De Belgische Illustratie. Jaargang 13

De familie Picardi.
Novelle door I. Molenaar.
(Vervolg.)

IX.

Te Brussel in een der kamers van het huis eener adellijke familie, welker naam wij om bijzondere redenen willen verzwijgen, zat de barones, een schoone jonge vrouw.

Terwijl het borduurraam, dat nog bij haar staat, doet vermoeden met welken arbeid zij zich onledig hield, is het op 't oogenblik iets anders dat haar bezig houdt. In plaats dat zij gebogen zit over het stille werk, 't welk door hare fijne handen reeds tot een schoon geheel is gevormd, gaat het er nu luidruchtiger toe: zij houdt een klein lief kindje in de hoogte, dat kraaiende van pret, telkens bij het nederdalen de gelukkige moeder naar het aangezicht grijpt.

Achter haar staat de baron, die nu en dan wegkruipende, met een plotseling voor den dag komen het kind nog woeliger maakt. In die zelfde kamer spelen op den vloer twee grootere kinderen, een meisje van zes en een jongetje van acht jaren.

Onder al die drukte en vroolijkheid hadden de echtgenooten niet bemerkt, dat de deur der kamer open ging en een dametje, geheel in het zwart gekleed, bleek en met neêrgeslagen oogen, reeds door de meid aangediend, binnentrad. Onder het stamelen van een stillen groet was zij bedeesd bij den ingang blijven staan.

Het kleine zesjarige meisje, dat de vreemdelinge het eerst had opgemerkt, was dadelijk op haar toegeloopen, en vroeg haar, heure hand met beide handjes omvattende: ‘Zijt gij de nieuwe juffer nu, die ma ons beloofd heeft, die komen zou om met ons te spelen? Kom maar meê, ma zit ginder, dan kunt gij ons klein zusje ook eens zien?’

Dit zeggende wilde het kind de zwarte dame meetrekken; deze echter glimlachte, maar deed geen stap voorwaarts. De kleine, maar half daarover tevreden, liet een handje los, en terwijl zij met de andere hand die van de dame [n]og vasthield, keek zij achterom naar de barones en riep: ‘Mama, zeg eens dat de juffer bij u komt!’

[p. 311]

De barones zag een weinig verschrikt op, doch zeide spoedig op bedaarden toon: ‘Kon; nader, juffrouw.’

De aangekomene deed dit, maakte voor de barones eene lichte buiging en zag toen weêr voor zich.

‘Gij zijt de juffrouw, waarvan ons de weleerwaarde heer Van Daenen gesproken heeft?’

‘Om u te dienen, mevrouw.’

‘En gij zoudt wel lust hebben om u in het bijzonder met de zorg voor onze kinderen te belasten?’

‘Zooveel dit in mijn vermogen is, ja, mevrouw.’

‘Gij schijnt nog niet geheel van uwe ziekte hersteld, zoodat gij nog niet vroolijk kunt zijn; gij zijt wel wat droefgeestig, juffrouw, om met kinderen om te gaan.’

‘Het zal wel beteren, mevrouw.’

‘Ik hoop het voor u, anders.... en uw naam is? want wij zijn gewoon in ons huis allen bij den naam te noemen, het is prettiger voor de kinderen.’

‘Emma, mevrouw.’

‘Dat valt meê, een schoone naam,’ bemerkte de barones, en daarop de kinderen roepende, zeide zij: ‘zie eens, Lisa en Pierre, hier is Emma, die met u zal spelen en u het een en ander zal leeren; ga maar eens meê!’

Onderwijl klonk de bel reeds in hare handen; de dienstbode kwam binnen.

‘Breng mejuffrouw Emma op hare kamer en wijs haar dan ook de kinderkamer; met het andere zal ik mij wel belasten. Is uwe bagage ook meê gekomen, mejuffrouw?’

Bagage? Welk eene spotternij, zij was immers arm.

‘Ik dacht niet.... dadelijk.... hier....’ stotterde Emma.

‘Hier te blijven, ha zoo; nu daar kan wel voor gezorgd worden.’

‘Is dat nu die flinke dame, die gij mij aanbevolen hebt?’ vroeg de barones eenigszins teleurgesteld aan haar echtgenoot; ‘als ze niet verandert, kan ik haar niet houden, men wordt er akelig van.’

De baron, die tot nog toe geen woord gesproken had en het droevige, geknakte gemoed van het meisje had gadegeslagen, zeide eindelijk:

‘Ik heb u wat te zeggen, Hubertha.’

‘Alzoo een geheim misschien?....’

‘Een geheim en geen geheim, men kan het opvatten zooals men wil.’

De barones zag den baron eenigszins met spanning aan, terwijl deze naast haar ging zitten.

‘De juffrouw, die zoo even voor u stond, heeft vroeger zelf een gouvernante tot haar dienst gehad.’

‘Wat!’ vroeg de vrouw verwonderd, ‘o dat moet vreeselijk zijn! Er is dus een geschiedenis aan verbonden, en gij hebt er mij niets van gezegd! foei, dat is niet mooi van u.’

‘Ik heb gemeend dat ik zoo handelen moest... gij hebt nu uw woord gegeven, anders hadt gij er misschien tegen opgezien haar te nemen.’

‘Er schijnt dus een zekere betrekking tusschen u beiden te bestaan, buiten mijn weten.’

‘Ook dat niet; het was zoo even de eerste maal dat ik haar zag; wat ik er van weet, wist ik van den kapelaan Van Daenen, dien gij, evenals ik, ten volle vertrouwt.’

‘Mijnheer Van Daenen, zegt gij, de vroegere huiskapelaan van de familie Picardi?’

‘Ja, juist, en deze Emma is een dochter uit dat huis.’

‘Verschrikkelijk!’ riep de barones, ‘dat arme kind: zij is nu eenmaal bij ons, anders.... gij hebt gelijk, ik had er waarlijk tegen opgezien. Maar hoe komt het, dat het meisje zoo ontzettend vernederd is, toch niet door eigen schuld!’

‘Zoo zuiver als een engel.’

Daarop vertelde de baron, die alles haarfijn scheen te weten, geheel de geschiedenis aan zijn vrouw.

Toen hij geëindigd had, zat de barones met betraande oogen;

‘Mijn God,’ zeide ze, ‘hoe ongelukkig. Wij moeten haar ons bijzonder aantrekken; ik ga haar dadelijk opzoeken,’ en het woord bij de daad voegende, stond zij op en begaf zich naar de kamer, die Emma was aangewezen.

Hier gekomen, meende zij de deur, die half open stond, verder te openen en binnen te gaan, doch een treffend tafereel hield haar staande.

De nieuwe gouvernante zat met de kleine Lisa op den schoot, het kind zeide: ‘Nu zult gij niet meer schreien, niet waar, Emma! Gij komt nu bij ons wonen en met ons spelen; Liesje heeft veel speelgoed en Pierre ook.... Zijt gij altijd zoo in 't zwart gekleed? Onze meid is ook zoo zwart, haar moeder is dood..... is uwe moeder ook dood?’

‘Ja, mijn engel,’ antwoordde Emma, ‘mijn mama is ook dood, maar al lang; zij is nu, hoop ik, een engel, evenals gij nog zijt.’

‘Hebt ge ook een zusje gehad evenals Liesje?’

‘Neen, mijn schat, maar wel een broertje....’

‘Is die ook dood?’

‘Ik hoop het niet.’

‘Dan weet gij niet waar hij is?’

‘Neen, mijn kleine.’

‘Dan moet gij het aan papa vragen, die weet alles.’

Het keuvelen der kleine had gewis nog langer geduurd, zoo niet de barones was binnengekomen; zonder veel drukte nam zij een stoel en ging naast Emma zitten.

‘Zie zoo, dat bevalt mij; nu, Liesje, zoo kan het wel. Emma is nog moê; gij moet nu maar eens naar broertje gaan, die is bij pa in de kamer.’

‘Emma gaat niet weg?’ vroeg de kleine.

‘Neen, zij blijft hier, hoor!’ luidde het antwoord der moeder aan de kleine. Daarop zich tegenover Emma verontschuldigende, zeide de barones:

‘Het moet u wel gehinderd hebben, mejuffrouw, dat ik u zoo koel ontving, maar ik wist nog niet wie gij waart.’

‘Dan spijt het mij, mevrouw, dat ik hier gekomen ben; men heeft mij dus buiten mijn weten hier ingedrongen....’

‘Neen, dat juist niet, mijn man was met uwe positie bekend.....’

‘Maar gij toch niet, mevrouw?’

‘Dit hindert niet, nu ik eenmaal weet..., en toch spijt het mij: ik ben wel hard tegen u geweest...,’

‘Volstrekt niet, mevrouw; maar toen ik bij u binnenkwam en u in tegenwoordigheid van uw echtgenoot en kinderen zoo gelukkig zag, toen dacht ik....’

‘Aan uw ouderlijk huis, niet waar?’

‘Ja, mevrouw,’ snikte Emma.

‘Het is treurig, maar gij moet niet meer weenen, ik kwam juist hier om u op te beuren. Komaan, gij hebt nu weer een tehuis. Ik ben nog niet oud genoeg om uwe moeder te zijn, maar toch kan ik wel een zuster voor u worden...’

‘Dank, mevrouw!’ glimlachte Emma; ‘God zal uw goeden wil loonen.’

‘En nu maar eens opgebiecht,’ hernam de barones spoedig, ‘verklaar mij nu al uwe behoeften, dan kan ik gevoeglijk voor een en ander zorgen. Ik zei het al, wij zullen het met elkander wel vinden.’

Gelukkige Emma, wat moeten die woorden als balsem in haar gemoed zijn gevallen; wat moet het zoet zijn geweest na zooveel lijden, door een welwillende en deugdzame vrouw te hooren zeggen: ik wil een moeder, ik wil een zuster voor u zijn. Zij kon nu schreien, volop het hart ontlasten. Was het niet alsof haar eigen moeder haar hier had gebracht en gezegd had: Ziedaar, mijn kind, iemand die voor u zorgen zal? En inderdaad, de barones was een echt kristelijke moeder, een echt adellijke vrouw, zooals er nog altijd gevonden worden, een vrouw voor wie men de knie zou willen buigen.

Het zal hier misschien dienstig zijn te zeggen hoe Emma bij den baron was terecht gekomen.

Zooals wij zagen, was zij buiten Mechelen op den grond neêr gaan knielen; de koude der nachtlucht had haar echter weêr doen opstaan en zoo was zij langzaam in de richting naar Brussel doorgeloopen. Daar aangekomen, was haar eerste werk den ouden huiskapelaan op te zoeken. Toen zij zich evenwel bij hem bevond en de spanijing, waarin zij gedurende geheel den nacht verkeerd had, een weinig had opgehouden, kon men pas zien in welk een staat zij verkeerde. Geheel uitgeput, beefde zij over haar gansche lichaam, haar gelaat had een akelige kleur aangenomen. De dokter vreesde voor ernstige gevolgen en, aangezien de kapelaan haar niet gevoeglijk in huis kon houden, was men overeengekomen, haar in het gasthuis te doen verplegen. De kapelaan had onderwijl niet stil gezeten; want zoo als wij reeds vernamen, had Emma haar betrekking aan hem te danken.

XII.

‘Waar, drommels, mag die kerel toch wel blijven? het is reeds tien uur en om negen uur had hij beloofd hier te zullen zijn. Het is mooi, dat zeg ik, van zoo'n groot heer om zoo zijn woord te houden; dat zijn nu lui, die je vóór moeten gaan.... Er is toch niemand in de omgeving? Wacht eens, nog eens uitgekeken; want is hij slim, ik ben het ook; men zou wel meenen dat Kees, hoe gedwee hij ook lijkt, geheel den dag op een droogje zou loopen.... Daar gaat hij.’ Dit zeggende, nam Kees, onze oude bekende, eenige teugen uit een flesch die hij bij zich droeg.

‘Zoo een teugje geeft weêr moed,’ hernam hij.... ‘Hij mag tevreden zijn, de oude: Kees is niet vergeefs uit geweest, ik weet nu alles haarfijn; maar het zal hem centen kosten, dat zeg ik. Een mal ding voor hem. dat het nichtje bij den baron is aangeland, een familie die gezien is en wat nog het ergste is, die mijnheer is meester in de rechten. Hij doet er wel niet veel aan, maar als het moet zijn, weet hij het toch, en ik heb liever met iemand te doen, die zegt: Kees, schobbejak, kom eens hier! dan met een man die van achter de schermen je een loer zoekt te draaien. Daar is geen slimheid tegen bestand; want meestal weet men dan niet vanwaar de wind komt; meent men, dat hij van achter waait, dan krijgt men hem op eens vlak van voren. Het zijn beroerde lui, dat zeg ik.’

‘En toch,’ vervolgde Kees na een oogenblik rustens zijne alleenspraak, ‘en toch is de oude tamelijk slim; het is een oude rat. Als hij evenwel nog maar niet in den val loopt, al is het dan ook niet gemakkelijk hem te vangen.... Ik begrijp waarlijk niet wat hem zoo ongerust kan maken; wat belang kan hij er bij hebben waar zijn nichtje zit. De oude lui zullen niet weêr opstaan; zij zijn al lang naar de haaien en het huis is verkocht. Het was intusschen wel wat gek, dat er nog negentig procent kon uitbetaald worden. Mij dunkt, met een weinig goeden raad was de zaak nog wel te helpen geweest. Maar als het crediet naar de maan is, dan is alles verspeeld.... Komt daar niet wat aan? Het is reeds zoo duister als de hel; als hij nog langer wacht, dan komt de maan hem nog storen.... Wacht, even nog een teugje en dan trek ik mij in dat boschje terug, het kon eens iemand anders zijn, en wij moeten onze zaakjes goed doen....’

‘Een valsch alarm,’ zeide Kees na eenigen tijd, ‘ja waarlijk, het is maar een boer. Als men beschaafd is geworden, wat ziet er zoo'n boer dan onhebbelijk uit. Kijk hem daar eens heengaan, de voeten naar binnen, precies als de apen uit den dierentuin te Antwerpen.... Kom, nog eens geproefd en dan zal het fleschje ook wel ledig zijn, en dat is goed ook, anders kon Kees zijn naam als fatsoenlijk man wel eens verspelen; iets waarvoor hij zoo bang is als degene dien ik hier wachten moet....’ Na een poosje gestaan te hebben, sprak hij weêr tot zich zelven:

‘Ik ben toch ook geen wegwijzer, om zoo maar te blijven staan, ik ga wat zitten. Och! wat een geworm in de wereld, van morgen zat ik nog te Brussel en nu een half uur achter Mechelen en morgen, weêr te Sterrebeek bij mijn mijnheer.... Een mooie man, dat zeg ik. Wat een comedie wordt er toch gespeeld! Nu en dan meent hij, geloof ik, dat hij inderdaad de eige naar van het slot is. Nu is 't wel zoo, dat het

[p. 312]

op zijn naam staat; intusschen, jammer maar voor hem, dat er zoo'n papier geschreven is, dat hem er naar welgevallen kan uitwippen. Als 't er even goed om was, dan mocht ik nog wel lijden dat mijn oude patroon er nog woonde; alles is anders tamelijk gelijk gebleven: dezelfde meubels, nagenoeg dezelfde tuin, alleen dezelfde persoontjes ontbreken nog.... Hij is er goedkoop aan gekomen. Waarom betrekt hij het zelf niet... hij mompelt tusschen beiden wel eens over Italië...’ overwaaien en zijn neus in de zaken steke

Hier dacht Kees een weinig na en vervolgde toen weêr:

‘Och, hoe kon ik toch zoo dom zijn, het jonge heertje kon wel eens komen overwaaien en zijn niet in de zaken steken.... Hii zel wel niet veel kunnen aanvangen; maar dan is toch de reputatie naar de maan - zoo zij het al niet is. Wat zijn wij dan gelukkig, wij die geen reputatie te verspelen hebben. Wel beschouwd, is het toch maar duivelsch dom van hem geweest zijn nichtje ten huwelijk te vragen. Hij zegt zelf, dat het niet waar is; maar in dezen geloof ik zijn nichtje eerder dan hem, dat zeg ik.’

‘Lieve hemel, als mijn moeder eens wist hoe ver haar Kees het gebracht heeft in de wereld, zoo betrokken te zijn in de zaken van groote lui... Een ding echter bevalt mij nog niet recht, ik maak het mij zelf nog te lastig: als ik toch moet wachten, waarom dan hier niet wat te gaan liggen, om wat uit te rusten.... Zie zoo, het is wel niet zoo zacht, maar allicht zoo gemakkelijk als het stroo bij mijn moeder thuis, 't Is ondertusschen toch maar vervelend, dat wachten - en ik word - slaperig ook, dat - ach - ik. [D]ie - vervl.... groote - lui!.... He, Kees! - niet slapen - jongen - want dan is je - crediet - ver - speeld....’

toestel om regen te maken.

Een oogenblik later en Kees sliep in, ofschoon niet zeer rustig. Hij kon nog geen kwartier gelegen hebben, toen een haas hem in vollen ren over de beenen liep. De zorg van met een gewichtige boodschap belast te zijn, deed hem spoedig ontwaken; hij zat dadelijk overeind.

‘Wat - mag - dat - geweest zijn?’

Maar nauwelijks tot bezinning gekomen, hoorde hij een man voorbijgaan. Hij was niet geheel zeker wie het zijn kon. ‘Tamelijk lang,’ zeide hij bij zich zelven, doch haastte zich, hoewel voorzichtig, tusschen het geboomte uit te gaan.

Hij had den persoon half herkend, deed nog een stap, maar viel over een struik vlak voorover op den grond. Deze beweging had zulk een geraas verooorzaakt en maakte zulk een vreemd effect in het duister, dat de voorbijganger het op een loopen zette. Kees echter stond zoo spoedig het hem mogelijk was weêr op en liep, voorzichtigheidshalve zonder te roepen, den vluchteling na. Dit kon een paar minuten geduurd hebben, toen de vluchtende plotseling stand hield; en zich omkeerende, riep hij: ‘Sta, kerel, of ik schiet je voor den kop.’

‘He, ben jij het, mijnheer!’ riep Kees, zijn lijf vasthoudende van het lachen, ‘wel stom! ik heb veel beleefd - maar zoo iets - nog nooit - ha ha ha!’

‘Hou je mond, kerel!’ riep de oom van Emma. ‘Wilt gij soms ook geheel de buurt bij elkaar roepen met je lawaai!’

‘Mijnheer, ik niet - maar ik kan 't - lachen niet laten - al - moest ik ook dood - is me dat een ontmoeting! Nou, maar onder ons gezegd, mijnheer is ook niet een van de dappersten.....’

‘Wat nieuws is er?’

‘Ja, wat nieuws,’ antwoordde Kees, zich voor het hoofd wrijvende, ‘daar mag ik wel eerst eens over denken.’

‘Hoe was het met je grootmoeder?’

‘Mijn grootmoeder? - best!’

‘Zijn we alleen?’ vroeg de oom verder op zachten toon.

‘Alleen? met ons beiden, meent mijnheer? Ja.’

‘Ben je in Brussel geweest? Kom, wij gaan daar in het kreupelhout.’

‘Dat is heel goed, ik had er precies zoo over gedacht; maar val niet, menheer!’

De oom bromde een verwensching tusschen de tanden.

‘Of ik in Brussel geweest ben, vroeg menheer mij? ja, ja.’

‘En hoe staan de zaken?’

‘Tamelijk beroerd.... dat zeg ik.’

De oom schrok merkbaar.

‘Kijk, daar schrikt menheer al weêr.’

‘Hoor eens, geen grappen meer, kerel, of....’

‘Neen, als menheer zoo begint, dan heb ik er geen pleizier meer aan, 'n mensch moet toch ook wat genoegen hebben in de wereld, dat zei mijn moeder ook altijd.’

‘Maar zeg eens gauw, mijn jongen, wat nieuws was er dan?’

‘Zie zoo, dat bevalt mij beter, nu kan ik nog met menheer praten; maar zie, met dreigementen, dan raak ik van mijn stukken.’

‘Heb je iets gehoord van het nich...’

‘Van Emma, bedoelt menheer? nou die zit veilig en wel bij den baron, die menheer beter kent dan menheer hem.... Zij heeft daar een leventje, ja een kalf dat gemest wordt heeft het nog zoo goed niet. Verbeeld je eens, zij eet alle dagen met den baron aan tafel en de dienstboden moeten haar op den minsten wenk gehoorzamen, evenals vroeger te Sterre....’

‘Zwijg daar maar over.’

‘Nu nog mooier, ik moet menheer de zaak meêdeelen.,.. en ik moet zwijgen.’

‘Is dat al wat je weet?’

‘Neen... neen - wat ik nog weet is, dat hij meester in de rechten is - kijk, daar schrikt menheer al weêr. Jammer dat mijn flesch leeg is, anders zou ik menheer een druppel geven, dat is er best voor....’

‘Maar wat heeft dat met onze zaken te maken?’ vroeg de oom schijnbaar onverschillig.

‘Nou zeg eens, dat weet menheer ook niet, het?’

‘Ik begrijp je niet.’

‘Dat wil zoo veel zeggen, als dat hij de zaakjes van je mooi meisje eens na zal gaan, zoo als: het testament, de verkoop van 't huis en alles wat er bij zoo'n rommel komt kijken.’

‘En wat zou dat dan?’

‘Wel niets, menheer is immers een eerlijk man!’

‘Dat meen ik ook. En waar zit Katrijn de meid, die van mij weggeloopen is?’

‘Nu, maar hoor eens, als ik menheer was dan zou ik mij niet over een weggeloopen meid bekommeren; ik dacht dat menheer wijzer was.’

‘Maar weet je er dan niets van?’

‘Men zegt dat ze naar haar familie in Holland is teruggegaan.’

‘En bij u aan 't slot?’

‘Daar gaat alles - bij het oude; niets bijzonders. Maar als ik menheer een raad mag geven, zorg dan dat er mest in den tuin komt, anders gaat de boel op sloffen, en Kees er bij.’

De oom zag als in gedachten voor zich. ‘Kun je niet maken dat je ongemerkt over acht dagen op denzelfden tijd op dezelfde plaats weêr hier bent!’

‘Hier? neen, daar zie ik geen kans toe, ik kan toch alle weken niet uit logeeren gaan.’

‘Het is zoo, maar waar dan?’

‘Een uur van Sterrebeek in de richting naar Brussel, dat zou nog gaan.’

‘Dat blijft dan afgesproken. - Daar, dat is voor u.’

‘Menheer is veel te goed,’ zei Kees. ‘Een uur van Sterrebeek - om dezen tijd, niet later dus - goeden avond, menheer, doch voorzichtig, val niet, menheer!’

‘Loop naar den d.....’ bromde, de oom.

Geheel alleen zijnde dacht de laatstgenoemde: ‘Dat is vervloekt slecht nieuws! Dat die meid weggeloopen is, is een leelijke zaak..... Maar men doet mij niets. Laat hem advocaat zijn zooveel hij verkiest, wie zal mij iets bewijzen? En dat ik het slot rechtmatig in eigendom heb, wie weet het nog? En al wist men het ook, het staat mij immers vrij te koopen wat ik wil en te handelen zoo ik verkies. Mijn zwager? ik had hem kunnen redden, het is zoo, maar was ik dat verplicht; wat deed hij op zulk een grooten voet te leven?.... Het is vreemd, men kan mij niets bewijzen en toch ben ik immer ongerust; het is mij alsof mijn zwager en zijn vrouw mij altijd op de hielen zaten. Lafaard die ik ben, heb ik dan geen moed genoeg? Mij op zulk een hoogte te werken en nu ik mijn doel heb bereikt, zou ik ailen moed missen? Laat men mij voor een schelm houden, wat geeft het, hebben is hebben en krijgen is de kunst....’

Hier zweeg de oom. Na een oogenblik echter ging hij voort: ‘Die akelige vent, wat was hij weêr beschonken en toch, men kan die Iui niet missen; ik moet vóór alles op de hoogte blijven. Als hij eens aan het praten ging met zijn dronken hoofd.... Heb ik hem niet alles onder vier oogen gezegd en was dat ook niet het geval met de anderen. Ha! al stond hij ook weêr uit de zee op, ik zou hem toch alles heeten liegen; geen getuigen! Maar wacht eens, mijn fatsoen zou ik nog kunnen redden..... het is een vreeselijke som.... maar heb ik geen geld genoeg? Het slot aan mijn nichtje aanbieden?.... dan zal men overtuigd zijn dat ik uit bestwil heb gehandeld.... Gelukkig idee!.... en komt hij dan ook uit Italië terug, dan ben ik nog gered....’

(Wordt vervolgd.)