De Belgische Illustratie. Jaargang 13

De familie Picardi.
Novelle door J. Molenaar.
(Vervolg.)

II.

‘Heb je haar gezien, Katrijn! de totebel is er ook weêr.’

‘Wat, Kees, gij alweêr hier! waarom blijf je niet bij je werk, in den tuin; en schaam jij je niet, je zoo uit te laten over een zuster van onzen menheer!’

‘Schamen, neen waarvoor! veel variatie hebben wij hier toch niet en als men nu en dan niet eens een onschuldig praatje met elkaar kan houden, dan geeft het heelemaal niets, ik was dan liever dood, dat zeg ik....’

‘Gosjemijne, Kees!’ riep Mie, een andere meid, de keuken binnenkomende, ‘jij hier, jongen! het doet me waarlijk genoegen je hier te zien, het is ook al een half uur sedert de laatste maal... Is er wat nieuws?’

‘Met u kan ik nog praten, kom, juffrouw, neem plaats.’ Dit zeggende bood Kees de meid onder een koddige buiging een stoel aan. - ‘Maar zij daar,’ sprak hij verder, op Katrijn wijzende, ‘kijkt altijd even strak en zuur; onder ons gezegd meent ze het anders zoo kwaad niet.’

Katrijn keek bij deze woorden op zij uit; zij hield zich boos; maar kon toch een glimlach niet onderdrukken.

‘Je deedt beter aan je werk te blijven, dan altijd hier als een doghond in de keuken te liggen,’ sprak ze.

‘En als ik dan geen groenten bracht, waar zou jij je pot dan van koken?’ vroeg Kees met beide handen in de zakken staande. ‘Het is je zeker niet gelijk hoe het er in den tuin toegaat; nu eens is het: “De worteltjes zijn te oud,” dan weer: “de andijvie is te groen,” en weet ik wat al niet meer? Neen, Katrijn! ik vind het niet aardig van je, mij altijd als.... als een....’

‘Nu zeg het maar!’ riep Katrijn, Kees boos aanziende.

‘Neen, als je mij zoo aanziet, dan kan ik niet - maar zeg eens, nu een ander praatje; vertrouw jij dien slimmert, die met menheers zuster getrouwd is.’

Deze vraag scheen Katrijn belang in te boezemen, zij zag onwillekeurig op.

‘Maar hoe kan je dat vragen, Kees, hij is altijd zoo beleefd tegen mij,’ merkte Mie op ‘en een flinke fooi geeft hij ook.’

‘Gij verstaat de kunst,’ viel Kees spoedig in, ‘maar ik noem het kind altijd maar bij den naam; het is een ploert, dat zeg ik.’

‘Een ploert, was is dat, Kees?’ vroeg Katrijn.

‘Dat zal ik je zeggen,’ antwoordde de knecht, een zeer ernstig gezicht zettende, ‘dat zal ik je zeggen, een ploert is eigenlijk iemand..... is iemand.... die...’

‘Nu?’ vroeg Mie.

‘Die niet deugt,’ viel Katrijn spoedig in.

‘Ja en neen, 't is eigenlijk iemand, die je uitzuigt, zonder dat men het hem openlijk ten kwade kan duiden. Maar wat gaat het ons ook aan; dom is hij evenwel niet, in dat opzicht kan onze menheer nog wel wat van hem leeren.’

‘Hoe zoo?’

‘Hoe zoo, meid? Heb je er dan nooit aan gedacht, hoeveel een huishouding als de onze waarschijnlijk wel zal kosten; tel het maar op je vingers na. Vooreerst drie meiden, een gouvernante, drie vaste knechts. En dan die kapelaan die hier alle zondagen van Brussel de H. Mis komt lezen, deze zal het toch ook niet zonder vergoeding van reiskosten doen....’

‘Besteedde hij zijn geld zoo maar meer,’ onderbrak Katrijn, ‘dan was het goed besteed; ja onze mevrouw weet wel wat zij drijft.’

‘Onze mevrouw,’ merkte Kees op, groote oogen opzettende, ‘waardeer ik hoog’ en schuin naar Mie heenziende, spotte hij: ‘maar u ook, Mie.’

‘Gekke vent!’

‘Toch niet zoo gek als ge meent. Wil ik je eens wat zeggen: als ik menheers kapitaaltje had dan....’

‘Welnu?’

‘Dan verkocht ik geheel dezen rommel; want wat heb je hier! - ik ging liever in de stad wonen. Wat heeft men er aan, al zit men ook op een adellijk slot zonder een familiewapen te kunnen toonen; ik gaf er den brui van, dat zeg ik. Ik hield maar hoogstens twee meiden; bijv, u en Katrijn en dan een knecht zooals ik; daar kon onze menheer het best meê doen. Ik zond de beide kinderen geregeld naar de school, want onder ons gezegd, zoo een gouverneur of gouvernante, daar loopt een boel kool onder, en de kapelaan, die verviel vanzelf; men kon dan gevoeglijk in het dorp ter kerk gaan. De uitgaven zouden daardoor aanmerkelijk verminderen; want gesteld eens dat onze menheer eens verkeerd speculeerde, wat dan?’

‘Speculeeren, wat is dat?’ vroeg Mie, die aandachtig toeluisterde.

‘Och, meid, daar begrijp je toch niets van, maar als hij eens verkeerd speculeerde, dan liep hij groote kans hier op een onaangename wijze vandaan gezonden te worden, en waarlijk, ik ben er nog bang voor,’ zoo eindigde Kees, een gezicht zettende alsof hij alle verstand in pacht had.

‘Maar menheers zuster, Katrijn! hoe vond je die van morgen?’ vroeg Mie.

‘Loop rondom.....’

Eensklaps ging de deur open. Mevrouw Picardi kwam binnen.

‘Heb je nog worteltjes genoeg?’ vroeg Kees spoedig, alsof hij niet in het minste verrast was. ‘En gij, Mie, gij kunt nu wel heengaan; de zware mand met appelen is op hare plaats. Weet u ook, mevrouw, of er van middag getoerd moet worden, dan zal ik het rijtuig gereed maken.’

‘Gij kunt uwe orders in dat opzicht van mijnheer ontvangen,’ antwoordde mevrouw droogjes zonder hem aan te zien, en tot Katrijn, ‘ik wenschte u wel even te spreken.’

‘Tot uw dienst, mevrouw.’

‘Die begrijpt haar stand ook niet,’ bromde Kees bij zich zelven, toen hij de binnenplaats voor de keuken overging om naar den tuin te gaan, ‘is dal iemand overvallen; zoo iets zou de gravin, bij wie ik vroeger diende, nooit gedaan hebben,

[p. 279]

deze kwam nooit zelf in de keuken. Maar achterna gezien, heeft ze nog gelijk, dat zeg ik; gelukkig dat ze wakker is, anders ging de boel nog eerder op sloffen. Als menheers zuster hier eens huishoudster moest zijn, dat opgetooide draaibord, dan was het nog spoediger verspeeld. Mevrouw is een knap wijf, dat zeg ik. - Zeg eens, Kobe, daar hadden ze mij haast bij mijn veeren! Wat drommel, je kijkt me aan alsof het in Rome donderde.... ben je niet uitgeslapen! Ik zeg, dat mevrouw mij haast te pakken had.’

‘Te pakken?’ vroeg ten laatste Kobe, een eenvoudige boerenjongen, die als tuinknecht dienst deed.

‘Ja, te pakken; maar fluiten! daar begrijp je ook niets van, later zal je daar wel meer van gewaar worden. Haal het onkruid er goed uit, hoor je, en zie maar dat je Liesje, de bovenmeid, te vriend houdt. Kom, luister maar eens, ik meen het goed met je, dat zeg ik. Maar, oude jongen,’ zoo ging Kees verder, Kobe vertrouwelijk op den schouder kloppende, ‘men moet zijn volkje te vriend houden; in een dienst als deze gaat het anders niet, het is een raad dien ik je geef, onthoud hem goed. Ik kom straks terug.’

Kobe zag Kees met groote oogen na. ‘Zonderlinge dingen beleeft men hier,’ zeide hij. ‘Toen ik bij den boer te Boucholt diende, hoorde ik nooit van die zaken, alles ging er eenvoudig toe en de meid Mieke was vroolijk en toch bedaard. Elk ging zijn gang. Zondags gingen wij naar de kerk en 's avonds dronken we een potteke bier; soms ging Mieke en ik met den baas en de bazin meê, en dan had ik schik. Hier is het als of men in een gevangenhuis woont. Ik begrijp nog niet hoe ik zoo dwaas kon zijn hierheen te gaan - en Mieke, wat was ze ook altijd goed voor mij.... Toch zullen wij den moed niet verliezen; ik kan hier een aardig duitje vergaren, en dan zullen wij eens zien of Mieke woord zal houden.’

III.

Was het schoon Juliweder, toen wij de familie Picardi in het bosch aantroffen, den morgen daarop was het regenachtig, doch het was geen regen met dat vervelende van den herfst, gepaard aan koude, windvlagen en mist. Integendeel, alles was opgefrischt; de droppels vielen zacht als door een milde, zorgzame hand uitgegoten, op het loover neder. De merel zong nog hare krachtige melodieuze tonen, waartusschen men het zacht jubelen kon hooren van den hofzanger, soms geheel overstemd door de schelle klanken van den wielewaal. De reiger zweefde statig wiekend over het bosch; terwijl de jonge kraaien hem met schor gekras begroetten. Het winterkoninkje, minder op hooge standplaatsen belust, dartelde in het lage struikgewas, en schaterde zijn altijd opgewekt liedje tusschen een heir van millioenen gonzende insectjes.

Mevrouw Picardi. die wij nog maar even met een enkelen blik leerden kennen, zat op een der kamers die een uitzicht op het bosch hadden; de ramen stonden geheel open en een frissche lucht, vervuld van de heerlijke geuren der bloemen, die in den slottuin groeiden, drong het vertrek binnen. Zij had blijkbaar zoo pas de zware gordijnen weggetrokken, want terwijl zij naar beneden op het slotplein staarde, hield haar eene hand het gordijn nog omvat. Met haar zacht en goedig oog zag zij naar eene musch, gevolgd door een viertal jongen, die om de oude heen huppelden.

‘Arme diertjes, wat zijt gij nietig, en toch zoo goed verzorgd.... nog een korten tijd en gij zult ook de hoede uwer oudjes missen. Misschien, wie weet het, wordt gij spoedig het offer van een of anderen roofzuchtigen belager.... Mijn God, ik sidder als ik aan miju eigen kinderen denk..,. Als Gij mij eens tot u riept, wat zou er van hen geworden!....’

Zoo dacht zij.

Meen niet, lezer, dat het een theatrale voorstelling is, die ik u geef; neen, dat zou het geheele uiterlijk der vrouw zelve dadelijk logenstraffen; zij is niet iemand die een aangeleerde rol speelt. Dat schoone lederen behangsel, de fraai bewerkte schoorsteenmantel van eikenhout, de gebeeldhouwde omlijsting van deuren en ramen leiden de aandacht van haar persoon niet af: men ziet het, zij is de eigenaresse, die zich daar beweegt, zoo vrij en ongedwongen, dat men onmiddellijk ontwaart, dat zij op hare plaats is. En toch begeerde zij die pracht niet; zij zou ook met minder tevreden zijn geweest, steeds gedachtig dat het lot wel eens keeren kon.

In haar zachte, doch van wilskracht getuigende gelaatstrekken, haar donker haar, vindt men gemakkelijk de moeder der beide kinderen Otto en Emma terug; ofschoon de laatste, naar haar vader, meer blond was. Dezelfde beslistheid, die wij reeds eenigermate bij de kinderen waar namen, is ook haar karaktertrek, en deze ging gepaard met een fijn beschaafd verstand.

Terwijl ze daar nog naar de muschjes stond te staren, kwamen Otto en Emma haar goeden morgen wenschen. Nu vrij van alle bezigheden was het gemakkelijk te zien dat Otto het tiende jaar nog niet te boven was.

De eerste vraag der moeder luidde: ‘Hebt gij uw morgengebed al verricht?’

‘Ja, mama, in de kapel met juffrouw Johanna,’ was het antwoord.

‘Dat is braaf van u; ik was dezen morgen te zeer met bezigheden bezet om het met u te doen. Gij zult met Johanna in de kinderkamer moeten ontbijten: ik verwacht uw oom en tante hier.’

‘Dan maar opgerukt, marsch,’ riep Otto. ‘Kom, Emma, die lieve tante kunnen wij missen; zij meent toch alles te weten en weet niemendal...’

‘Foei, Otto, zij is zoo goed.’

‘Mogen wij dan wel bootjevaren?’ vroeg Otto zonder op de berisping zijner zuster acht te slaan.

‘Maar het regent, kinderen.’

‘Nu wat zou dat? er is immers een tent op het bootje. Emma en ik kunnen wel roeien, dan kan Johanna zingen.’

‘Doet het dan; maar Weest voorzichtig.’

Met deze toestemming trokken de kinderen vroolijk af. Een half uur nadien kwam de tante blazende van warmte, met waggelenden gang, steeds haar waaier bewegende, de kamer binnen en liet zich op een stoel nedervallen.

‘Pf, goeden morgen; pf, wat is het warm, zuster,’ zeide zij. ‘Ik had gedacht dat het met den regen wat zou opfrisschen, en het is hier binnen nog warmer dan gisteren.’

Zij had het zoo druk met zich zelve, dat zij den wedergroet van mevrouw niet eens gehoord had.

‘Gij zijt nog alleen?’ vroeg deze, ‘waar is uw man?’

‘Mijn man! Wel, mensch, meen je dat hij zich om mij bekommert; hij is al vroeg opgestaan, voor ik er nog aan dacht. Met de hitte vooral schijnt hij niet veel met mij op te hebben; want, zegt hij, als hij mij ziet wordt hij nog warmer. Dat komt zeker, zuster, omdat hij wat bedaarder en wat dunner is dan ik. Van veel drukte houdt hij trouwens toch niet. In 't begin van ons huwelijk heeft mij dat wel eens gehinderd, doch mijn man zeide, dat elk zoo zijn karakter heeft, weet je, en dat er niet veel aan valt te veranderen, en hij heeft gelijk; ik ben nooit mager geweest, pf! Paul, je man, is anders ook nog al gezet, maar die is eenmaal wat bedaarder uitgevallen dan ik; hij heeft ook een ingeboren afkeer, niet waar, zuster, van alle buitengewone drukte; anders een goede man Maar heb je van zijn leven, als men van den drommel spreekt dan is hij in de buurt: daar komt hij juist aan, en mijn man ook. - Och! wat is 't toch warm!’

Had tante het niet zoo druk gehad, dan had zij een opmerking, haar persoon betreffende, van hen kunnen hooren, die niet juist zoo vleiend was. Het klonk ongeveer als: ‘de blaasmachine is er ook al.’

Het was zeker niet heel aardig, niet fair zou men tegenwoordig zeggen, van den man dat hij zich een dergelijken uitval in 't bijzijn van Picardi durfde veroorloven; doch hij was eenmaal zoo, en de broeder noemde het een zeer gepaste geestigheid.

Wij willen het eerste gesprek van het bijeengekomen gezelschap over ditjes en datjes niet volgen, maar liever wachten tot dat mevrouw Picardi aan 't woord komt; hetgeen zij zegt is toch gewoonlijk de moeite wel waard, aan te hooren.

‘Of onze Otto inderdaad schilder moet worden, vroegt gij, ik vrees van ja,’ antwoordde zij op de vraag van de tante.

‘Vreezen,’ bemerkte de zwager, ‘maar als hij inderdaad aanleg heeft!’

‘Ja, juist, daar zit de knoop; wie zal dat met eenige zekerheid zeggen?’

‘Hij teekent toch al zoo lief,’ bemerkte tante onder de gewone beweging der hand in de richting naar den neus.

‘Dat zegt niet veel; hoe groot is het getal niet dergenen die aardig teekenen en het toch nooit ver brengen, bij gebrek aan genie.’

‘Genie! man, wat is dat?’ vroeg tante aan haar man; want deze had volgens haar meening overal kennis van.

‘Genieën, vrouw! hm! - dat zijn groote geesten die alles zoo maar zonder de minste moeite leeren of het zelfs kennen, zonder het ooit geleerd te hebben.’

‘Welk een voorrecht voor die menschen,’ zuchtte tante.

‘Met uw welnemen, mijnheer, dat meent men,’ opperde mevrouw Picardi spoedig, ‘maar de waarheid is heel anders. Een genie moet zich als elk mensch door studie ontwikkelen; staat hij evenwel eenmaal op de noodige hoogte, heeft hij eenmaal de vereischte kennis opgedaan, dan weet hij daar een bewonderenswaardig gebruik van te maken, hij ontdoet zich dan in zekeren zin van de beperkende regels, van de banden, die vroeger zijn steun uitmaakten, en stijgt, vrij als een adelaar, door de onbegrensde ruimte.’

Tante knikte alsof zij alles goed begrepen had, haar man echter merkte na een kuchje op:

‘Maar, mevrouw, gij spreekt van ontwikkeling en regels, wat heeft een schilder daarmeê te maken? lezen wij niet van de vroegere schilders, dat zij met zeer weinig moeite hunne doeken vol tooverden?’

‘Tooveren! maar, man, wat scheelt je, een schilder is geen toovenaar; neen, zuster, als ik dat wist, dan zou ik er sterk tegen zijn, dat Otto.....’

Haar wederhelft liet haar echter niet uitspreken: ‘Ik bedoel daarmeê dat het zoo buitengewoon vlug ging!’

‘Vlug, ja dat gaat het,’ babbelde tante weêr zonder dat de gastvrouw haar meening nog kon zeggen, ‘dat hebben wij te Scheveningen gezien; in een oogenblik hadden die snaken, die een eindje van ons af zaten, mijn portret gemaakt; ik kon dat duidelijk merken, en zij lachten er zelf om, geloof ik, dat het zoo bijzonder vlug van de hand was gegaan.’

De man kleurde.

Mevrouw Picardi deed intusschen alsof zij niets gemerkt had en begon, nadat tante het hare had gezegd, weêr:

‘De meening, door u zoo even geopperd, zwager, zijn meer menschen toegedaan, de novellisten en romanschrijvers dragen daarvan geloof ik grootendeels de schuld. Zij schrijven over dingen die zij niet kennen of zij stellen ze verkeerd voor, omdat dit zoo in hun kraam te pas komt. Zoo ik het niet van nabij wist, zou ik misschien ook nog in dien waan verkeeren. Gij weet toch dat ik een broeder heb die schilder is....’

‘Hubertus in Amerika!’ fluisterde tante, haar man stilletjes een stootje in de zij gevende.

‘Doch het verschilt veel, welke richting zij uitgaan,’ vervolgde mevrouw, ‘men kan landschapschilder, portretschilder, genreschilder, dierenschilder, bloemenschilder, men kan ook historieschilder worden.

‘Heb je van z'n leven!’ riep tante verbaasd.

‘Ofschoon nu elk soort van schilders wel degelijk de eigenaardige studiën moet maken

[p. 280]

om eenmaal het gewenschte doel te bereiken, is het toch vooral de historieschilder, die verreweg de moeielijkste taak heeft. En dat wil Otto worden; stukken schilderen als Rubens en Van Dijk, zegt hij immers altijd.’

‘Is uw pijp verstopt, broêr?’ vroeg tante in 't voorbijgaan aan haar broeder, die heel rustig het raam uitkijkende zijn eerste pijp had uitgerookt, doch na een tweede stoppen het bijzonder druk scheen te hebben om rook in den mond te krijgen. Het was dus alleen de zwager, die mevrouw de verdiende aandacht verleende; hij zeide: ‘Maar Rubens schilderde toch ook verbazend vlug!’

‘En dacht gij dan,’ hernam mevrouw, ‘dat hij zulks alleen aan zijn genie te danken had? Gij moest mijn broeder eens gehoord hebben wat er zoo al gevorderd wordt, eer een schilder een stuk kan ontwerpen; want in naschilderen - dit weet gij toch ook wel - bestaat voor de kunst weinig verdienste.’

‘Worden de schilderstukken dan niet naar anderen gemaakt?’ vroeg tante blijkbaar verwonderd.

‘En hoe zou dan de eerste schilderij in de wereld gekomen zijn!’ snauwde Picardi haar met veel wijsheid toe, alsof hij er alies van wist.

Dit klein intermezzo scheen mevrouw Picardi niet te hinderen: zij ging verder: ‘Men moet, om dat te kunnen, verschillende vakken doorloopen. Na zich eerst behoorlijk in het teekenen geoefend te hebben, moeten zij in de eerste plaats de Antieken bestudeeren.’

de zeeëgel.

‘Wat voor dingen zijn dat, zuster!’

‘Onder de Antieken verstaat men de producten der oude kunstenaars. Zij bestaan grootendeels uit beeldhouwwerken, die de Grieken en Romeinen ons reeds uit den tijd van een paar eeuwen vóór en na Christus' geboorte hebben nagelaten...’

‘Al zoo oud! wel, wel!’ riep tante, het hoofd schuddende.

‘En die moeten dienen,’ zoo vervolgde mevrouw Picardi, ‘om de schoone vormen te bestudeeren; want het is niet voldoende dat men de natuur maar platweg navolgt zonder meer, men moet de natuurlijke vormen, waar dit voor het doel noodig is, weten te verbeteren, te idealiseeren. Om dat te kunnen, moet men weten wat schoon en wat niet schoon is.’

‘En dat leeren ze op die beelden,’ bevestigde de zwager aan zijn vrouw.

‘Verder is het noodzakelijk om geen fouten tegen de lichaamsvormen van den mensch te begaan, dat ze een duidelijke voorstelling van het menschelijk lichaam hebben, kennis bezitten van de spieren, beenderen enz.’

‘Mijn lieve hemel!’ riep tante uit, ‘dan konden ze ook wel dokter worden.’

‘Verder moeten ze kennis hebben van doorzichtkunde of de perspectief; zij moeten de geschiedenis, de karakters van verschillende volkeren bestudeeren, hunne kleederdrachten, hunne gebruiken, hunne huiselijke inrichtingen, hun staatsleven....’

‘Mijn goeie mensch, hou op, wat zeg je?’

‘En wel vooral weten hoe de mensch zich bij de werking van verschillende hartstochten gedraagt, welke uitdrukkingen er zich alsdan op zijn gelaat vertoonen; iedere gemoedsbeweging, hoe gering ook, moeten ze kunnen weêrgeven.’

Tante schudde op nieuw met het hoofd, als of ze onder zoo veel eischen wanhopig werd; terwijl oom glimlachend vroeg: ‘Waar moeten toch al die grappen voor dienen!’

‘O, ik meende dat het ernst was,’ zeide tante ietwat geraakt, maar toen mevrouw Picardi weêr bedaard voortging, zag zij van de eene op de andere.

‘Veronderstel dat u een historische voorstelling te schilderen werd opgedragen, het vermoorden van Abel bijvoorbeeld....’

‘Wat een vreeselijk onderwerp,’ zuchtte tante, ‘pf!’

‘.... Hoe zoudt gij dat aanleggen als gij niets, hoegenaamd niets hadt, wat gij ua kont [v]olgen.’

Tante zag haar man met alle aandacht aan, alsof hij inderdaad voor zulk een werkstuk berekend zou zijn.

‘Als ik schilder was,’ zeide deze, ‘wel, dan zou ik doen als alle schilders; mij dunkt, het zou mij niet veel moeite kosten.’

‘Dat meent gij!’ hervatte mevrouw Picardi, ‘maar als gij het dan nog nooit gehoord hebt, zal ik het u anders verklaren.’

Tantes neus had het onder deze kleine terechtwijzing zwaar te verantwoorden en oom zette een gezicht alsof hij het toch wel wist; daarom knikte hij nu en dan bevestigend met het hoofd.

‘Een schilder,’ zoo begon mevrouw Picardi, ‘eenmaal het onderwerp ter uitvoering gekozen hebbende, verplaatst zich in den tijd, op het oogenblik, dat de voor te stellen geschiedenis plaats vond; hij geeft zich rekening hoe Kaïn bijvoorbeeld, volgens zijn karakter er moet uitgezien hebben; evenzoo Abel. Hij kiest vooral het moment, dat zooveel mogelijk geheel den toestand samenvat, dus niet alleen hetgeen vooraf is gegaan; maar ook dat wat nog volgens de geschiedenis gebeuren moet. De kunstenaar is verplicht het schoonheidsgevoel niet te beleedigen; had Kaïn, om eens iets te noemen, zijn broeder met een dolk vermoord, dan zou het zeer verkeerd zijn, dien dolk als nog in het lichaam van Abel stekende voor te stellen. Ook om dezelfde reden zou het niet zeer kiesch zijn, de ijselijke daad zelf af te beelden; beter ware het den toeschouwer in zulk geval alleen te doen gevoelen, hetgeen er plaats gehad heeft of plaats moet hebben. Heeft de schilder zijn onderwerp goed ingestudeerd, zoodat hij, hetgeen voorgesteld moet worden, als in levenden lijve in den geest voor zich ziet, dan begint hij te schetsen, dat is: het eenmaal in zijn geest gevormd beeld in losse omtrekken op het papier te brengen. Ook hierbij heeft hij zich te houden aan de regels der schoonheidsleer; de lijnen door de groepeering gevormd, hetzij statig of wild, volgens den aard van het onderwerp, moeten onderling in harmonie zijn, men mag er niets in vinden wat het oog onaangenaam aandoet.’

‘Hm! wel begrepen, het is voor het oog, wat de muziek voor het oor is,’ bemerkte oom, ‘daarom is het ook zoo hinderlijk,’ voegde hij er bij, zich naar zijne vrouw wendende, ‘als er valsch gezongen wordt, begrijp je!’

‘O zoo!’ knikte tante, die niet recht meer wist waar het over liep, maar toch als een bewijs van attentie vroeg: ‘En hoe gaat het dan verder, zuster!’

‘Dan zoekt hij al schetsende zijne beelden tot meer klaarheid te brengen en zoo noodig, raadpleegt hij daarvoor de natuur.’

‘En hoe doet hij dat?’ vroeg tante weêr met schijnbare belangstelling.

‘Dat zal ik u zeggen. Wil hij, bijvoorbeeld, den arm van Abel goed weêrgeven, dan is hij meestal genoodzaakt, ook met zijn anatomische kennis, een werkelijken arm van den eenen of anderen mensch, van het vereischte standpunt na te gaan; hij gebruikt daarvoor levende modellen, dat zijn menschen die zich tot dergelijke dingen leenen.’

‘Maar,’ bemerkte de zwager, ‘het zal voor een schilder al zeer lastig zijn onder die menschen iemand te vinden, die volgens des schilders oordeel een arm bezit, gelijk de persoon verondersteld wordt gehad te hebben.’

‘Goed gezegd,’ antwoordde mevrouw Picardi, ‘maar daarvoor moet hij boven zijn onderwerp staan en de natuur alleen gebruiken als gids, niet om haar slaafsch na te volgen; maar om zoo iets te kunnen, moet men een kunstenaar zijn.’

‘Wat wij bij de teekeningen, het schetsen, zagen, is ook het geval met de kleuren. Meestal maakt de schilder een geschilderde schets, waarop de harmonie der kleuren in ruwe trekken is aangegeven, het is een onbestemd geheel der nog te vervaardigen schilderij, een geheel dat hij in hoofdzaak denkt te volgen. Gij zult derhalve wel inzien, dat een historieschilder de meest mogelijke dingen moet nagaan en bestudeeren, dieren, landschappen, volken, zeden, gewoonten...’

‘Wel, mensch, houd op, en dat zou Otto allemaal moeten leeren! dat arme kind. Gij moet het nooit toestaan, broeder.’

‘Als hij er lust voor gevoelt, waarom niet?’ antwoordde Picardi, onverschillig aan zijn pijp trekkende.

‘Leeren,’ zoo viel mevrouw Picardi in, ‘daar is een kind niet te goed voor, maar....’

De zwager keek glimlachend naar de spreekster, die ditmaal in gedachten voor zich scheen te staren.

‘Die wereld.... een kunstenaar als zoon te hebben, zou mij streelen....’

Picardi zag om.

‘Maar zoo die zoon eens zijne ouders tot schande moest zijn, dan zag ik liever, dat.... Mijn broeder, ook hij was nog een reine ziel toen hij van huis ging. Had hij mijne moeder niet plechtig beloofd, nooit iets te zullen doen wat met zijn geweten en godsdienst in strijd was? en welk een schandelijk leven heeft hij niet geleid! Ik durf er nauwlijks aan denken. O! een kunstenaarsleven is zoo gevaarlijk; er zijn weinige genieën, die zich hun gaven niet bewust zijn, die zich niet boven een gewoon sterveling verheven achten en daarom soms meenen zich aan de gewone maatschappelijke plichten niet te moeten storen, en juist dit is het, dat hen niet zelden ook andere verplichtingen doet verachten, maar waaraan zij zich nooit straffeloos kunnen onttrekken. - God geve,’ riep de moeder met de handen voor de oogen, ‘dat ons kind nooit....’

Tante vloog op, ‘Kom gauw, zusje, drink eens, je hebt het op de zenuwen; het is hier ook zoo warm, pf!’

De oom, die tot nog toe in 't geniep gelachen had, deed geene moeite meer zich langer in te houden, maar mijnheer Picardi lachte dat hij schudde. ‘Heb je van zijn leven,’ riep hij, ‘zit je broeder niet goed en wel in Amerika! Hij maakt er waarachtig goede zaken, en bovendien.... onze jongen is nog thuis!.... gekheid, kunsten!... dat zijn dingen, die redden zich zelve.’

(Wordt vervolgd.)