De Belgische Illustratie. Jaargang 13

[p. 185]

[Nummer 24]

Joannes Antonius Vesters.

Bij het portret, dat wij hierbij den lezer aanbieden, willen wij in een kort woord hulde brengen aan de nagedachtenis van onzen diep betreurden medewerker, die in den bloeitijd van zijn leven, te midden van zijn rusteloozen arbeid, op zoo noodlottige manier aan zijn gezin, aan ons, aan de katholieke pers werd ontrukt. Kunnen wij daarbij ook niet wijzen op een schitterende loopbaan, op wereldsche eer en grootheid, dat kan waarlijk geen gemis genoemd worden in de levensschets van een man, die zich uit bescheidenheid altijd op den achtergrond hield, die slechts voor zijn gezin en zijn letterkundigen arbeid leefde en voor wien studie en arbeid de grootste, de eenige uitspanning was.

j.a. vesters. † 18 Jan. 1881.
't Graveersel toont het beeld van zijn gelaat,
Zijn vruchtbre pen den rijkdom van zijn geest;
Wat hij als mensch en christen is geweest,
Dat toont zijn eedle, laatste daad.
B. v M.

Joannes Antonius Vesters werd den 9^en september 1844 te 's-Hertogenbosch geboren. Hij verliet op zeer jeugdigen leeftijd de ouderlijke woning, om te Eindhoven op de normaalschool van den heer De Vlam zijne opleiding als onderwijzer te ontvangen. Zijne eerste standplaats als hulponderwijzer was Geertruidenberg. Daar ontwikkelde zich zijn letterkundig talent, daar bewezen zijne letterkundige proeven reeds dat in de toekomst veel van hem mocht worden verwacht, en hij bleef er met rusteloozen iever voortwerken, ook lang nog na dat hij den rang van hoofdonderwijzer had behaald.

Daar bestaan uit dat tijdvak een aantal letterkundige voortbrengselen in poëzie en proza van Vesters, die wel verdienen aan de vergetelheid ontrukt te worden. Wanneer hij slechts een weinig eerzucht had bezeten, kon het hem niet moeielijk gevallen zijn een standplaats te verwerven, geëvenredigd aan zijne verdiensten, maar hij werkte in stilte, geheel afgescheiden van 't geen men de wereld noemt; niemand kende hem, al had hij zich door zijne verschillende geschriften een aantal vrienden weten te verwerven.

Dit was en bleef ook zoo gedurende de vijf jaren, welke de heer Vesters als hoofdonderwijzer te Riethoven doorbracht. Men las wel met graagte de talrijke novellen en schetsen van Brabantius en Jan van Riethoven, maar niemand kende den schrijver, niemand wist dat de eenvoudige man in het afgelegen Riethoven, die zoo ruim zijn deel had aan aardsche tegenspoeden, zoo dikwijls onbekend onder het katholiek publiek verscheen. Hij leefde slechts voor zijn gezin en zijn geliefkoosden arbeid, en mocht men hem iets te verwijten hebben, 't zou dit zijn: dat hij zijne belangen aan zijne nederigheid, aan zijn afgetrokken leven ten offer bracht.

Eerst toen hij aan de redactie van verschillende tijdschriften verbonden werd, waartoe men hem slechts met moeite kon overhalen, kwam zijn veelzijdig talent tot volle rijpheid en ontwikkeling. Daar had zijn rustelooze geest een uitgebreid veld tot bearbeiding voor zich, en hij heeft dan ook tot het laatste oogenblik van zijn leven op dat veld gezwoegd, in weêrwil van alle vermaningen om wat meer verstrooiing en uitspanning te zoeken. Wat kon zulks ook baten! Werken was zijn eenige uitspanning; zelfs de uren welke hij in den schoot van zijn gezin doorbracht schenen hem in dat opzicht eene verkwisting toe, en men kon hem dan ook regelmatig tot diep in den nacht voor zijne schrijftafel vinden. Daardoor is het dan ook mogelijk geworden dat behalve zijn regelmatigen arbeid als journalist, binnen vijftien jaren tijds een twintigtal novellen, legenden en schetsen en meer dan vijfhonderd kleine geschriften in proza en poezië uit zijne pen vloeiden, en dat wel alleen in de uren van uitspanning, welke hij van zijne verplichte bezigheden kon afzonderen.

Onze lezers hebben meer lettervruchten van den heer Vesters onder hunne oogen gehad dan zij konden vermoeden, want slechts de uitgebreide novellen van zijne hand, als Het geheim, van den Monnik en De Erfgename van Duivenvoorde, droegen zijn naam; ook onder het pseudoniem ‘Victor’ verscheen hij voor hen, en er kwam overigens geen enkel nommer onzer Illustratie uit, waarin hij zijn deel niet nam.

Toen de noodkreten der overstrooming uit ons land en Limburg tot ons waren doorgedrongen, spoedde de heer Vesters zich onverwijld derwaarts. Onmiddellijk zette hij zich aan het werk om in de Illustratie een breedvoerig verslag te geven van de rampen, die de overstroomingen in die gewesten hadden veroorzaakt. Te midden van dien arbeid ontving hij de tijding van de vreeselijke doorbraak

[p. 186]

te Nieuwkuik, en hij begaf zich op het zelfde oogenblik naar dit nieuwe tooneel der verwoesting, waar bij kort daarna den dood zou vinden. Onze lezers zullen ongetwijfeld met belangstelling zijne mededeelingen over de noodlottige verwoesting gelezen hebben. Op dinsdag den 18^en januari begaf hij zich nogmaals daarheen, ofschoon het zeer slecht weêr en de weg tusschen 's-Bosch en Vlijmen moeielijk begaanbaar was. Zijn laatste bezoek bracht hij aan den pastoor van Nieuwkuik en diens tijdelijke pastorie; want bij zijn terugkeer stak de vreeselijke sneeuwstorm op, die allerwegen zoo veel verwoestingen heeft aangericht. Het is bekend dat men hem voor het gevaar heeft gewaarschuwd, doch het was een karaktertrek in hem, dat hij noch angst, noch vrees kende, en daar hij beloofd had des namiddags te vier uren te huis te zullen komen, antwoordde hij: ‘Ik weet hoe radeloos mijne vrouw zijn zal: ik kan, ik mag niet blijven.’ Toen begaf hij zich op weg, doch mocht de zijnen niet meer terugzien. Te midden van den sneeuwstorm is hij nog ontmoet door mannen, die, even als hij, den tocht gewaagd hadden, maar slechts op eigen levensbehoud bedacht konden zijn.

Zoo kwam de brave man ellendig om in den namiddag van dinsdag; zijn lijk werd den volgenden dag, ver van den weg, te midden van sneeuw en ijs gevonden en den 22^en plechtig te Vught ter laatste rustplaats gebracht.

Ter laatste rustplaats. De man, die nooit naar rust verlangde, smaakt thans, naar wij hopen, de eeuwige rust. Hij heeft gewerkt en gezwoegd voor zijn gezin, voor de belangen van godsdienst en deugd, van Kerk en Staat, onverpoosd, van zijne jeugd af. Wat zijne pen in vijftien jaren tijds heeft voortgebracht grenst aan het ongeloofelijke, en bij elk woord dat hij schreef stonden bij hem die belangen op den voorgrond. Helaas, hij werd te vroeg weggerukt, te vroeg vooral voor zijne vrouw en zeven kinderen, waarvan het oudste slechts dertien jaren, het jongste nauwelijks negen maanden telt. Zij hebben in hem alles: hun verzorger, hunne toekomst verloren, want al was de heer Vesters ook een zuinig huisvader, al verlangde hij niets voor zich zelven, de laatste jaren van betrekkelijken voorspoed konden niet meer in de toekomst voorzien, die thans aangebroken is.

hij ruste in vrede.

Gedachtig aan de algemeen erkende waarheid, dat een schrijver voortleeft in zijne werken, bieden wij onzen lezers in dit nommer, gewijd aan de nagedachtenis van onzen overleden medewerker, den heer J.A. Vesters, eenige fragmenten aan uit zijne geschriften en wenschen die als een krans op zijn graf te leggen, in de volle overtuiging, dat zijne talrijke vrienden en lezers zich bij dit huldebetoon aan de nagedachtenis van den man, die als offer zijner plichtsbetrachting viel, zullen aansluiten.

Een enkel woord ter inleiding.

Bij de keuze dezer fragmenten hebben wij op de eerste plaats al datgene vermeden wat reeds van zijne hand in de Belgische Illustratie verschenen was, daar wij meenden niet in herhalingen te mogen vervallen; terwijl wij daarenboven naar vermogen getracht hebben door verscheidenheid te boeien.

Het gedichtje Twee bloempjes werd te Geertruidenberg geschreven, toen de auteur nog hulponderwijzer was. Na dien tijd heeft hij weinig meer aan de poëzie gedaan, doch dat zijn talent daarmeê niet verloren is gegaan, bewijst het fragment uit Een schoolmeester uit de XVII^e eeuw, waaruit wij een hoofdstuk kozen, dat het meest op zich zelf een geheel vormt.

Het fragment uit zijn onuitgegeven ‘Dorpsgeschiedenis,’ het laatste werk van eenigen omvang van den heer Vesters, werd eerst weinige dagen voor zijn dood voltooid. Wij zijn voornamelijk tot de keuze van dit onderdeel overgegaan, dewijl het als het ware een beeld geeft van den toestand, waarin de schrijver verkeerde, toen hij zoo jammerlijk in den sneeuwstorm omkwam. De gravure, welke wij er bijgeven, werd door den teekenaar ontworpen, die den heer Vesters op zijn tweeden tocht naar het overstroomde Nieuwkuik vergezelde.

De laatste karakterschildering Een man van de XIX^e eeuw maakt een onderdeel uit van talrijke ‘Photographieën,’ door den heer Vesters onder het pseudoniem Brabantius geschreven, welke steeds eene getuigenis zullen blijven van zijne gave van opmerking en zijne kennis van onze moderne toestanden en personen.

Ten slotte wijzen wij op de laatste gravure, een kruis in den sneeuw, waarop wij den naam van onzen waardigen medewerker schreven. Wij meenden tevens daaronder den tekst van zijn bidprentje te moeten plaatsen als eene opwekking aan onze lezers om den overledene in hunne gebeden indachtig te zijn.

Moge dan deze bloemkrans op het graf van den heer Vesters zijne nagedachtenis levendig houden bij allen, die hem uit zijne schriften hebben leeren kennen, waartoe dit buitengewoon nommer, naar wij hopen, zal bijdragen.