De Belgische Illustratie. Jaargang 14

De architectuur in de dierenwereld.

(Slot.)
VIII.
Papierfabrikanten.

De wespen leven even als de bieën in eene maatschappij bijeen en hebben nog andere punten van overeenkomst met deze nuttige dieren. Ook zij worden onderscheiden in mannekens, wijfjes en werkwespen; ook in hare maatschappij stammen allen van een zelfde moeder af; ook zij bouwen hare papieren huisjes in dezelfde orde en denzelfden vorm als dit in een biekorf kan waargenomen worden. Dat echter haar wijfjes in kleine en groote worden onderscheiden en dat bij het naderen van de eerste sporen des winters de geheele wespenkolonie sterft met uitzondering van enkele groote wijfjes, die later weêr de stammoeders worden van nieuwe wespennesten, daarin naderen zij meer de hommels, waarvan we eveneens reeds spraken. Toch verschillen ze eveneens van elkaar zoo als we zullen zien.

De overgebleven moederwesp begint, zoodra de lente in het land komt, in den grond of in een boom hare cellen te bouwen, daarin hare eikens te leggen en deze voor de toekomstige dieren te voorzien van voedsel. Deze reuzenarbeid, waarin het diertje geheel alleen staat, vergt zeer veel van de wesp, want eerst na dat de jongen uit de eikens zijn gekomen en daarna hun poppentoestand achter den rug hebben, treden zij als helpers op, en dit wel met zulk een succes dat men wespennesten heeft gevonden, die aan 30.000 dezer diertjes huisvesting gaven.

[p. 252]

Réaumur was de eerste, die ontdekte dat de wespennesten uit papier bestonden, hetwelk zij bereiden uit rottend of althans oud, dood hout, dat zich gemakkelijk in vezelen laat splijten, of boomschors. Het werktuig dat de wesp daartoe gebruikt, bezit het diertje in zijn kaken. Daarmeê worden de houtvezeltjes losgescheurd en geknauwd. Dit knauwen geschiedt op eigenaardige manier. Zoodra de wesp toch haar arbeid begint, maalt zij de houtvezels fijn, om ze echter niet geheel af te werken, maar ze te bergen in eene holte van den mond, welke door een klepke kan gesloten worden en waar ze dus als in een magazijn opgeslagen zijn. Deze holte bewijst de wesp dezelfde diensten als de bie ondervindt van hare achterpooten.

ER IS NOG EEN BOOT IN ZEE, NAAR H. KNORR.

In die holte worden de vezelen meê naar huis gedragen, om daar opnieuw geknauwd en vermengd te worden met speeksel en als een strookje te voorschijn te komen, dat nu aan het nest wordt toegevoegd, waarbij de diertjes hare tong als smeerborstel gebruiken. In den letterlijken zin bestaat een wespennest dus uit papier maché.

Elke wespensoort bouwt haar nest echter op verschillende manier en zoo vindt men dan ook bij haar verschillende papiersoorten, van af het grofste pakpapier tot het fijnste vloeipapier. Maar ook in den vorm bestaat veel verschil. Het nest waarvan wij achter eene gravure geven

[p. 253]

is dat dor polisten en kan eenig denkbeeld geven van de eigenlijke inrichting. Toch moeten wij den lezer verzoeken niet naar den uitwendigen vorm te zien; want deze is voor elke soort zoo verschillend dat men die diertjes naar dezen maatstaf in orden, geslachten en soorten heeft verdeeld. Het inwendige gedeelte gelijkt nagenoeg geheel op elkaar. Aan elke wespenraat zijn de cellen met de opening benedenwaarts in eene schuine richting vastgemaakt en komen in grootte overeen met de grootte van hun bouwmeester.

Bouwen enkele wespen hun nest in den grond, andere kiezen daartoe een boom of hangen het met een papieren steel aan een der takken op. Daar echter de papieren nesten, die aan de lucht zijn blootgesteld, daarvan maar al te spoedig de gevolgen zouden ondervinden, dewijl regen en weêr het papier maché spoedig in een pap zouden veranderen, vernissen de wespen hare woning, hoogstwaarschijnlijk met eenzelfde vernis als wij bij de bieën in haar zoogenaamd voorwas leerden kennen. Nog eene andere wespensoort omringt haar nest met een hulsel, terwijl weêr andere het op beschutte plaatsen bouwen, bij voorbeeld in een gat in den grond, dat zij dan zelf nog grooter maken, zoo dit noodig is; soms ook vergenoegen zij zich met eene overhangende dakpan.

EEN MEESTERSTUK VAN P.P. RUBENS,
bekend onder den naam van ‘Le Christ Raccourci.’ (Peinture-Bogaerts.)

Het vroeger wel eens betwijfelde verhaal

[p. 254]

als zouden de wespen, alvorens zij zich ter rust begeven, een wachtpost uitzetten, is gegrond bevonden. Doet men een poging om het nest aan te raken dan is in een oogwenk geheel de kolonie in beweging, gereed om haar eigendom te verdedigen, en daaraan heeft de spreekwijze haar ontstaan te danken, die op het gevaar van het aanraken van een wespennest wijst. Een enkele wespenbeet zal niemand veel schaden, doch vallen vele wespen op iemand aan, dan is het zeker dat zij zijn bloed met hare angels vergiftigen, waarvan de dood soms het gevolg is.

De waarlijk schoone nestbouw der polisten wordt geëvenaard door eene zuid-amerikaansche soort, wier papier op het fijnste karton gelijkt. Haar nest is in talrijke verdiepingen verdeeld, die door eene opening in het midden der raten gemeenschap met elkaar hebben, om de diertjes het bezoeken van geheel hun kwartier mogelijk te maken.

Na nog vermeld te hebben dat omtrent den nestbouw der wespen vele natuurbeoefenaars het lang niet met elkaar eens zijn, wat aangaat hunne verdeelingen in orden, kunnen we hier onzen oogslag in het dierenrijk als geëindigd beschouwen.