuur ter zij legt en op het beeld nadenkt, komt ons het afschuwelijke van den oorlog nog altijd in heldere kleuren voor den geest, en wij beven bij het

[p. 258]

denkbeeld aan de rekenschap, die de schurken eens zullen geven welke om staatkundige of diplomatische, of liever eigenbaatzuchtige reden dat bloedmonster loslaten.

Wij hooren wel in de verte de woorden van roem en glorie klinken; doch deze verliezen al hunne waarde als men ze met gezond verstand ontleed, en wij vragen ons zelven af hoe het mogelijk is dat men de volken, die altijd zelf opgeofferd worden, zoo lang met die bêterie, zooals Rabelais zegt, heeft kunnen paaien.

De oorlog van 1870 was, 't is waar, eene verdediging van den huiselijken haard geworden; doch hij werd van de zijde van Frankrijk, met een ijdel denkbeeld, te ver gedreven en alzoo werden de rampen op een schrikbare wijze vergroot. Woordenkramers, die echter ver van 't gevaar en dus veilig zaten, hielden de verdediging hardnekkig en nutteloos vol en brachten Frankrijk ten onder.

Sedert dien heeft dit ongelukkige land zich niet meer opgebeurd; het is integendeel dieper en dieper, van deze vernedering in gene gezakt.

Een schaakpartij.

Toen wij de schaakspelers naar de schilderij van Gaesser zagen, dachten wij aan de dagen van prins Maurits, die bij Thienen, dat door Mendoza sterk bezet was, met zijn leger moest opbreken en, gelijk het te dien tijde was, andere avonturen gaan opzoeken.

Prins Maurits zakte op Grave af dat door Antonio Gonzales bezet werd, sloeg het beleg voor die stad, wierp groote en breede verschansingen en loopgraven op en nestelde er zich zoo rustig en vast alsof hij in zijn huis, in den Haag had gezeten.

Maurits was een hartstochtelijk schaakspeler en als hij nu niet op het kleine Grave bombardeerde of met zijne krijgsoversten plannen van aanval of verdediging smeedde, of iets anders te beramen had, speelde hij in de loopgraven schaak, soms ook wel als het kanon in de verte ronkte.

Speelde hij nu met dezen of genen Engelschen kapitein, die in zijn leger diende, of zelfs, wie weet met den afgezant van den sultan van Achem, die hem den 4 september 1802 voor Grave hulde bracht - dit geeft weinig; doch die schaakspelende Maurits in de loopgraven zou een prachtig onderwerp zijn voor een schilder, die brio in zijn werk kan brengen.

De kunstenaar Gaesser heeft zijne schaakpartij kalmer opgenomen; maar prachtig is zij wel weergegeven. De groote trom, in schaakbord veranderd, is recht origineel; die jonge borst worstelend met de kalme, vaste zekerheid van dien ouden kogelvreter, de toeschouwer, de bijhoorigheden - alles vormt in het tafereel een aangenaam geheel.

De types zijn overschoon, vol waarheid; zij zijn bestudeerd en wijzen ons in den heer Gaesser een kunstenaar, die denkt en zijne denkbeelden helder weet uit te drukken.

Portret van een Turk.

Het portret van Goebel heeft, tot in de gravure, een breed karakter, vorm en kleur behouden. Wie is de hier afgebeelde? 't Moet in alle geval een Turk van aanzien zijn; zijn brandend oog is in de verte gericht en hij heeft de pijp gedachteloos laten zakken.

De zeden en leefwijze der Turken ondergaan, wat men ook zeggen moge, geene merkbare verandering, en de meesten doen nog wat hunne voorzaten vóór honderden jaren deden. Zeker heeft de europische invloed, die vooral in de laatste jaren zoo werkzaam is in het Oosten, indruk gemaakt; doch deze is nog niet van dien aard dat men den tijd kan voorzien, waarop het Mahometanism in duigen storten zal.