De Belgische Illustratie. Jaargang 13

Ragna de Norin.
A°. 925⁽¹⁾
Door August Snieders.

I.
In den toren van peronne.

Drie jaren waren sedert de dagvaart te Villa Pladelle gehouden verloopen. Dit korte tijdbestek was voor den afstammeling der Karolingers eene aaneenschakeling van rampen geweest.

Met behulp der wakkere zonen van het noorden, dit waren de zonen van deze landstreek, had Simplex wel is waar te Soissons het leger van Robert verslagen, al had hij dan ook Robert niet met eigen hand gedood, zoo als de rat in den villa-tuin; doch Robert's zoon, Hugo, kwam met nieuwe legerbenden opdagen en de wettige vorst van Lotharingen moest andermaal op de vlucht.

Rudolf van Bourgondië, zwager van Hugo, werd nu tot koning gekroond; doch Lotharingen bleef zijn wettigen vorst getrouw en weigerde gehoorzaamheid aan den indringer. Ook hier zag men andermaal de Paus van Rome voor het recht partij trekken, want Paus Johan X eischte de herplaatsing van den Eenvoudige op den troon, en dreigde al diegenen, welke dit zouden beletten, met den banvloek.

De heerschzuchtigen ondersteunden echter den indringer en deze spaarde geene moeite om den ongelukkigen Simplex in handen te krijgen. De koning dwaalde rechts en links, zich nu eens verschuilende bij een getrouwen leenman, dan in dit of dat klooster, of wel onbekend in deze of gene hut.

De graaf van Vermandois, wiens bezittingen aan het Kamerijksche grensden, noodigde den koning tot een mondgesprek uit en de Eenvoudige, geen onraad duchtende, aangezien de graaf altijd een zijner trouwste vasallen geweest was, viel in een loos gespannen strik. Verraderlijk in hechtenis genomen, werd hij in 923 te Chateau-Thierry⁽¹⁾ gekerkerd.

Koit na zijne kerkering brandde dit kasteel af en de kroonroover deed hem naar het slot van Peronne, aan de Somme, voeren, waar de arme Simplex in een jammerlijken toestand, onder lichamelijk- en ziele-opzicht, aankwam, doch eerst den 7 October 929 overleed.

't Was in de maand september 925. Het kasteel van Peronne verhief zich als eene donkere massa boven eene groep stulpen en huizen, rechts en links verspreid gelijk de molshoopen in een veld. Het waren houten en ook wel steenen woningen, doch uiterst nederig vergeleken met het slot, dat men den sleutel van het rijk noemde.

De Somme, die uitgestrekte moerassen vormde, omvatte in hare donkere kronkels het kasteel, eene wezenlijke forteres met ophaalbrug, kasteel en schietgat. Het was overigens een somber verblijf, de stoffelijke uitdrukking van willekeur en onbarmhartigheid.

Niets leefde beneden, tenzij eenige lenden in het wachthuis, of de schuiteman, die langs de rivier voorraad aanbracht. Hooger aan het gebouw bestond de beweging in een paar vogels, die soms in breede lijnen door de lucht streken, en weldra weer in de ruimte verdwenen.

Beneden in het wachthuis zaten vier of vijf mannen, jongen en ouden, met het strenge toezicht belast op alles wat het kasteel mocht inof uitgaan. Op het oogenblik dat wij binnentreden, voerde de oude cipier het woord. Men sprak over den koning, die aan de westzijde des torens gevangen zat, en over Ragna, de Norin, die volgens het zeggen van den schuiteman, weêr in den omtrek rondzwierf.

‘Dat is een boos wijf,’zegde Delm de cipier. ‘Ik geloof dat ze duivelskunsten onder haar kleed meêdraagt. Wat zou zij nu in 't zin hebben, die Norin! Weet ge wel, dat zij het is die den gevangene van hierboven in de handen van den graaf van Vermandois geleverd heeft?’fluisterde hij.

‘Ja; kom, Delm, vertel dat nog eens, en ik beloof u een slok frisschen wijn uit mijne kruik,’zegde de hoofdman der wacht.

Men zat bij het vuur, waarop een der manschappen den soberen avondkost voor allen bereidde.

‘'t Was,’zoo ving de oude cipier aan, die gaarne vertelde en op wiens wetenschap men nooit tevergeefs beroep deed, ‘'t was in den jare O.H. 923. De koning was door zijne laatste getrouwen verlaten. De leenmannen van het noorden, bij welke Karel nog aanhangers Vond, waren verre af. Zijn laatste paard had hij tegen de kleeding van een veehoeder, eigenlijk tegen eenige schapenvachten verruild, en zoo vermomd dwaalde de sukkelaar door bosch en heide, in de hoop dat hij het grondgebied van den graaf van Vermandois bereiken zou, in wiens trouw hij nog geloofde.’

‘Arme Simplex!’ viel de kookmeester spottend in de rede, terwijl hij met een grooten houten lepel door den ketel met melk roerde.

‘'t Was,’zoo ging de cipier voort, ‘'t was een onstuimige avond; de regen sloeg met geweld neêr; de wind joeg bulderend over de heide, 't Was of de booze geesten, God zegene ons! ten allen kante waren losgebroken. In eene leemen hut, aan den voet van eenen heuvel, omringd door bremstruiken en struweelen, zaten twee veehoeders en eene slonzerige vrouw bij het turfen houtvuur, want het was een koude voorjaarsavond. Man en vrouw waren reeds oud; de derde aanwezige, een bleek man met groote en verdwaasde oogen, was nog in den bloei des levens.’

‘Dat was de koning!’riep een der jonge knechten.

‘Otto, indien gij mij nog onderbreekt, zal ik het aan u overlaten te vertellen,’zegde de oude cipier barsch en een vlammenden blik op den jongen werpende, die bedeesd lachte en nu strak voor zich in de vlammen staarde. ‘Die bleeke veehoeder was pas een uur geleden in de eenzame hut van den lijfeigene aangekomen en had om onderkomen gesmeekt, 't geen hem menschlievend werd toegestaan; doch de pap en het zwart brood wilden hem niet smaken.’

‘Hij was gewis wat beters gewoon,’zegde de oude die de melk roerde.

‘Dat dacht ook de oude veehoeder, als deze zijne magere vingers opmerkte; als hij hem strak in het vuur staren en een traan in het oog blikkeren of hem benauwd opschrikken zag, wanneer de wind de hut deed kraken. Op de vragen in wiens dienst hij was, wiens vee hij hoedde, waar hij vandaan kwam, waarheen hij ging, had hij ofwel niet, ofwel onduidelijk geantwoord. Toen de rukwind andermaal opstak, de hut schudden deed en de rook neêrsloeg, zoo dat de aanwezigen eene stonde de oogen dicht nepen om ze tegen den bijtenden rook te bevrijden, had plotseling een vierde persoon in de hut plaatsgenomen.’

De kok hield op met in de melk te roeren en luisterde, even als zijne makkers, met ingehouden adem.

‘Toen de drie personen de oogen weêr openden,’hervatte de cipier, ‘zagen zij eene vrouwengestalte voor zich staan, die druipnat was en hare kleêren schudde, onder het mompelen van ‘helsch weêr!”

‘Ragna!’riep de jongen weêr, die straks eene eerste verrassing, welke de verteller den toehoorder had bespaard, deed mislukken, en Delm hield van verrassingen in het vertellen, even als een behendig romanschrijver.

Ditmaal vergenoegde de cipier zich zijne vertelling plotseling te staken en den jongen melkmuil een blik van verachting toe te werpen, doch de man met den houten lepel zegde plotseling en gramstorig:

‘Och, spreek voort, en stoor u om dien jongen blaffer niet! En gij,’voegde hij er bij, zich tot den onderbreker richtende, ‘als gij den mond nog opendoet, stop ik hem met een lepel melkpap!’

Delm hervatte:

‘De vreemde was, men wist niet juist langs waar, binnen gekomen; want de gevlochte horde, die voor deur diende, was andermaal toe. Dat deed den ouden veehoeder huiveren; hij ging dan ook wat ter zijde toen de gestalte het vuur naderde, en zijne vrouw, in eenen hoek verscholen, sloeg een kruis. ‘Helsch weêr,’zegde het wijf; en zich tot den man in de schapenvacht richtende, voegde zij er bij: ‘Gelukkig dat gij hier zit!”

De man, tot wien deze woorden gesproken werden, ontstelde en staarde de binnengetredene scherp aan. De vrouw droeg een, door regen en wind, wanordelijk geworden kleed. Van welke kleur dit kleed was, kon men niet zeggen, ten gevolge der natheid. Het aangezicht der vrouw

(1) Vervolg van het verhaal Villa Pladelle.

(1) Castrum Theodorici in Champagne, in een prachtige gouw aan de rivier de Mar gelegen.

[p. 360]

was mager, haar oog zwart en doordringend en uit de kap, die zij over het hoofd had geslagen, kwamen eenige klissen grijze haren te voorschijn. De zwerfster naderde het vuur, en hoe meer zij naderde, hoe meer de man in de schapenvacht achteruit had willen schuiven; doch hij zat reeds tegen den wand. Zij stak hare roodblauwe en knokkelige vingers naar de vlam uit, knokkelig als hadden zij reeds eenige jaren in het graf gelegen en toen de warmte voelbaar werd, steeg de damp van geheel het lijf op.’Hoe ver ben ik van de abdij van St. Quintyn?’vroeg zij eensklaps, zich tot den veehoeder wendende. - ‘Die zult ge zeker dezen avond niet meer bereiken,’was het antwoord; ‘het weêr is daarenboven onstuimig.’- ‘'t Geeft niets,’zegde het wijf. - ‘Bar....’- ‘Dat achtik niet.’-‘Helsch.’Het wijf lachte.’

Niemand onderbrak nog in het wachthuis; de jongen staarde voor zich uit en strak in de vlammen; de paproerder liet den lepel rusten, bij gevaar van het melk te laten aanbranden. De cipier vertelde voort:

een jacht op rendieren.

‘De hei is donker,’hervatte de veehoeder. - ‘Ik vind er mijnen weg, gelijk bij klaarlichten dag,’antwoordde het wijf, - ‘Het bosch aan gene zijde der vlakte is als een muur ineen gevlochten.’- ‘Dat is voor mij geen hinderpaal.’- ‘God zegene ons!’morde de vrouw van den veehoeder, want zij was nu overtuigd, dat eene tooverkol hare hut bezocht. Het groote oog van den man in de schapenvacht volgde al de bewegingen van de vreemde vrouw; toen deze hem andermaal strak aanstaarde en zij grijnslachte, werd hij bang.’

De cipier trok de neusvleugels op en wees op den ketel, als om den kok te waarschuwen, dat de pap aanbranden zou.

‘Geef mij uwe hand,’zegde het wijf tot den man in de schapenvacht, ‘en ik zal u zeggen wat lot u te wachten staat.’- De vreemde veehoeder aarzelde en verborg zijne handen achter den rug; doch het wijf drong aan en toen dit eindelijk de hand vast had, zag zij den man met het groote oog andermaal strak aan, en wierp dar. haren blik weêr op de hand. Deze laatste was fijn en eêl gevormd en geenszins vereelt, hetgeen juist het karakter van de hand eens armen veehoeders niet was. ‘Aan dien vinger,’zeide zij fluisterend, ‘ontbreekt den ‘vingerlinc van goude.’De veehoeder en zijne vrouw, in eenen hoek der hut als ineengedrongen, hielden den adem in en spitsten de ooren, om ten minste iets meer te verstaan.’

De nieuwsgierigheid was misschien nog veel grooter rond het vuur van het wachthuis. Wat kon die Delm toch goed vertellen!

‘En toen?’vroeg de paproerder.

‘Eindelijk stond het wijf op en zegde: ‘Gegroet, Simplex; gegroet, koning van Lotharingen!’De vermomde beefde als een riet en de oude veehoeder en zijn vrouw zakten bijna van schrik op de knieën. De koning van Lotharingen zat daar in hunne hut voor het vuur, arm en uitgeschud! Zijn troon was een zwarte en ruwe houten bank; zijn koninklijke mantel een vuile schapenpels: voor scepter kon hij een stuk brandend hout nemen en voor geurige wierook, die men soms in zijn paleis brandde, den walm van het aan de punten sissend en kokend eikenhout!’

‘Wat diep verval!’waagde nu de jonge wa penknecht te mompelen.

‘De koning beefde als een riet, zeg ik. ‘Gij moogt mij niet verraden!’ smeekte hij als een knaap, die op eene wildstrooperij betrapt wordt. - ‘Ik zal u integendeel redden!’gaf het wijf ten antwoord. - ‘Redden?’mompelde de koning die aan dat woord geen geloof kon slaan; ‘wie zijt gij dan?’- ‘Ik,’zeide het wijf, ‘ik ben Ragna, de Norin!’- ‘Ragna?’- ‘Ja, de voedstermoeder van uwen Hagene.’- ‘Hagene zegde altijd dat gij boos, heel boos waart.’- ‘Alleen Hagene was boos,’liet er het wijf op volgen en er speelde een duivelsche lach om den mond der Norin. ‘Luister!’zoo sprak zij voort, en mengde den naam van den graaf van Vermandois, van den trouwen vassal des konings, in hare beloften. Die naam tooverde eene glinstering van hoop op de lippen van Simplex. Met een kinderlijk gemoed greep hij de redding aan, zij mocht dan ook van die afschuwelijke vrouw komen.’

‘Ja, 't is een afschuwelijke heks!’onderbrak de man met den houten lepel.

‘Wij zijn in dienst van koning Rudolf, maar toch stoot het een eerlijk man tegen de borst als men weet hoe de ongelukkige koning werd verraden,’hervatte Delm.

‘Stil, Delm, stil! De ondergaande zon geeft geen warmte, alleen de opgaande koestert!’zegde een der mannen, die nog niet gesproken had.

‘Gij hebt gelijk, ofschoon de burggraaf zelf niet erg Rudolf's gezind is.... Ook de H. Vader te Rome erkent Rudolf's kroning niet....’

‘Nu, nu, laat dat rusten!’en de paproerder zag achterdochtig naar de deur.

De cipier dacht er ook zoo over.

‘De Norin,’zoo vertelde hij voort, ‘was den vluchteling in de laatste dagen stap voor stap gevolgd gelijk de hongerige wolf zijne prooi, tot dat zij hem eindelijk alleen en verlaten, dus in hare macht vond. Ja, hij was alleen: de koningin, de zuster van koning Adelstan, van Engeland, had bij den val van haren echtgenoot, met haar tweejarig kind⁽¹⁾ naar het rijk haars broeders de vlucht genomen; 's konings getrouwen waren gevangen genomen; van koninklijke weelde was geen schijn meer: armoede was 's vorsten deel. Zonder iets kwaads te vermoeden, werd de veehoeder de gevangenbewaarder van den koning, tot dat deze er in toestemde eene bijeenkomst met den graaf te hebben....’

‘Nu, nu,’zegde de man met den houten lepel, ‘laat ons daar over stappen. De muren hebben somtijds ooren, Delm!’

,’t Zij zoo: terwijl de Simplex dacht, dat men hem naar zijn getrouwen vassal voerde, bracht men hem door dik en dun, bij nacht en ontij, half naakt, hongerig en ellendig naar het kasteel van Theodorici⁽²⁾waarik hem op den dorpel ontving. De arme drommel weende en ik ook. 's Avonds zag ik Ragna, die bij den schijn van het wachthuisvuur de Judas-pen ningen telde, waarvoor zij den armen meester had verkocht en geleverd.’

‘Delm, Delm!’fluisterde een der knechten waarschuwend.

Delm besloot zijne geschiedenis eenigszins te verkorten.

‘Korten tijd na 's konings komst in het kasteel,’zoo hervatte de cipier, ‘brak er onverwacht brand uit en niet zonder moeite redde ik den koning uit de vlammen. Wie was de oorzaak van die verwoesting? Ik weet het niet, maar ik herinner mij nog zeer wel, dat de Norin in het schijnsel der vlammen, als eene bezetene ronddanste. Toen wij den gevangene, op hooger bevel, door eene stevige wacht omgeven, naar herwaarts, naar de moerassen van Peronne voerden, vergezelde ons dat helsche wijf en meer dan eens moest ik haar als eene booze wesp van den ongelukkige jagen. Slechts toen zij bespeurde, dat zij hier geen toegang kon vinden, zakte zij af om elders gewis weêr kwaad te brouwen. Nu is zij, sedert eenige weken, andermaal hier verschenen; doch ik zal haar weeren, die venijnige adder!...’

Delm vertelde nog van den armen gevallen koning, dien hij tweemaal daags ging bezoeken, doch wij zullen liever zelf de trap opklimmen om Simplex, dien wij eens te Villa Pladelle nog in vollen glans ontmoet hebben, in zijne gevangenis te zien.

(Wordt vervolgd.)

(1) Om reden van dien overtocht, werd dat kind later Lodewijk van over-zee genoemd.

(2) Chateau-Thierry.