De Belgische Illustratie. Jaargang 14

[p. 393]

[Nummer 50]

Fanny.
Een verhaal uit het Noorden
Door Ravo.

(Vervolg.)

‘Vergeef mij,’ viel Fanny haar in de rede, terwijl zij haar weenende vriendin zusterlijk omhelsde; ‘vergeef mij, dat ik onwillekeurig de oude wonden weêr heb open gereten. Als ik dàt geweten had....’

VLUCHT VAN DE MOORDENAARS IN ALEXANDRIË BIJ DE NADERING DER TROEPEN.

‘Stel u gerust, lieve.... 't is weêr over. En nu wilt gij, beste Fanny, dat ik u raad... Spreek zelve, wat zoudt gij raden in mijne plaats?... Gij zwijgt?... Welnu, ik raad u te handelen gelijk ik heb gedaan.... Wellicht schijnt het u bijna onmogelijk aan de ontkiemende neiging weêrstand te bieden. Een reden te meer om niet te wachten; want hoe langer gij aarzelt, des te moeielijker zal het u vallen, tot een besluit te komen... gij zoudt bezwijken, en, in strijd handelende met uw geweten en met den wil uws vaders, dien gij zegt innig lief te hebben, toch dat geluk niet bezitten, 't welk gij u hebt voorgespiegeld; uw geheel verder leven zou de worm van het zelfverwijt aan uw hart knagen, dat gij de voorschriften der Kerk met voeten hebt getreden, dat gij uw vader hebt doen lijden. En nu neem ik nog aan, dat gij in mijnheer Van Straalen vinden zult wat gij van hem verwacht. Stel u echter eens voor, dat hij aan het beeld, dat gij u thans van hem hebt gevormd, niet beantwoordt; dat hij in het huwelijk het zware offer, 't welk gij voor hem gebracht zoudt hebben, onwaardig blijkt te zijn... wat dan? Dan zult gij immers zelfs het recht tot klagen missen, daar gij, ondanks alle hinderpalen, welke men u in den weg legde, niet anders hebt gewild. Van welken kant ik de zaak ook bezie, is een besluit, om alle betrekkingen teenemaal af te breken, geraden; ook in het belang van den heer Van Straalen, daar hij tot nu toe geen ernstige reden heeft om te hopen. Wèl is waar hebt gij hem blijkbaar zijdelings te verstaan gegeven, dat zijn aanzoek u persoonlijk niet onaangenaam is; doch zoo lang niet wederzijds de eerste band is gelegd, zoo lang gij hem niet in open woorden uwe toestemming hebt gegeven, kan hij geen aanspraak

[p. 394]

maken op het vermeende recht, om u niet los te laten, om te trachten u tegen uw vader in opstand te brengen. Hij zal de geheele zaak beschouwen als een schoone droom, en nog eenigen tijd aan u denken als aan een zeepbel, die uiteen spatte op het oogenblik dat hare kleuren het schoonst waren.’

Terwijl Jeannette sprak, had Fanny strak voor zich gestaard.... ‘Gij hebt gelijk,’ zegde zij eindelijk, het hoofd opheffende met een zucht - ‘gij hebt gelijk, Jeannette; maar niet geheel. Gij beschouwt, mijns inziens, de zaak nog te veel als kinderwerk, als een spoedig opgevatte en even spoedig weêr verdwenen genegenheid; gij meent, dat zij niet ernstig is, en van daar komt gij tot verkeerde besluiten. Gij denkt, dat mijnheer Van Straalen, zoo ik hem afwijs, mij spoedig vergeten zal zijn. Gij kent hem niet; hij zal zich niet laten afwijzen, tenzij... hij me voor een coquette mocht houden, die schandelijk den spot met hem dreef. Maar dat zal hij niet... Heeft men bij u geen enkele poging meer gewaagd, Jeannette, om u van besluit te doen veranderen?’

‘Ja, nog ééns; hij bezwoer mij, hem toch niet voor altijd ongelukkig te maken.... hij wilde zelfs om mij katholiek worden.... ik ben echter sterk gebleven....’

‘En hebt gij sedert niets meer van hem gehoord?’

‘Hij is al een paar jaren getrouwd met een protestantsch meisje.... doch spreken wij niet verder daarover; dat is thans een afgedane zaak,’ ging Jeannette haastig voort. ‘Gij veronderstelt, Fanny, dat mijnheer Van Straalen zich door eene afwijzing niet zou laten ontmoedigen, en zoo ik goed in uw hart lees, zoudt gij dat ook niet wenschen, niet waar?’

Fanny bloosde. ‘Ik wil u niet misleiden, Jeannette,’ sprak ze; ‘neen, dat zou ik ook niet wenschen. Zoo hij met een eerste weigering genoegen nam, zou hij overigens niet veel prijs stellen op mijn bezit.’

‘Dus dan zoudt gij uwe ijdelheid gekrenkt achten?’

‘Neen, Jeannette, gij verstaat mij verkeerd. Acht gij me dan zoo'n dwaashoofd?’

‘Toch niet, lieve, en dat is juist het gevaarlijke van het geval; want evenmin als gij van mijnheer Van Straalen verwacht, dat hij zijn plan na eene eerste afwijzing zal opgeven, zult gij hem het recht ontzeggen, verdere pogingen te doen; m.a.w. gij zult de stem van uw geweten zoo mogelijk tot zwijgen brengen, het verzet van uw vader trachten te overwinnen, en mislukt u dat, dan - wat de Hemel verhoede! - zult gij, in weerwil van zijn verzet, uw wil volgen.’

‘Neen, Jeannette,’ protesteerde Fanny, met tranen in de oogen; ‘neen, dat zal ik niet; gij hebt sterk kunnen zijn voor een moeder, welnu, ik zal het zijn voor een vader. Gebeure wat wil, zonder zijn toestemming wordt mijnheer Van Straalen nimmer mijn echtgenoot..... Maar,’ vervolgde zij, ‘dat ik den strijd zoo dadelijk zal opgeven; dat ik, zoo mijnheer Van Straalen niet van mij afziet, niet nog alles zal aanwenden om pa over te halen, dat durf ik niet verzekeren....’

‘En toch, lieve, zoo gij dat doet, speelt gij gevaarlijk spel, daar een volgehouden tegenstand van uw vader u zal verbitteren. Geloof mij, Fanny, er is slechts één uitweg, en dat is eene totale afbreking. Besluit gij daartoe niet, dan is het met uw levensgeluk gedaan.’

Als in strijd met zich zelve bleef Fanny eenige oogenblikken zwijgen.... ‘Ik dank u, lieve Jeannette, voor uw openhartigheid,’ zei ze toen, met vochtige oogen opstaande en haar vriendin omhelzende; ‘ge meent het goed met me, en ik geloof ook wel, dat ge gelijk hebt..... dat ik niet goed handel.... maar dat kan ik niet, neen, dat gaat niet.’

‘Arm kind,’ zuchtte Jeannette, haar een kus op de oogen drukkende. ‘Moge God u bijstaan; zoo niet Hij u te hulp komt, vrees ik, dat gij eenmaal bitter berouw zult gevoelen, Bid dus, Fanny, dat Hij u de kracht geve, om dat offer op te dragen, ten einde voor zwaardere offers, voor ongeneeslijk zielelijden gespaard te blijven.’

De strijd.

Den volgenden morgen was al vroeg het geheele personeel van ‘Villa Nuova’ in de weer, om de koffers en doozen van de ‘juffrouw’ naar beneden te brengen. Ieder liet zien, dat hij iets deed, en dat met een bedrijvigheid, welke, met het oog op de verwachte milde fooi, waarschijnlijk moest beteekenen, dat men er niet voor had stil gezeten. In hoeverre nu de verwachting der dienstboden werd verwezenlijkt, en de bewondering voor de lieve juffrouw zich handhaafde, of, naar gelang van de ondervonden teleurstelling, daalde, daarin zal wel niemand, die de tegenwoordige eischen van dat volkje kent, eenig belang stellen. Men zal het dus ook ongetwijfeld aan Fanny vergeven, dat zij er niet op lette, hoe de palfrenier bij het vertrek, ofschoon beleefd en gedienstig als bij de aankomst, toch iets zoogenaamd waardigs in zijn houding had, alsof hij wel zoo goed wilde zijn, om dit of dat voor de juffrouw te doen, en zich daartoe in 't geheel niet verplicht rekende. Zelfs de blik van verstandhouding, welken hij nu en dan met den koetsier wisselde, en waarin duidelijk te lezen viel: ‘Sjovel, hè?’ was haar ontgaan. Zij had wel aan wat anders te denken dan aan hebzuchtige livreiknechten.

Haar pa stond te Arnhem aan den trein, en wie de hartelijke ontmoeting tusschen vader en kind bijwoonde, kon onmogelijk gissen, dat de een reden tot ontevredenheid, de andere reden tot ongerustheid had. 't Was dokter Volkert aan te zien, dat hij zich gelukkig gevoelde, zijn kind weêr in de armen te drukken, en Fanny omhelsde haar paatje met een innigheid, welke voor een ander gevoel geene plaats overliet. Nadat echter de eerste aandoeningen voorbij waren, en de gedachten haren geregelden loop hervatten, werden beiden stil. Naar het scheen, wilde geen van beiden de eerste zijn, om het pijnlijke punt, de oorzaak der vervroegde terugkomst, aan te raken. Eerst toen men thuis was, en Fanny zich had verkleed, meende de dokter niet langer een opheldering achterwege te mogen laten, en verzocht zijne dochter hem in zijn studeervertrek te volgen.

‘Ge zult wel vreemd hebben opgezien, kindlief,’ begon hij, ‘toen ge het bericht kreegt, om op stel en sprong terug te komen.’

‘Ja, beste pa,’ antwoordde Fanny: ‘want daar u niet ongesteld waart, was het mij onmogelijk te begrijpen, wat daartoe aanleiding kon hebben gegeven.’

‘Kondt ge dat inderdaad onmogelijk begrijpen?’ hernam de dokter, en zag bij die vraag Fanny ernstig aan, wat deze, na een vergeefsche poging, om zich goed te houden, de oogen verlegen deed neêrslaan. ‘Lees dan dezen brief, kind, en het zal u duidelijk worden.’

Haastig gleden Fanny's blikken over het fijne schrift, dat, hoewel zichtbaar verdraaid, een vrouwenhand verraadde, en aldus luidde:

‘WelEdele Heer. - Daar UEd. ongetwijfeld het grootste belang stelt in het toekomstige geluk van uw kind, meen ik, ofschoon UEd. niet kennende, UEd. te moeten waarschuwen, uwe dochter dit geluk op het spel zet. Tijdens haar verblijf te Amsterdam heeft zij betrekkingen aangeknoopt met een protestantschen advocaat, zekeren heer Van Straalen, en dat die betrekkingen van ernstigen aard zijn, bewijst het feit, die heer uwe dochter te Overveen is gaan bezoeken. In Amsterdam spreekt men dan ook reeds van een engagement als van een uitgemaakte zaak. Ik mag niet veronderstellen, UEd. hiervan kennis draagt, en haast mij derhalve, in het belang van uw kind, UEd. er van te verwittigen. Daar namen hier niets ter zake doen, wil ik liefst onbekend blijven, niet twijfelende, UEd. mijn goede bedoeling niet zult miskennen.’

Fanny kon haar oogen niet gelooven, en toch daar stond het;... met een diepen zucht liet zij het papier uit hare hand glippen.

‘Is dat zoo, kind?’ vroeg de dokter, op ernstigen, doch niet in het minst verwijtenden toon, ofschoon het trillen van zijn stem bewees, dat hij reeds niet meer twijfelde.

‘Ja, pa, wat daarin gezegd wordt, is gedeeltelijk waar,’ luidde het antwoord. ‘Waar is, dat ik den heer Van Straalen, na hem eenmaal te Arnhem op een partijtje bij de Veerendaals te hebben ontmoet, te Amsterdam toevallig heb teruggezien, en, daar hij een goede kennis van neef Zuidhoek is, hem dikwijls gesproken heb; en ook is het waar, dat die mijnheer Van Straalen te Overveen is geweest. Maar een schandelijke onwaarheid is het, dat ik met mijnheer Van Straalen betrekkingen zou hebben aangeknoopt. Er bestaat tusschen mijnheer Van Straalen en mij niets, wat den eerloozen schrijver, of liever schrijfster, recht geeft, dat te zeggen.’

‘Het was derhalve niets dan een wederzijdsche wisseling van kleine?’ vorschte dokter Volkert.

‘Neen, pa, het was meer dan dat... mijnheer Van Straalen bleek het ernstiger op te vatten, en heeft.... hij heeft te Overveen aanzoek gedaan om mijne hand.’

‘En wat hebt gij hem geantwoord, kind?’ sprak de dokter driftig.

‘Ik heb hem gezegd, dat ik, thuis gekomen, u van zijn aanzoek zou in kennis stellen, en hem vervolgens mijn besluit zou meêdeelen.’

‘En daarin hebt gij goed gehandeld, Fan; juist zoo als het een kind, dat zijn ouders liefheeft en eerbiedigt, betaamt; maar.... door hem niet terstond af te wijzen, hebt gij toch niet te kennen willen geven, hoop ik, dat, zoo het van u afhing, gij zijn aanzoek zoudt aannemen?’

‘En als ik dit eens niet kon ontkennen, pa?’ snikte Fanny.

‘Dan zoudt gij mij door die bekentenis smart veroorzaken, kind.’

‘Maar, lieve pa, daar kan ik immers niets aan doen, dat ik hem heb lief gekregen,’ weende Fanny, terwijl zij haar armen om haars vaders hals sloeg.

Dr Volkert maakte zich zachkens uit de omarming los, na zijn kind eenige oogenblikken strak in de tot hem opgeheven smeekende oogen gezien te hebben, en ging toen, zonder verder een woord te spreken, heen.

Fanny snelde hem achterna, zij wilde haar vader te voet vallen, doch hij wendde zich om en gebood haar te blijven.

Als vernietigd zonk ze sprakeloos in haar stoel, en het duurde geruimen tijd, voor dat zij weêr tot het besef kwam van hetgeen was voorgevallen. ‘Is het dan inderdaad zulk een misdaad; ben ik dan een wangedrocht geworden, dat pa mij den rug toekeert, als ware ik een melaatsche,’ mompelde zij..... ‘Maar pa kent hem immers niet eens.... bidden, zegt Jeannette, bidden moet ik, bidden om kracht.... waarvoor?.... om van hem af te zien?.. dat kan ik niet.... Wel zou ik kunnen bidden, dat Onze Lieve Heer pa gunstig voor hem stemde..... en dat mag ik niet....’

In dien staat van halve stompzinnigheid, waarin de goede en de kwade engel beurtelings overwonnen, doch zóó, dat ten slotte geen van beiden een definitieve zegepraal behaalde, vond haar de huishoudster, toen het uur voor het diner had geslagen.

‘Is juffrouw Fanny niet wel?’ vroeg ze deelnemend.

‘Neen, juffrouw; ik ben zeer vermoeid van de reis, en wenschte, dat u me bij pa excuseerdet; ik heb rust noodig.’

En de daad bij het woord voegende, begaf zij zich naar haar slaapvertrek. Zoodra de dokter had vernomen, dat zijn kind zich ongesteld gevoelde - de oorzaak was hem niet vreemd -, drong zijn hart hem, naar haar toe te snellen. Zijn verstand zei hem echter, dat hij daarmeê wachten moest, wilde hij geen voet geven aan de meening, dat zijn verzet had opgehouden. Eerst een paar uren later stond hij voor de sofa, waarop zijn kind zich had uitgestrekt. Zij was licht ingesluimerd, en op haar wangen brandde

[p. 395]

een scherp geteekend kleurtje, een kenteeken van koorts. Met de grootste bezorgdheid sloeg dr Volkert de gejaagde ademhaling der slapende gaê, en reeds voelde hij berouw, dat hij terstond zoo beslist was opgetreden. Als dat maar geen nadeelige gevolgen had... de schok kon voor haar zwakke zenuwen wel eens te sterk zijn geweest.... Werktuigelijk greep hij een der polsen, en telde de slagen, doch voordat een minuut voorbij was, ontwaakte Fanny, staarde haar pa met wijdgeopende, glanzende oogen aan en keerde toen het hoofd ter zijde, als deed zijn gezicht haar pijn.

‘Wilt gij niet liever naar bed gaan, Fanny?’ fluisterde hij op den teedersten toon; ‘gij hebt koorts, mijn kind, en zult op uw bed gemakkelijker liggen.’

Die toon, waaruit weêr het oude, onveranderde vaderhart sprak, greep Fanny diep in de ziel. Zij berstte los in krampachtig gesnik, viel haar pa om den hals en overlaadde hem met kussen... ‘Neen niet waar, paatje lief,’ vleide ze, ‘gij zult uw Fan niet van u verstooten, omdat zij zwak is geweest.... want dan zou Fanny sterven, dan zou haar lieve paatje alleen blijven.... en dat wil paatje toch niet.’

‘Bedaard, Fan bedaard; pa houdt nog, altijd evenveel van u... hoe kunt u daaraan twijfelen?... maar wees nu kalm, lieve... Ik zal het kamermeisje boven sturen, om u te ontkleeden, en dan moet ge maar eens goed uitrusten, mijn engel, dan zult ge morgen wel weêr hersteld wezen.’

Hoewel zij steeds voortsnikte, hadden die woorden blijkbaar een weldadigen invloed op Fanny's diep geschokt gemoed, en toen de dokter een uurtje later nog eens kwam zien, had de engel van den slaap zijn zachte vleugelen over zijn kind uitgespreid; de koorts was af, het verraderlijke kleurtje verdwenen.

(Wordt vervolgd.)