De Belgische Illustratie. Jaargang 13

[p. 393]

[Nummer 50]

De Eerw. Pater van den Bergh, S.J.

Het bloed der martelaren is het zaad der Kristenen

Deze waarheid, eens door Tertulianus zoo krachtig verdedigd, is het devies waaronder de missionaris zich van alle banden, waarmeê hij aan de wereld en alle schepselen is vast gesnoerd, losrukt, om zich geheel en al over te geven aan den apostolischen arbeid. Hij mint zijne ouders en bloedverwanten wel, maar de Vader aller vaders is zijn hoogste liefde; hij vergeet zijn vaderland wel niet, maar daar waar licht moet worden gebracht in de duisternissen is hij thuis, hij kent geen aardsche begeerten of verlangens meer, want zielen voor God te winnen is zijn eenig streven, en indien men tot op den bodem van het hart van elken missionaris kon lezen, men zou er het stil maar vurig verlangen vinden naar de martelkroon.

de eerw. pater van den bergh, s.j.

De martelkroon, dat is de belooning, waarnaar de missionaris haakt, want behalve dat het zoet is voor God en zijn heiligen godsdienst te sterven, weet hij dat zijn bloed ten goede zal komen aan het volk, voor welks bekeering hij alles veil heeft: Het bloed der martelaren is het zaad, waaruit het Kristendom zal opschieten.

Deze gedachten vervulden ons bij het zien van de beeltenis van den eerw, pater Van den Bergh van de Sociëteit van Jesus, wiens heilig uiteinde zulk eene ontroering heeft verwekt bij allen, die met de omstandigheden bekend werden, waarvan zijn onverwacht sterven vergezeld ging.

Geven wij het in korte trekken weêr:

Op den 4^en mei van dit jaar verkeerde de waardige familie Van den Bergh, wonende in het Noordbrabantsch dorp Veghel, in de blijdste verwachting. Zij wist toch, dat dien dag de lieveling van allen, de eerw, pater Van den Bergh S.J.,in zijn geboortedorp, na eene afwezigheid van omstreeks twaalf jaren, zou terugkeeren.

't Is waar, die terugkeer was te wijten aan eene ziekte, die het gestel van den vurigen missionaris had ondermijnd, een gevolg van het ruwe apostolaat, dat zijn deel was geweest, doch men hoopte dat de vaderlandsche lucht hem weêr de noodige krachten zou geven om met vrucht het begonnen werk voort te zetten, en in stilte dankte men God, die hen het voorrecht verleende, den dierbaren zoon nog eenmaal te zien en te omhelzen.

Op het bepaalde uur verschijnt de veelgeliefde zoon in de ouderlijke woning, maar helaas! lijdend en den dood nabij, doch met eene overgeving aan Gods H. Wil, die ailen tot in het diepste der ziel treft. Nauwelijks thuis, brengt men den geloofsheld te bed en ziet men zich genoodzaakt hem de laatste H.H. Sacramenten der Stervenden te doen toedienen.

Met eene godsvrucht, die allen diep ontroerde, ontvangt de lijdende priester de H. Communie en.... eenige uren later zat geheel de familie te treuren bij het zielloos overschot van hem, die de trots was van allen en de troost van haar hart. Pater Van den Bergh stierf als het slachtoffer van zijne trouwe en ieverige ambtsvervulling. Wie kan het uitmaken of de goddelijke Voorzienigheid hem niet bestemd had voor het roemrijk martelaarschap, doch hem eerst nog den troost wilde schenken hen weêr te zien, die hij naast God het liefste had hier op aarde!

Wreed werden de ouders van den ieverigen missionaris beproefd, doch het voorrecht dat hun veelgeliefde zoon in hunne armen den geest mocht geven, moge hen tot troost verstrekken. Op den zelfden dag van zijne terugkomst in het ouderlijke huis gaf pater Van den Bergh zijne schoone ziel aan zijn Schepper weêr; de droefheid, welke hij daardoor achterliet werd hem vergoed door eene dubbele vreugde: hij had zijne ouders weêrgezien en ging bezit nemen van de kroon die weggelegd is voor hen, die als soldaten van Jesus Kristus den harden strijd tot het einde volhouden.

Geven we thans eenige bijzonderheden uit dit voor God en de menschen zoo vruchtbaar leven.

Pater Van den Bergh werd den 28^en juli 1839 te Veghel geboren en was de oudste zoon eener deftige familie. Reeds van zijne jongste jaren af was hij een voorbeeld van deugd en godsvrucht, welke door zijne ouders met de meeste zorg werden aangekweekt, zoo dat het zich liet voorzien dat men iets buitengewoons van hem kon verwachten.

Zoodra hij tot de jaren van verstand was gekomen, was het zijn wensch tot den geestelijken stand opgeleid en een priester Gods te worden. Zijne ouders weêrstreefden hem in dezen hartewensch niet en zonden hun zoon naar het seminarie te St.-Michiels-Gestel, om later in het seminarie te Haaren zijne studiën te voltooien.

Gedurende dien tijd zijner studiën was hij in de volle beteekenis des woords een voorbeeld voor allen. Studiegenooten getuigen van hem, dat zij hem nooit, zelfs niet in 't geringste zich hebben zien schuldig maken aan eene overtreding van de discipline. Daartoe was bij te vroom en te ieverig, daartoe had hij zijne overheid te lief, eene liefde welke hij tot zijn laatsten snik is blijven koesteren.

Uit zulk een s'udent moest een voorbeeldig priester rijpen, en nauwelijks had de priester-

[p. 394]

wijding hem tot deze waardigheid verheven of zijn oog reikte reeds verder dan de gewone zielzorg van eene of andere parochie. Zijn blik zag over den Oceaan naar de tallooze ongeloovigen, die, verstoken van de priesterlijke zorgen, een leven leidden, dat den vurigen priester op 't diepst griefde. Zijn hart trok hem naar de Nieuwe Wereld, waar een uitgestrekt gebied braak lag en slechts op de hand van den zaaier wachtte om de rijkste vruchten voort te brengen. Dat was een arbeid geëvenredigd aan zijn onwankelbaar geloof, zijn vurige hoop, zijne brandende liefde

Maar was de stem, die zoo luide in hem sprak. wel die van God? Deze vraag bleef voor den nederigen priester lang onbeslist; want beschouwde hij het eene verheven roeping zich geheel en al aan God te geven en slechts voor Hem en Zijn dienst té leven, juist daarom achtte hij zich onwaardig daartoe geroepen tè zijn.

Om dan zekerheid daaromtrent té bekomen, besloot hij vooreerst in het vaderland zijne priesterlijke loopbaan te beginnen en werd hij tot ka pelaan te Raamsdonk benoemd. De herinneringen, welke hij in die parochie heeft achtergelaten, zijn die van eene beminnenswaardige eenvoudigheid, gepaard aan een edelmoedig hart; voegt men daarbij een rusteloozen iever voor den dienst van God en in het vervullen zijner plichten, dan wordt het begrijpelijk dat de katholieken van Raamsdonk zeer noode den jongen priester na een tweejarig verblijf zagen vertrekken naar Amerika.

Want dat was zijn hartewensch gebleven, welke met den dag meer met kracht in hem optrad, totdat hij ten laatste de inwendige stem niet langer kon weêrstaan en het reeds gevormde besluit tot uitvoering bracht.

Hij begaf zich dan naar Amerika en trad den 7^en October 1869 te Florissant (Missouri) in het noviciaat der EE. PP. Jesuiëten. Bij het voleindigen van dit noviciaat werd hij naar 's Mary's (Kansas) gezonden, waar hij zich door het afleg gen der groote beloften voorgoed aan dit roemrijk gezelschap verbond en zijn evangelischen werkkring begon.

Gedurende bijna twaalf jaren wijdde hij daar zijne beste krachten aan het apostolaat met een iever die hem aller harten won. Geheel zijn leven was eene aaneenschakeling van het in beoefe ning brengen van alle priesterlijke deugden Bidden, prediken, biecht hooren en het schrijven van populaire stichtende brieven, dat waren zijne onophoudelijk elkaar afwisselende bezigheden. terwijl het opsporen van verlaten zondaren om hen tot God terug te brengen een zijner meest geliefkoosde uitspanningen was. Hitte noch koude ziekte noch moeielijkheden konden den man Gods van het volbrengen zijner taak terughou den, en bij alles wat hij ondernam was zijn leus: de glorie van God, het heil der zielen! en met dezen oorlogskreet was hij onweêrstaanbaar.

Wij zullen wel niet behoeven te zeggen, dat hij zich evenveel vrienden en bewonderaars won als hij kenissen telde en zijn bijnaam: the little saint, de kleine heilige, hem door zijne geloo vigen gegeven, zegt overigens meer dan wij hier in woorden kunnen weergeven.

De onvermoeide iever, waarvan hij blaakt, was de oorzaak der kwaal welke hem had aangetast. Op bevel zijner overheid moest hij daarom voor een wijl zijn apostolischen arbeid staken en in het vaderland genezing gaan zoeken. De reis, welke hij in gezelschap zijner neven, de Eerw, heeren Louis en Frans Hendrickx, deed, had een noodlottigen invloed op hem, doch in het zwaarste lijden, beantwoordde hij elk woord van deelneming zijner gezellen met zijne kernspreuk: elk lijden en elke beproeving zijn maar kleine kruisjes!

Wij weten hoe zijn einde was. Mogen deze korte woorden, aan zijne nagedachtenis gewijd, beschouwd worden als eene hulde aan de Sociëteit van Jesus, waarvan hij een sieraad was, als eene deelneming in de smart zijner geliefde ouders, als eene bede voor de zielerust van hem, die in zijne korte levensjaren zooveel deed voor het zielenheil zijner medemenschen.