De Belgische Illustratie. Jaargang 13

De familie Picardi.
Novelle door I. Molenaar.
(Slot.)

XIX.

Het zou zeer belangwekkend geweest zijn, de gedachten van Emma te hebben kunnen nagaan; doch wie zal er zich aan wagen, er maar een zweem van weêr te geven? Het moet evenwel een mengeling van vrees en hoop geweest zijn. Dat Perveri haar broeder was, meende zij zeker te weten, maar kon zij zich ook vergissen? En als Otto haar eens niet wilde erkennen, wat dan? Zoo iets kon zij echter moeielijk gelooven. Waarom haar dan terug doen komen en dat nog wel met haar kind? Zij bad vurig. O! indien haar kind nog eens gelukkig mocht worden.

Wat viel haar die reis naar Brussel lang; lang om een dubbele reden: zij zou immers ook haar kind weêr terugzien; waren er geen drie lange dagen over heengegaan? De omnibus reed haar veel te langzaam, wat gingen die boomen en struiken traag voorbij.....

Gelukkig voor haar dat zij iemand tot gezelschap had, die haar bijzonder ter zijde stond; wie deze man was, kon zij niet te weten komen; maar toevallig was hij ook wêer op de terugreis in denzelfden omnibus.

Wie zal de blijde ontmoeting schetsen van moeder en kind; dat kind nog kort geleden met de wanhoop in het hart verlaten en nu, vol van blijde verwachting, omhelsd. Immers, de eerwaarde moeder, ofschoon zij juist niet iets bepaald gezegd had, had haar toch meer hoop gegeven. Ik zal voor u bidden, had zij gezegd, en na het kind een kusje gegeven te hebben, zegde zij: ‘God zij met u’ kleine.

Toen Emma weêr te Contich was aangekomen - het was 's avonds - was Kobe daar reeds aanwezig om haar af te halen, om dan den volgenden morgen weêr meê naar de stad te gaan.

‘Die vreemde heer was een aardige man,’ zei Kobe ‘is hij met u meêgereisd? Wat scheen hij belang te stellen in mijn naam en waar ik woonde....’

Kobe was ditmaal onuitputtelijk in het spreken; hij maakte voor Emma reeds allerlei plannen, plannen soms zoo dol dat zij er onwillekeurig om lachen moest.

‘Maar, juffrouw!’ riep hij dan weêr, ‘wat een beeld van een kind, zie eens, hoe het mij de handjes om den hals slaat. Waarachtig, het gelijkt sprekend op Otto. Wat zal Mieke wel zeggen? - Nu, maar als de boel nog eens mocht tegenloopen, dan blijft gij maar met het kind bij ons....’

Zoo doorpratende naderden zij eindelijk Bouchout. Mieke kwam hen reeds tegemoet, het kind van Emma met kusjes overladende.

Den volgenden morgen was Emma reeds vroeg met Kobe en haar kind op reis.

Ook Perveri zat vroegtijdig op zijn atelier. Een nieuw doek stond voor hem; een schoone groep was er op geschetst. Het scheen een terugkomst van man en vrouw te zijn. In de ruwe trekken van het mannenbeeld kon men zonder moeite zijn eigen gelijkenis zien en in dat der vrouw met het kind op den arm, dat van Emma.

‘O,’ dacht hij, ‘als ik eens werd teleurgesteld en zij een bedriegster was, die...’

‘Maar, wij zullen ze beproeven. - Daar komen ze aan. Doch stil, Otto, geen dwaasheden, alles bedaard....’

Weêr werd er aan de deur getikt.

De schilder had reeds met ingehouden adem geluisterd, of hij ook een kinderstem kon vernemen; doch niets liet zich hooren.

‘Binnen!’ riep hij op denzelfden toon als vroeger; Emma kwam binnen.

‘Is dat de kleine? Welk een aardig kopje! Ik was al half bevreesd dat gij niet zoudt komen; want naar aanleiding van uw verhaal heb ik een nieuwe compositie ontworpen. Gij kunt mij een groot genoegen doen een ander kleed aan te trekken; daar in de kamer liggen er van verschillende grootte; het zijn er wel volgens de laatste mode, doch die juist heb ik noodig. Draai den sleutel in 't slot en geef mij uw kind maar zoo lang.’

Hoe vreemd ook deze nieuwe handelwijze aan Emma voorkwam, gehoorzaamde zij werktuiglijk; zij gaf gewillig het kind aan den schilder af.

Deze liep er mede door het atelier. De kleine, ver van bang te zijn, had zooveel schik in al het kleurrijke en het vreemde, dat er aanwezig was, dat hij nu en dan schaterde van lachen.

‘Inderdaad een aardig kopje, sprekend mijn moeder,’ sprak Perveri. Hij kuste het kind vurig, liet het een en ander kijken en speelde er meê.

Zoo kon een half uur verloopen zijn, toen Emma gekleed het atelier binnenkwam.

De schilder stond stom als een beeld. ‘.Ja,’ dacht hij, ‘dat is mijn zuster; hoe gemakkelijk beweegt zij zich; dezelfde statige, bedaarde tred; zij is het.’

Hij herstelde zich echter spoedig en vroeg: ‘Zoudt gij nu het kind ook willen om kleeden; het noodige is er voor aanwezig.’

Emma voldeed ook aan dit verzoek, maar thans met een gerustheid, alsof zij in haar ouderlijk huis geweest ware.

Nauwelijks echter was zij in de belendende kamer verdwenen, of de schilder begon bitter te schreien, hij kon zijn overkropt gemoed niet langer inhouden. Het was alsof al het leed, door zijn zuster, door hem zelf, door zijne ouders ondergaan, hem op eens voor den geest kwam en toch, hij was onuitsprekelijk gelukkig. Hij wist het nu, er was nog iemand op de wereld, die hem beminde; een hart dat warm voor hem klopte, leefde nu met hem onder hetzelfde dak, kort in zijne nabijheid.

Zoo zich echter voor zijne zuster te vertoonen, hij de groote meester, dat nooit. Hij bedwong zich met kracht, en eer Emma met het nu rijk gekleede kind weer terugkwam, was er opzijn gelaat geen zweem meer van aandoening te bespeuren.

‘Ga nu daar zitten, vrouw,’ zegde hij bedaard, ‘zie zoo, nu is het goed, en tracht het kind stil te houden.’

Eenige lijnen in houtskool op het doek te zetten was voor hem het werk van een oogenblik; maar in plaats van aan het vrouwenbeeld en het kind te werken, schetste hij een achtergrond, voorstellende een kasteel door een bosch omringd.

‘Gij hebt mij de vorige maal uw geschiedenis verteld, vrouw,’ zoo begon Perveri weêr, ‘wilt gij de mijne ook weten? ln de eerste plaats moet ik u dan zeggen, dat ik ook van nabij Brussel geboortig ben. ‘Zie eens, kent gij dit huis dat ik hier geschetst heb?....’

Emma trad nader; zij staarde als een droomende op het doek. ‘Het huis mijner.... ouders....’ sprak zij nauw hoorbaar.

‘Daar - ben ik geboren,’ zegde de kunstenaar gejaagd, ‘mijn naam is niet Perveri - maar Otto....’

Hij had het woord nauw uitgesproken, of Emma lag hem aan den hals. ‘O, mijn broeder,’ snikte zij, ‘wat zalig geluk u weer te zien....’

Otto was niet in staat een enkel woord te spreken; doch de gloeiende kus, op het voorhoofd van Emma gedrukt, en de vurigheid, waar mede hij het kind omhelsde, zeiden genoeg wat er in hem omging.

Dat was een voorsmaak van den hemel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

[p. 351]

XX.

Het spreekt vanzelf, dat Otto, nadat hij zijn zuster met zekerheid herkend had, haar bij zich hield; hij dacht er zelfs niet aan - onder het druk verhaal zijner avonturen - dat er iemand kon bestaan, die Emma eenige genegenheid toedragen of belang in haar kon stellen. Emma daarentegen had in al hare vreugde de woorden van Kobe niet vergeten; hij had gezegd: ‘Als gij zeker zijt dat het uw broeder is, moet gij het dadelijk komen zeggen; ik zal blijven wachten.’ En Kobe had gewacht; als een trouw schildwacht op post had hij gedurig de straat op en neêr geloopen, toen eindelijk niet Emma, maar Otto zelf verscheen, die riep: ‘Kobe, kom hier, mijn jongen, van harte dank ik u voor de zorgen mijne zuster bewezen.’

Wat Kobe op dat oogenblik deed en sprak, heeft hij zelf nooit geweten, maar zeker is het dat Otto het nimmer kon vertellen, zonder er hartelijk om te lachen. Hij sprong om Otto heen, als iemand die van ziine zinnen was, en zijn standpunt tegenover hem geheel vergetende, liep hij hem voorbij naar Emma toe.

‘Juffrouw, geluk er meê! O, wat is Kobe blij. Kom, kleine, een kus van Kobe, wij gaan dadelijk naar Mieke om het haar te zeggen. Zie,’ riep hij, ‘als ik niet getrouwd was, dan wilde ik weêr bij u dienen, even als vroeger.’

In zijn eerste blijdschap had Kobe niet gezien, dat Emma en het kind van kleeding veranderd waren; toen hij dat bemerkte, stond hij bedremmeld te kijken. ‘Neen,’ riep hij, ‘ik zie het al, dat gaat niet, Kobe mag zoo niet meer naast u loopen; en het lieve kind, ik heb het toch niet vuil gemaakt? Neem mij niet kwalijk...’

‘Wat!’ riep Otto, ‘kom hier, brave kerel; om u genoegen te doen, rijden wij dadelijk naar Bochout; ik wil ook uw vrouw zien.’

‘Zoudt gij?’ vroeg Kobe; ‘dan zal ik vast maar vooruit loopen.’

En hij had het gedaan, zoo niet het besliste: ‘Gij rijdt meê’ van Otto hem had weêrhouden.

Was dat drietal gelukkig, niet hetzelfde kon men zeggen van den oom te Sterrebeek. Meer dan ooit sloot deze zich op en zonderde zich af. Woest en woester worden zijne bewegingen, holler nog staan zijne oogen, scherper nog steekt zijn neus vooruit, wilder hangen hem de haren om het hoofd.

Weêr is hij bezig aan 't snuffelen in een brief hij houdt hem omklemd als een valk zijn prooi, zijne oogen schijnen de letters te verslinden; hij leest:

‘Indien gij mij binnen acht dagen niet het gevraagde geld overmaakt, dan geef ik den brief de politie in handen met de verklaring er bij, dat ik bereid ben verdere inlichtingen te geven.’

Hij blikt op het papier als zag hij er doorheen.

‘De politie?.... vijfduizend gulden.... nooit!’ gilt hij.

Hij opent een tweeden brief:

‘Mijnheer!

Door dezen doe ik u weten, dat ik uit Italië ben teruggekomen. Als familielid denk ik u binnen kort met mijne zuster een bezoek te brengen. Bij die gelegenheid ben ik voornemens u rekenschap te vragen van uwe handelingen.

‘Uw neef Otto.’

Bij het lezen van dien brief ontglipte hem geen enkel woord; met den mond stuipachtig geopend, kneep hij krampachtig den brief in zijne vingeren. De oogen rolden hem door het hoofd, hij zag nu eens naar het raam, dan weêr naar de deur; als een wilde kat, die gevangen van alle kanten gevaar vreest, blikte hij in 't rond.

Nogmaals zag hij inden brief het woord ‘Otto’.... als een wild dier sloop hij zijn hol uit en vlood naar buiten. Hier gekomen keek hij omzichtig rond; een sprong en hij was in 't hout verdwenen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Genoeglijke dagen gingen voor Emma en haar kind aanbreken. Wat was liet ruim voor haar in de wereld, als zij in gezelschap van Otto langs de boorden der Schelde wandelde! Wat was 't een genot daar de ondergaande zon in het steeds woelende water der rivier te zien weêrkaatsen; de schepen op den breeden plas te zien drijven of ze in de kaaien en dokken onder volle bedrijvigheid te zien lossen. En Otto? Dikwijls had hij daar gewandeld; maar nog nooit was eene wandeling aan ‘de werf’ hem zoo aangenaam geweest. Hij toonde Emma de kleuren der lucht, de verschillende tinten van het water; met hoeveel gloed wist hij in woorden het strand van Napels te schilderen en de warme kleuren te vergelijken met de fijne grijze tinten van de vaderlandsche natuur. Zelfs het jongske moest meê bewonderen. - Wat stapte de schilder fier naast zijne zuster de straten door, waar menigeen hem naoogde; het was immers voor het Antwerpsche volk een interessante geschiedenis.

Ongetwijfeld was Emma gelukkig en toch kwamen er nog wolkjes den helderen hemel van haar geluk verduisteren. Zij, gelouterd door tegenspoed, zich steeds houdende aan de lessen harer moeder, was overtuigd dat er een God bestond die alles regelde, een zorgzame Vader, die, hoe raadsclachtig soms ook, voor ons alles ten beste schikt. De godsdienst was steeds haar steun gebleven; zij was zich volkomen bewust, dat zonder God het leven geen waar genoegen kan geven, het leven doelloos was. Hoe teleurgesteld moest zij daarom niet geweest zijn, toen ze datzelfde gevoel bij Otto niet aantrof, dien vurigen geest voor godsdienst bij hem miste. Alle moeite wendde zij aan dezen onwaardeerbaren schat hem terug te doen erlangen. Nu eens toonde zij hem het verband tusschen kunst en godsdienst, dan weêr bad zij vurig voor hem; want had Otto haar niet eenmaal bekend wel gaarne te willen gelooven, maar dat hij het niet zoo eenvoudig, zoo schuldeloos kon als zij.

De Hemel alleen weet, wanneer zij met haar kind in een der schoone kerken te Antwerpen lag neêrgeknield, met hoeveel innigheid zij dat zelfde kinderlijk geloof voor haar broeder afsmeekte.

Wat Otto betrof, hij zag dat gaarne; het was immers zoo schilderachtig schoon zijn zuster in het fantastisch licht der kerk als een engel te zien bidden, met haar geest in hooger sferen zwevende. Hij hield hartstochtelijk veel van haar, en om harentwille alleen had hij gaarne gewenscht te kunnen zeggen: ‘Emma, ik geloof even als gij.’

Doch wat de rede niet vermocht, over won het gebed. Otto werd langzamerhand bestendiger; het wilde, ongeregelde leven van den italiaanschen kunstenaar werd door de oude omgeving in zijn vaderland en door het verkeer met zijne zuster van lieverlede gematigd. Het werd hem reeds een genoegen in een der kapellen der St. Jacobs- of in de Lieve-Vrouwe-kerk samen met zijn zus ter te bidden en vooral 's avonds het lof bij te wonen. Daar dan neêrgeknield, kon hij reeds bidden voor zijn toekomst, voor de toekomst, zijner zuster en niet minder voor die van den kleinen Henri. Wat hij echter niet gedacht had, was dat daar op diezelfde plaats een vreeselijk drama zou worden afgespeeld.

XXI.

De winter, die voor Emma zoo lang duurde, maar toch tevens heil had aangebracht, heeft zijn grootste strengheid reeds gematigd; de maand mairt is februari opgevolgd.

De kathedraal, door de Antwerpenaren zoo gaarne Onze-Lieve Vrouwe genoemd, steekt rustig als een reuzengevaarte tegen de nu grillige voorjaarslucht af. Een beschermenden geest gelijk, staat zij daar, de omwentelingen der tijden en stormen trotseerende.

De avond begint reeds in te vallen, het veelkleurig licht der Zonne speelt van binnen niet meer door de hooge ramen op de ontelbare zuilen, die, als tot een grootsch geheel samengetooverd, het trotsche gebouw ondersteunen. Hier en daar verdwijnen er reeds eenige in het zwakke schemerlicht of in het halfduister. De kaarsen, door de geloovigen voor de heiligenbeelden ontstoken, werpen haar roodachtig schijnsel op de sierlijke gewelven; alleen de buitenste zijbeuken ontvangen nog, in tegenstelling met het kaarslicht, het blauwachtig weifelend licht van buiten. Dieper in den tempel gaan de kapellen, die om het priesterkoor en hoofdaltaar heen liggen, reeds in een onbestemde, donkere massa verloren. Hij, die nooit die gangen betrad, zou zich nu wel wachten daar een schrede te wagen, veeleer zou hij huiverend terugtreden.

Ziet gij dien man daar, als een schim behoedzaam rondkruipen, aandachtig alle ruimten onderzoekende? Wat zou hij willen....

De laatste tonen van het orgel, onder het lof bespeeld, zijn reeds lang in zachte echo's weggestorven, de heerschende stilte wordt alleen afgebroken door de voetstappen van een enkelen nog aanwezigen kerkbezoeker, die den tempel verlaat. Ook Otto en Emma zijn nog aanwezig; in het gebed verdiept liggen zij bij een der kolossale koepclzuilen neêrgeknield.

De geheimzinnige nadert; duidelijker wordt zijn gestalte. Als een spion, een legerplaats bespiedende, loopt hij op een afstand in een kring om de biddenden heen en verschuilt zich ten laatste ongemerkt achter de zuil, waar Otto en Emma, door het licht van enkele kaarsen beschenen, zich bevinden. Hij houdt de eene hand boven de gloeiende oogen, terwijl hij met de andere hand aan de zuil een steunsel zoekt. Het flauwe licht beschijnt nu ook zijn aangezicht. De haren staan hem bijna recht op het hoofd. Hij rekt zich uit, en rekt zich nog eens, om, zonder van plaats te veranderen, het bespiede naderbij te komen. Zoo, in die houding, als een tijger die zijn prooi beloert, blijft hij staren. Nog eenige oogenblikken........ Een akelige, snijdende gil, gepaard aan een doffen val van een lichaam, klinkt door het kerkgebouw.........

Otto en Emma zien doodelijk verschrikt om; kort in hunne nabijheid ligt een man roerloos met verwrongen trekken; met de eene hand houdt hij een brief omklemd terwijl de andere vast samengenepen zijne haren omvat......

Om het voorgaande te verklaren moeten wij even in onze geschiedenis teruggaan.

Wij hebben gezien hoe de oom van Emma het huis was uitgeslopen; als opgejaagd wild had hij zich overdag schuil gehouden, alleen bij avond en 's nachts rondzwervende. Hij wilde zich overtuigen of Otto inderdaad teruggekomen was. De vreeselijkste onrust, gepaard aan zijn waanzinnigheid, hadden hem naar Antwerpen heengedreven, de plaats waar Otto zijn brief geschreven had. Daar, door koude overmand, had hij een schuilplaats in de donkere hoeken van een der portalen der kerk gezocht; hier was het dat hij Otto en Emma meende opgemerkt te hebben. De kerk in te gaan gedurende de godsdienstoefening, dat durfde hij niet; hij bleef wachten tot de meeste menschen haar verlaten hadden. Daarop ging hij binnen. Als een moordenaar die, hoewel bevreesd voor de noodlottige plek waar hij zijn gruweldaad verrichtte, er toch onweerstaanbaar wordt heengetrokken, zoo ook hij; hij wilde zijne slachtoffers zien.

Ja, zij waren het.....

Een glimp van licht glom weêr een oogenblik in zijn verstand op en hevig verschrikt plofte hij dood ter aarde. De brief, dien hij omklemde, deed Otto in den doode zijn oom erkennen; het was dezelfde, dien hij een paar dagen geleden, aan hem geschreven had.

Deze vreeselijke dood had alle verder onderzoek van den kant van Otto overbodig gemaakt. De bezittingen van zijn oom werden rechtmatig verdeeld. Een gedeelte verviel aan de weinige familie van den overledene, een neef en een nicht, die gedurende zijn leven, omdat ze van geringen stand waren, nooit door hem waren erkend. Het andere erfden Otto en Emma. Met goedvinden van de mede-erfgenamen was hun het

[p. 352]

ouderlijke slot bij schatting als hun deel toegerekend geworden.

Emma's innige wensch werd derhalve vervuld; daar op die zelfde plaats, waar eens haar wieg gestaan had, mocht zij nog gelukkige dagen in gezelschap van Otto en haar kind beleven.

Van Kees heeft men nooit weêr iets vernomen. Wat Kobe betreft, deze bleef te Bouchout wonen, hoe gaarne ook Otto hem had willen medenemen; voor zijn zoon werd gezorgd, zoodat Mieke haar hartewensch vervuld zag; zij mocht in hetzelfde huisje blijven en rust nu naast haar man op het kerkhof te Bouchout.

De kleine Henri, ofschoon veel voor de toekomst belovende, is niet oud geworden. Nog zeer jong, voor den dood zijner moeder Emma, die door Otto niet lang werd overleefd, stierf hij. Trijntje wist dit; want bij haar verhaal zegde zij menigmaal: ‘Zoo gaat het in de wereld, spoedig zal het ook mijn beurt zijn.’

O! hoe gaarne zoude ik nog eens met de poes op den schoot bij den flikkerenden vuurpot gezeten, mijn geschrift aan Trijntje willen voorlezen; hoe aangenaam zou het mij zijn, daar nog eens een traan te zien wegpinken; doch ‘zoo gaat het,’ zegde Trijntje - en ik zeg het haar gaarne met eerbied voor haar verleden na: ‘ja, zoo gaat het....’

Sappemeer, October 1880.