Op de Schaerhoef.
Noordbrabantsche Novelle
Door Tiburco.
(Vervolg en slot.)
Van kiend tot mins.
Tien jaôr zien der wér veurbéj gewejd; de minsen van 't derp zien allemaol tien jaor alder geworden, en nog altiedig was 't weiskiend op 't arf van baôs Barten. As ènen flinken boerenzeun was ie nouw opgewassen, nie mèr den strekelaôr van de eurste kiendsjaôren;..... née, duuzendmaôl née! Baôs Barten en de vrouw ha'n hum as hun eigesten zeun, as hun eigen kiend aôngenomme. Da ha'n ze. Ie stond nouw krèk egaôl op den eigesten voet as de dochter van den huuze, 't moâie Hanneke Barten.
Tegeliekertied ha'n de twee kienders de derpschoâl bezocht, en goed geprofentierd haj de jong, lèzen en schrieven kos ie! ge zoudt er van staôn te kieken, krèk as ènen adverkaôt.
Nie mit dreigementen en sarren haj ie den jongen rakkert geragierd en 't goeie zaôd gezèjd! Maôr mit zachtaôrdigheid ha ie hum gemaintenierd, en veurzeker 't was nie op de straôtsteen gevallen, da zaôd, née op vruchtbaôren erd was 't te recht gekomme.
't Gevuul, 't wèzeliek gevuul, da hum vroeger mankierde, was ien den jong gekomme,.... 't gevuul, waôraf der vroeger gèn kruumelke ien hum te marken was gewèst. Ie wist, ie begreep, ie gevuulde nouw wa ie den boer en zien wief verschuldigd was! En daarum haj altiedig goed opgepast, en gewarkt,..... want warken,.... zwaôr warken.... da kos ie as ènen trekos. Ien den heelen godsgantschelieken umtrek was der gènen ènen aôn te wiezen, die zoâ goed den ploegstart wist te ragieren as onze Teun! Den baôs haj der eiges schik ien, as ie op het veld langs de ploeg veur op kos kieken, zoâ recht, zoâ stikrecht as de leupen van zien alde blaôspiep. En da was nouw 't jong van den roojen, verzopen toddenmins! Née! nog éns née, ie is krèk zoâveul as de zeun, den ènnigsten zeun van boâs Barten, gen kruumelke wènnig of meer!
Mèrgen gèt ie naôr 't soldaôtenvolk um te dienen, de boer eiges is hum de les aôn 't veurlèzen, hoe as da ie zich ien den dienst te halden en zien fatsoen te bewaôren haj, want wette, den boer eiges hèt vroegeren tied twee jaôr achter elkaôr bèj de ienfanterie gestaon; ergo, ie wèt er van mit te praôten as 't der op aôn kumt. Teun gèt nouw èvel naôr het pèrdsvolk, onder de hoezaôren, maôr da's èvenveul, krèk ènen pot nat, kavalderie of ienfanterie, dienst is dienst, daôr kumt 't maôr op nèr.
Nouw, ie zou oppassen, da haj ie beloâfd, en daôrbèj haj beloàfd, as da ie ien zienen vrèjen tied duk zou schrieven, heel duk, krèk zoâ as 't hum ien de ermée verging, en oâk aôn Hanneke zou ie duk schrieven, da ha ie heur versproâken.
't Was eene groote leemte, die de aangenomen pleegzoon bij zijn vertrek naar de garnizoensplaats V.... op de Schaerhoef achterliet. Boer Barten kos maôr nie mèr op zienen dreef kommen. Den Driek kost wel goed mit schup en ploegiezer um, maôr ien Teunzeun haj ie zienen meister gevonden,.... en daôrbèj, Driekes begos zuutjes aôn arg te verslieten en te verdutselen, mit den dag wier ie 't gewaôr, ie ha oâk al gèn kraôkbeen aôn de kneuk, den Driek.
't Wief van de Schaerhoef was oâk al geliek uut der hoemeur geraôkt,.... en Hanneke! och erm! ze haj gegrinsd en gelamentierd, toe Teun der uut trok, da der gèn end aôn te verkieken was,.... drie daôg dernaô droeg ze nog blauwpersche rouwrèndjes aôn de donkerbruune eugskes.
Onbeschrijfelijk was de algemeene vreugde op de boerderij, wanneer na verloop van een goed jaar onze Teun in de gastvrije woning zijner pleegouders wederkeerde. Aôn 't kussen, umermen, handgèven kwam haôst gèn ènd. Zelf Fiks, de keeshond, deej mit de anderen mee, sprong en kwispelstèrte teugen den alden kammeraôd op, gaf zien peutje, krèk as ènen mins, 't was èn aôrdigheid, zaô'n dierliek element! En Teun eiges, wa was 't ènen flinken, fermen jong geworren sinds den tied,.... da markten oâk alle jong dèrnen op, toe ie zundaôgs ien zien blauw laôkensch hoezaôrenpèkske, mit roajen kraog en golden kneup der boâven op genèjd, naôr de kark ging,.... en wa haj ènen moajen blondheurigen knevel op zien bakkes staôn! ge zoudt er den boer nie mer aôn kunnen ruuken!
En wa 't veurnaômste was,.... ter zaôke van oppassen, opgepast haj ie, as den besten van het heel eskedron, da haj de krènel zelvers ien parsoon oâk aôn den boer geschreven, toe ie hum kennis gaf as da zienen Teun tot generaôl, née verdrèjd, hoe stond 't der oak wer op 't pampier! krèk kurperaôl, ('t râolt toch allebèj) was gepromevierd.
Veur ieder ènnig van de Schaerhoef ha ie èn kardootje mit gebracht. Veur den baôs èn echt zulveren toebaksdeus, mit zienen naam boâven op den dekstel gegravierd;.... ènen maôjen wollen gestriepten halsdoek veur zien wief,.... Hanneke kreeg én golden kettingske mit snoerslot der aôn van hum prasent,... oâk zelfs Nulleke ha ie nie vergèten, èn groâte toebakspiep van zuuver klaor mèrschuum was zien aôndèl. Daôr zou onze Nul nog is den groaten sinjeur mit uut gaôn hangen zundaogsaovonds ien de Fortuun.
En da allemaôl ha ie van zien soldèj, uut zien eigen knipbeurske gespaôrd.... en da was flink, da was schoân van énen jongenmins! 't stond hum mâoi, den Teun.
En as ie den eigesten zundaôgmiddaôg èn èndje mit Hanneke was wezen kuieren en toe ie hum, as ze daôr gunds wied vlak bèj den waôtermeulen aôn 't misderaôbel klein bèekske, da krèk as ènen aôl daôr onder de groate holteren meulenraôjers deur kruupt, èn tiedje onder de alde elzenknoesten van meujigheid zaôten uut te blaôzen, heur mollig hèndje ien de zien lei, en heur vroeg, of da ie da hèndje vort mocht halden, en of da ze sjenie ien hum haj, um zien wief staôn te worren, toe haj Hanneke, die zoâ roâdsig was geworren as ènen kalkoenschen haôn, èvel direktement jaô geknikt, en toe haj ie Hanneke ènen fermen kus op de snoeperige wengskes gedrukt.
En 's aôvonds, as ze naô den maôltied rond um den knappenden vuurhèrd zaôten, en Teun docht om mit zien trouwerèj-aônvraog veur den proppen te kommen, maor èvel mar nie kost prakensieren hoe as da ie 't mandement ien most kleejen, um zoâ maor subiet parmissie aôn den boer en zien vrommes te vraôgen, toe haj Hanneke, die begrepen haj, waorum den Teun heur iedersten keer wèr onder den stoel op de teen traoj, mit en purperpersch kleurke op de wèngskes hum te woârd gestaon.... en waorrèmpel ze lapte 't hum!.... Zekers, der waoren der gèn twee aon te wiezen die meer gelukzaoligheid smakten as onzen Teun mit zien Hanneke, toe den baos en zien wief opstonden en ien presentie van alle huusgeneuten parmissie gaf en al vast den zègen en veurspoed oâver 't aonstaônde huuwelik uutspraoken. 't Viel hun nie as èn iesschol op de lèjen, toe ze de deklaroâzie der uut da klein reuzemundje heurden kommen; ze waôren nie stèkebliend da 't hun ontgaon zou zien, hoe 't paor van kiendsbeen af as klissen aon melkaor hoengen, en daorbèj as Teun ien den lesten tied, van af en toe, mit verlof oâverkwiem, ze altiedig en toesoers bèj èn waoren, zoâ da ze nog mit gènen stok uut elkaor waoren te slaon, en dan al die brieven en kardootjes, en da golden kèttingske mit snoerslot derbèj!.... ik zeg niks mèr,.... da kettingske deèj de deur toe! Née, de alde luu Barten waoren, God-zèj-dank, nog nie stèkebliend, die ha'n ze al zoâ lang ien 't vezier. En noâit ha'n ze der iets teugen gehad! noâit! noch van vaojers, noch van moejers kant. Teun! jao Teun, ie kende 't boerenbedrief en de boerderèj ummers van Ao tot Z op zien duumke.... Ie was altiedig ien zienen aôrd zoânen arg bestigen jong gewèst... zou ie nouw oâk gènen puuk bestigen mins zien veur Hanneke, zijn kiend? Da wissen ze ummers allemaol van te veuren. Waarum zou'n ze nog, krèk geliek andere alders duk doen, lang treuzelen en wègen, um parmissie veur het engejement te langen?
Daodelik kreeg den Driek orders den zwarte bonten muk, 't beste kalf uut den heelen koestal, vet te misten veur de bruleft, want oâver klène zeuven wèken al, was der bepaold, zoâ'n ze ien de kark en veur den burgenmeister ien 't raôdhuus trouwen.
En van nouw af begos 't lief lèventje veur die twee, en èn bombaorie èn ‘spoeidt ouw’ veur de anderen!.... Nèjsterkes veur de kleedaozie van de bruud, snèiders veur den trouwjas kwamen passen en knippen ien huus, en 't was èn herrie en èn lawaoj en èn bewèging, um maor alles op den tied veur de bruleft klaor te kriegen!
Jong!... jong! Wa spien 't der op de Schaerhoef van baôs Barten! Gèn wonder da der zoâveul lèven en umstand was gemaôkt!.... 't Huus van kop tot teen was mit vlègskes, bonte kransen en gruune fastons, mit goldpampier der umhin gedrèjd, gepèld... van beuven uut den dakvorst wèjde en drèjde de groâten vlaggenwimpel ien den wiend.
En ènen maoltied! Mins! ge zoudt der waorrempel èn heel garnezoen te geliek op kunnen verzuuken! Schinken mit zoerkoal, kalfsvleisch mit moezerèjen, haonekuuken mit appelenmoes, riestepap mit suuker! 't Is verdrèjd!... iek wèt 't allemaol eiges nie mèr, mâr da wèt ik nog èvel, 't bier da schuumde en kraôlde ien de glaos....! en wa nog van zèn leven nie gebeurd was!..... wien.... echten roâjen wien! uut Berdoâ kwam der op taôfel! Den boer haj ummers mar één Hanneke!... En alles, zoâwel den burgemeister as de knechts, meidenvolk, koedrievers, spuldèrnen en oâk Nul, nie te vergèten, alles en allemaol vierden ze feist, en den burgemeister ien parsoon haj ènen toâstspiets op Teun en zien Hanneke, afgestoâken; zoâ triesterig en zoâ moâi! da ze der allemaol de traonen van ien d'eug kregen, en daor wier gedronken en geklonken, gedampt en geroâkt uut witte erden, mit striekes en blumkes gespèlde piepen mit lange steel deraon, en gedanst en gesprongen, da heuren en zien derbèj verging.
‘Lang lève Teun en zien Hanneke!’ goeng 't; en.... ‘Wiep! wiep! wiep! hoeraoao! Lang zullen ze lèven!’ en toe nog èns: ‘Wiep! wiep! wiep! hoeraoao!’
Laot ons na èn vertiental maondjes nog èns en veur 't lèst èn kiekske gaon nèmen op de Schaerhoef! Wa ziet der alles èvel fleurig en
Auteursrechtvrij