De Belgische Illustratie. Jaargang 15

Rome na den brand.

Ook dit punt van Geschiedenis wordt, in onze dagen, door ieverige historie-onderzoekers, onderzocht, en vooral de vervolging na den brand van Rome door het monster Nero aangestookt en - bezongen, ofschoon het feit dat Nero liederen zong toen hij Rome branden zag, door eenigen betwist wordt.

In het jaar 64 na Kristus, moest de kolonie van Kristenen te Rome reeds zeer aanzienlijk zijn geweest, Wilde men, met eenig welgelukken, de misdaad van den brand van Rome aan hen toeschrijven, Zooals Nero deed. De Keizer vreesde dat de volkswraak Op hem zou zijn neergevallen en duidde de Kristenen als de plichtigen aan.

De keizerlijke policie greep eenige der volgelingen van de nieuwe leer, als bij toeval; door deze kwam men tot anderen, tot huiszoekingen. Niet dat de ware Kristenen hunne broeders zullen verraden hebben, Zegt Renan zelfs; maar men legde de hand op papieren, en ongelukkiglijk bezweken eenige neophieten Onder de pijnen der tortuur.

Nero had besloten, door het geven van prachtige feesten, de volksgunst te herwinnen en aangezien de feesten te Rome bloedig moesten zijn, werd er besloten de Kristenen in deze ten offer te brengen.

De brand was den 19 juli begonnen en slechts negen dagen later gebluscht. De feesten ter eere van Venus, die van 20 tot 30 juli plaats hadden, waren dus, uit hoofde van den algemeenen rouw, niet gevierd. Men zou feest vieren in augustus, eene maand waarin de feesten te Rome zeldzaam waren.

Ongelukkiglijk Was de groote, circus waar 150.000 toeschouwers plaats vonden, door den brand vernield, en er moest dus voor het houden der feesten naar eene andere plaats worden omgezien. Nero bezat aan genen kant van den Tiber prachtige hovingen, in welke een circus gelegen was, waar de keizerlijke familie zich aan verschillende spelen, onder ander het mennen des wagens, overgaf.

Tacitus zegt, dat de zonen van Agrippina zich daar oefenden, in den aanvang in 't bijzijn van eenige vrienden, en later voor het publiek.

Het was in de eerste dagen van augustus dat dit feest werd aangezegd. Tacitus is zeer kort in het verhaal over dit gruwelfeest; doch men Weet in alle geval door hem dat er een een dag- en een nachtfeest gegeven werd. De spelen moesten aanvang nemen, met een aantal veroordeelden door twee reien met zweepen gewapende amphitheaterknechten te jagen. Wat pijnlijke stoet moet dat geweest zijn!

Verder kwamen de wilde dieren, voor Welke een deel der Kristenen, met beestenvellen omhangen, geworpen werden. Men hulde hen daarin Om de schotsche honden, die tot den aanval bestetod en overigens hierop afgericht waren, des te woedender te maken. Met razernij vielen die wilde honden aan en verscheurden letterlijk de ongelukkigen.

En dat waren de spelen van het zoo fiere, zoo trotsche en betrekkelijk zoo beschaafde volk van Rome!

Trouwens, wij zijn in gruwelen nog slechts in het begin: nieuwe slachtoffers worden aangevoerd en op verschillende plaatsen van het amphitheater, aan kruisen vastgehecht. Tegen die zoo gebonden ongelukkigen werden de wildste en verscheurendste beesten losgelaten.

Werden er in de feesten van Nero nu ook vrouwen opgeofferd? Tacitus, zoo merkt Paul Allard aan, zegt het niet, en men denkt dat deze veroordeelden bespaard werden voor de dramatische voorstellingen, waarin zij de rol, haar gegeven, natuurlijk moesten spelen - dat wij zeggen: zich zelf neersteken, anderen neersteken, zich vergiftigen, zich op den brandstapel werpen, zich laten dooden onder de horens van een woedenden stier, enz. naar gelang de voorstelling meebracht.

Voegt bij die tormenten de veel grooter onder zedelijk opzicht, die de vrouwelijke slacht-

[p. 255]

offers moesten ondergaan: De uiterste beleedigingen werden haar in het publiek toegebracht. Niet zelden waren zij als bacchanten gekleed; zij werden aan de horens der wilde stieren gehecht die haar in stukken stieten en de bloedende brokken vleesch door de renbaan zaaiden.

Als het bloedig dagfeest was afgeloopen, begon het nachtfeest in de hovingen, die wij hooger hebben aangeduid. De illuminatie of verlichting, maakte er een der hoofddeelen van uit; doch helaas, welke verlichting had dit monster uitgekozen!

Juvenalis vertelt dat men reeds 's morgens palen en kruisen had gesteld, waaraan Kristenen waren vastgemaakt, die in met pek en teer besmeerde kleêren gehuld werden, opdat zij des te beter zouden branden, en toen de vreesselijke nacht zich over Rome uitspreidde werd het vuur aan die levendige baken gebracht. Het was als eene brandende dreef, tusschen welke de wagens, door hollende paarden getrokken, voortvlogen.

Nero droeg geen keizerlijk kleed, maar wel dat van wagenmenner en als hij nu eens deel nam aan den wedstrijd, dan mengde hij zich later tusschen het publiek, om te hooren wat men over dien keizerlijken schurk dacht. Paul Allard zegt, dat de wreedheid haar doel te buiten ging en de Romeinen meêlijden hadden met die ongelukkigen, die stierven met doorgestoken gorgel. Allengs vergingen de vlammen en lieten, zegt Juvenalis, eene streep assche achter.

Hoeveel slachtoffers werden er in die gruwelijke feesten gedood? Allard, in de Controverse, haalt de verschillende opgaven aan, zondereen stellig cijfer te kunnen aan wij zen. Er waren er velen, zeggen de meesten; doch beloopt dit gezegde honderden of wellicht een duizendtal? Een feest, waarin 500 of 1000 slachtoffers vielen, was niets buitengewoons voor het wulpsche Rome. Er zijn voorbeelden, en andere gevallen, dat er 19000 onschuldigen geslacht werden. Hoeveel, vraagt de schrijver, hoeveel heeft er Nero wel geofferd, om, volgens hem, den brand van Rome te vergoeden en aan het Romeinsch volk een kreet van meelijden af te persen?

Twee vragen worden door den schrijver nog gesteld: 1⁰ Bepaalden zich de gruweldaden van Nero enkel tot Rome? 2⁰ Gaf Nero een algemeen edict van vervolging uit?

Volgens Renan in zijn werk les Apôtres zou Nero zich weinig of niet met godsdienst hebben beziggehouden; hij beging gruweldaden jegens de Kristenen, enkel om ze te begaan, en het is volgens dien schrijver aan te nemen, dat de vervolging zich bij die van augustus 64 bepaalde, en de gewesten, aan Rome's macht onderworpen, volkomen vrij bleven in het uitoefenen van hunnen godsdienst. doch anderen, - en Renan zelf, die nooit sterk uitblinkt in de logiek, doet dit ook - zeggen het tegendeel. Ook Görres, een katholiek schrijver, meent in zijne Christenverfolgungen, de beperking te kunnen aannemen; maar het is het meest logieke gevoelen van velen dat de vervolging zich overal verspreidde, en het voorbeeld des keizers trouwe en wreede navolgers vond.

Met den dood van Nero hielden de vervolgingen op en de Kristenen genoten dertig jaren lang rust, ofschoon deze zonder twijfel slechts betrekkelijk zal geweest zijn.