Merkwaardigheden op het gebied van wetenschap, nijverheid en kunst.
INHOUD: Toestel om regen te maken. - De acaustieke wandelstok. - Hoe lang duurt de reis der ooievaars. - New-Yorksche nijverheden. - De gemakkelijkste manier om iemands signalement voor te stellen.
Ditmaal zijn wij in staat de afbeelding te geven van eene amerikaansche uitvinding, die de heeren der schepping in staat zal stellen de sluizen des hemels naar welgevallen te openen.
Het middel is hoogst eenvoudig, zoo als men uit de volgende beschrijving zien zal. Er wordt een ballon opgelaten, die met ontplofbare patronen gevuld is; Zoodra hij te midden eener wolklaag is aangekomen, zendt men hem door middel van een metalen draad, die hem vasthoudt, een electrische vonk toe, die tot uitwerksel heeft de patronen te doen ontploffen.
Door den schok, hierdoor in de hoogere luchtlagen teweeg gebracht, worden de drijvende waterdampen, welke boven de door droogheid getroffen streek hangen, verdicht tot regenwolken, die het dorstende aardrijk met hare verfrisschende droppels zullen drenken.
De ondervinding zal moeten leeren wat men van deze inderdaad bewonderenswaardige vinding te denken heeft.
Van het gehoor beroofd te zijn is voorzeker een der grootste rampen, waarmeê de mensch bezocht kan worden; zij scheidt hem als het ware van de overige wereld af, belet hem de bekoorlijkheden der muziek en van de gezellige conversatie te smaken, is een hinderpaal bij zijn maatschappelijke betrekkingen en veroordeelt hem tot eene volslagen afzondering. Daarenboven is doofheid een gebrek, dat men gaarne verborgen houdt, en over het algemeen zullen dooven hunne hoorbuis zelden anders dan in den huiselijken kring gebruiken. Het onbehaaglijk voorkomen van genoemd hulpmiddel is daar wel eenigszins de schuld van; het moge voor den doove van groot nut zijn, niemand zal het gaarne in eene kerk, op eene lezing of op de wandeling vertoonen.
De wetenschap nu heeft een beter middel gevonden om hardhoorigen deelachtig te maken aan de genoegens, die het zintuig des gehoors den mensch verschaft. Het is een acaustieke wandelstok, eene uitvinding die voorzeker geroe pen is om gewichtige diensten te bewijzen. Wij vinden de inrichting van het werktuig nog niet beschreven, doch lezen in een fransch blad, dat de proeven, welke men er meê genomen heeft en nog dagelijks neemt, de beste resultaten opleveren.
Geheel het voorkomen hebbende van een netten en fijnen wandelstok, versterkt de acaustieke stok van de gebroeders Franck-Valéry te Parijs het geluid in aanzienlijke mate. Men kan er zich overal van bedienen, binnenshuis, in openbare lokalen, op de wandeling enz., zonder noodzakelijkerwijze de aandacht van een te nieuwsgierigen buurman te trekken. Kortom, de acaustieke stok vereenigt al de nuttige eigenschappen van de hoorbuis, zonder den onbevaliigen vorm van dit hulpmiddel te hebben.
Het gebruik is hoogst eenvoudig, daar men enkel den knop tegen het oor behoeft te houden, om aanstonds de uitwerkselen te gevoelen.
Tegen den prijs van 45 franks is het werktuig bij de gebroeders Franck-Valéry te Parijs te verkrijgen.
De lente heeft op sommige plaatsen in ons land de ooievaars weêr te voorschijn geroepen. Zoo als men weet veroorlooven die steltloopers zich de weelde van er een zomer en een winterverblijf op na te houden; bij den aanvang van het koude jaargetijde trekken zij naar warmer streken, bepaaldelijk naar de oevers van den Nijl, en keeren eerst vandaar terug, wanneer bij ons de lente in het land is. Dat zij voor dien tocht uit Egypte naar hun beloofde land geen veertig jaren reizens behoeven, even als de Israëlieten van het Oud Verbond, spreekt vanzelf; maar hoelang doen zij wel over de reis?
Die vraag heeft een postambtenaar te Berka in Thuringen ten deele opgelost. Den 27en juli 1880 redde de heer Dette een uit het nest gevallen jongen ooievaar en voedde dien op. Het dier nam spoedig in kracht en vlugheid toe en toen de tijd gekomen was, dat zijne stamgenooten naar hun zuidelijk vaderland vertrokken, legde het grooten lust aan den dag, om ze daarheen te vergezellen. De postambtenaar deed den vogel een koperen plaatje om den hals, waarop gegraveerd stond: Berka (Duitschland). Dette verzoekt om antwoord, en gaf het dier aan zijne vrije vlucht over. Weldra sloot zich de jonge ooievaar bij eene schaar zijner stamgenooten aan en verdween uit het gezicht der plaats, waar hij zijne eerste jeugd had gesleten. Den 3en september ontving de heer Dette een briefkaart uit Barcelona, waarop hem werd medegedeeld, dat zijn beschermeling den 27en augustus te Tornello de la Selva (provincie Gerona) was aangekomen. Op het oogenblik echter, waarop hij zich op den kerktoren neêrzette, had een wreede jager hem een kogel in het lichaam gejaagd en het koperen plaatje was in handen gekomen van een koopman te Barcelona. Uit het treurig feit bleek alzoo, dat de gevleugelde landverhuizers juist zeven dagen noodig hadden gehad, om uit het hartje van Duitschland naar Catalonië te komen. En met die snelheid tot maatstaf is het gemakkelijk te berekenen, hoelang de ooievaars zullen doen over de reis van Vlaanderen naar Egypte.
Tot welk eene verscheidenheid van nijverheden het bedrijvige leven eener groote stad aanleiding geeft, blijkt ten duidelijkste uit het verslag, dezer dagen betreffende de nijverheid en het fabriekwezen te New-York uitgegeven. Daarin wordt onder andere eigenaardige nijverheden ook genoemd de exploitatie van oude schoenen. Jaarlijks worden in New-York en Brooklyn drie millioen paar oude schoenen weggeworpen; terwijl deze nu vroeger op straten en wegen rolden, ziet men die artikelen tegenwoordig zelden onaangeroerd blijven. Zij worden namelijk tot drieërlei doeleinden gebezigd. De eenigszins bruikbare worden opgelapt en aan lieden verkocht, die in zulke opgelapte artikelen handelen. Die exemplaren, welke de moeite van het oplappen niet zouden loonen, worden aan stukken gesneden, waarvan de goede tot het zetten van lappen op gedragen schoenen gebruikt worden, terwijl de onbruikbare worden aangewend tot het fabriceeren van.... Jamaïca-rum. Hoe de rumfabrikanten tot dit schitterend resultaat komen is natuurlijk alleen aan hen bekend; doch zooveel kunnen wij er van zeggen, dat de stukken leêr in zuivere alcool gekookt worden en eenige weken daarin blijven staan. Hoeveel oude schoenen tot de vervaardiging van een vat rum benoodigd zijn, is de statistiek nog niet te weten kunnen komen.
Verder maakt men gebruik van oude schoenen tot de fabricatie van berlijnsch blauw.
Uit bovengenoemd verslag over de nijverheid en het fabriekwezen van New-York ontleenen wij nog de volgende bijzonderheden: Een fabrikant van tomato-catsup gaf als de waarde van zijn fabrikaat 18000 dollars aan, terwijl hij de kosten van het bruto materieel op nul stelde. Hij verklaarde dit als volgt: jaarlijks zendt hij bij het begin van het seizoen naar de groote inrichtingen, welke tomaten in blikken bussen verpakken, schoone vaatjes, waarin de arbeiders de schillen en verderen afval der tomaten wegwerpen; dagelijks worden die vaatjes geleegd, de inhoud fijngestampt, gegist, gekruid en als tomato catsup voor 18000 dollars jaarlijks verkocht.
Een even eigenaardige als verderfelijke tak van nijverheid is het op groote schaal vervaardigen van goedkoop suikerwerk uit witte aarde (terra alba), met een weinig suiker en druivensuiker vermengd. Sommige suikerwaren, o.a. de zoogenaamde gum-drops bestaan voor 75 percent uit deze zelfstandigheden.
Ten slotte is te New-York in den laatsten tijd nog een nijverheid ontstaan, die velen handen werk en velen gezinnen brood geeft, namelijk het afwerken van artikelen, die in onafgewerkten toestand zijn ingevoerd; inzonderheid met modeartikelen is dit het geval.
In een duitsch blad vinden wij de volgende aardige ontdekking van een letterzetter vermeld. De man maakt zich sterk om uitsluitend door middel van leesteekens portretten van personen met verschillende gelaatsuitdrukking te zetten. Als voorbeeld geven wij onderstaande figuren.
fideel
norsch
onverschilling
verwonderd
Op deze manier kan men er allicht toe komen, het signalement van dezen of genen persoon enkel door streepjes en puntjes voor te stellen en desnoods op de gemakkelijkste manier telegraphisch over te brengen.
Auteursrechtvrij