III.
Naôr 't karkhof.
Somber en indrukwekkend galmden de dofie tonen der doodsklok door 't luchtruim.
Droevig was de kleine rouwstoet, die daar met langzamen tred plechtig over den besneeuwden zandweg voorwaarts schreed om eene overledene de laatste eer hier op aarde te bewijzen. De natuur zelfs stemde met al die treurigheid en droefenis in, en strooide helder glinsterende sneeuwvlokken, als zoovele witte treurrozen, over het zwarte floers, dat de baar der rouwe omhulde. Ook het kleine beekje, dat den zoom van het pad begrensde, zoude zoo gaarne zijne murmelende tranen laten vloeien, ware het niet in een ijsmantel gekneld. De molenaar, die op zijne kar voorbij reed, klom van het voertuig, nam de pet af en knielde in de sneeuw.
Boeren, knechten, arbeiders hadden vlegel en dorschvloer verlaten; met ongedekte hoofden stonden zij daar op het erf, allen bogen diep de knie, wendden hunne blikken ter aarde en sloegen zich op de borst, wanneer de lijkdragers voorbij trokken. Hier en daar welde een enkele traan in het oog.
‘Née, ze was ienderdaôd waôrrempel zoâ kwaôd nie gewèst, de zwarte Griet van den kannenkruier, as de minsen ze wel uut gepottegrafierd ha'n! Die leste dingsigheid van die raôre historie was oâk veul arger gemaôkt, as 't ienderdaôd ha toegegaôn! As ènen snèuwbal den berg kumt afgerold, dan wordt ie zoà dik as 'en rotsklomp; justement gèt 't mit de minsen. Van èn perd maôken ze op den langen duur ènen olifant. Neé, ze ha'n den bloed oâk wel zoâ kaôlzwart gevarfd as den duuvel eiges.’
‘Och herrejennig! wa was ze verrenewierd! en nog zoâ jong al veur den tied gries van heur geworren, en nouw, nouw as ze nog gèn drie maônd gelèjen uut 't gevangenhuus kwam, was ze purement en allènig uut chagrien en schaomtegevuul gesturven.’
Née! och mins! ze was zoâ kwaôd nie gewèst, al keek ze wa loensch uut den kop. Da haj oâk de pastoor ien parsoon teugen baôs Barten gezèd, en hèj de pastoor eiges, ie kende zien schaôpen toch wel 't best, veul bèter as de ordeniere minsen van 't derp. En wa haj ze oâk der heel léven gehad? Niks as miserie en ermoeiigheid, kruus veur en kruus, zoâ was ze der uutgetrokken, en daôrbèj nog zâo misderâoblement mit den rooien toddenkrèmer getrouwd, da was oâk èn kruus veur de stakkert, en gén klein! Dieèn léliken schobbejak haj der securement als opgestoakt, hèj den lap, die alles opzoop en dan ien de Fortuun roemoer en aktie zocht te maôken. En den jong ôak, der zaot gen heur, da deugde, op zienen kop! Die twee ha'n ze uut zuuver chagrien laôten krampieren. God meug der erme ziel genaôdig zien. Née, née, verrechtig ze was zoâ kwaôd nog nie!’
De toddenkrèmer en zien jungske gingen achter de liekkiest, de leste mit de pollevieren ien de boksetes en half en half op èn drèfke, um de vuut werm te hauwen ien de klumpkes. Aôn den jong was gèn zierke dreuvigheid te verkieken; ie haj dan ôak de koffie mit krintenbullekes veur naô de begraôfenis thuus zien staôn, jong! is haj der al zoâ 'n zinnigheid ien. - Née! daôr zou gènen rechten uut opwassen uut den bengel, die in steéj van aôn moeders aôn klaôr mikkenbotterhams en krintenbullekes docht.
De naaste buren der ontslapene, die 't stoffelijk overschot naar zijne laatste rustplaats vergezelden, zijn uit 't gezicht verdwenen. 't Werkvolk neemt de dorschvlegels weder ter hand, en bons! bons! klonken de slagen dof en somber in koor met de tonen der doodenklok.
Ruim een half uur later was de begrafenis afgeloopen. De lijkdragers met de zwarte baar, de weinige familieleden en buren der overledene keerden van den doodenakker huiswaarts. De lompenraper hield het hoofd nog eenigszins op de borst geneigd en scheen in gedachten verzonken. Niettegenstaande door moeder natuur met een ijskoud steenen hart bedeeld, waren er toch eenige tranen over den ruwharigen rossigen baard gebiggeld, toen de grijze, eerbiedwaardige herder der gemeente met indrukwekkende, doch teergevoelige stem het gevoelvolle requiem, ‘Dat zij ruste in vrede,’ over de ten grave dalende lijkkist uitsprak. Het veelbelovende zoontje liep nu nog in gestrekter galop aan zijne zijde voort, dan straks toen hij achter vaders hielen de baar volgde. Geen traan had de rekel laten vloeien, en nu, als vader hem vroeg: ‘Waôrveur ie nie bèj de begrâofnis gegrinsd had, ter wiel 't èvel zien eigen moejer was gewèst,’ gaf hij zonder dralen ten antwoord: ‘Jaô vaôder, iek haj wel is gedrukt en geprombierd maôr kos maôr nie aôn 't janken komme.’
Nouw, dan kos 't erm jungske 't toch oâk nie helpen! Ie haj der zien best veur gedaôn.
Maôr alèvel, de jong was al bekants negen jaôr, en goed bèj zien redenâozie, zoâ as de schoolmeister zei, maôr gevuul!... Wèzeliek gevuul!... da zaôt der gen grientje ien! Veur èn oârvieg zou ie den bek tot schrauwen vertrokken hebbe, da deéj aôk pien! maôr achter moejers liek kos ie nie brullen. Ènen hond jankt oâk as ge hum mit de stok euver de ribben striekt, ziede, da is zoâveul as natuurlik gevuul!
Wanneer ze de Schaerhoef weder genaderd waren, had hij den vader ondervraagd. Wie nouw, nouw ze moeders der onder ha'n gestopt, vortan de botterhams zou smèren, koffie zetten en erreppels schellen?
De oude landlooper streek zich met de vereelte hand over de gebronsde, gebaarde tronie, trok en schudde met de kleine zilveren oorringen.
Jaô daôr haj ie zelvers oâk nog nie goed aôn gephilesephierd.... Waôr zou nouw èn ander wief veur hum te kriegen zien? want den huushalt kos ie bej zien affeere toch ôak onmeugeliek eiges regieren! Haj ie den jongen rakkert maôr thuus gehalden, ien plaôts van den rekel naôr schôal te jâogen, dan haj ie meer geprofentierd as mit leeren lèzen, cieferen en hanepeuten krabbelen, da haj zienen alden hum eiges ien den tied âok nie geleerd en toch kwam ie deur de wèreld. Da was uutgemâokt...... de schelm ging vort nie mèr naôr den meister. Veur den hondenwâogen zou ie hum spannen, den veulvraôt, en nâo venant dat ie trok zou ie wa op den tand kriegen. Nouw zou ie hum mores leeren, nouw zien wief den huuze uut was,... da zou ie! ie zou béter mit den strup, den jongen vâogebond umspringen.
‘Den alde hèt wer kwâoje zin,’ mompelde de jongen tusschen de tanden, ‘as ie straks maôr is goed gepruufd hèt, dan zal de mok wel opklaôren, da's buuten twiefel.’
De deugniet versnelde, naarmate hij het ouderlijk hutje in 't oog kreeg, zijne passen, de maag begon hem te jeuken en de geur van koffie en krintebullekes oefende al hare magnetische aantrekkingskracht op den jongen uit. Tegen den schemeravond was de marskramer voor de zaak in den omtrek er op uit geweest, over dag zouden de menschen er immers schande over uitgesproken hebben, en de negotie kon dan doch ook slecht stil blijven staan. In het holle van den nacht beklom hij waggelend en smoordronken de vermolmde zolderladder en strekte zijne met slijk en lompen bedekte leden op het donzige hooi uit.
(Wordt vervolgd.)
Auteursrechtvrij
